Лафонтен ўзининг "Масаллар" китобида келтиради:
"Бир мушук ва маймун бой хўжайинларининг уйида ҳашаматли ҳаёт кечирар эдилар. Аммо бу ҳашаматга қарамасдан уйнинг қатъий қоидалари бор эди. Уларга ўзиники бўлмаган нарсани олиши мумкин эмас эди. Ман қилинган нарсага яқинлашиши ҳам мумкин эмас эди.
Қиш кунларининг бирида хонадон ошпази хўжайин учун ўчоқда каштан мевасини пишираётган эди. У бир юмуши билан ўчоқдан сал узоқлашгач маймун каштан мевасидан егиси келди. Аммо қоидани бузиш ёмон оқибатларга олиб келиши муикин эди. Шунда у мушукка қараб деди:
- Қани энди менда сенинг тирноқларинг каби тирноқлар бўлса эди, каштандан маза қилиб еган бўлар эдим! Менга тирноқларингни бериб тура олмайсанми? Қўрқмайсанми?
Маймун мушукнинг қўлларидан тутиб унинг тирноғи ёрдамида каштан мевасини олиб еди.
Ошпаз келиб кўрдики, мушукнинг панжалари кир бўлган. Маймуннинг қўллари эса тоза. Мевани мушук олган деб ўйлади. Сўнгра хўжайинга мушукдан шикоят қилди. Хўжайин мушукни қўлининг кирига қараб уни жазолаш учун ертўлага қамаб қўйди".
"Тоза қўл" тушунчасини ёзувчи ва сиёсатчи Макиавелли ўзининг "Ҳукмдор" номли китобида зикр қилиб ўтган.
Бунда ҳукмдор "юзга доғ" бўладиган, халққа ёқмайдиган ишларни вазир ва ёрдамчиларига қолдиради. Улар ҳукмдорнинг ўрнидан инсонларнинг ғазаб ва нафратини қабул қилиб олишади. Улар худди кишилар бутун ғазабини сочадиган бокс қопларига ўхшашади. Ҳукмдорлар эса ўзларига маошларни ошириш каби ёқимли қарорларни қолдиришади. Солиқларни ошириш ҳақидаги қарорни шунга алоқадор вазир эълон қилади. Ҳурриятни чеклаш билан яна бир вазир шуғулланади.
Хушчақчақ бир дўстим бор. У билан "Тоза қўл" тушунчаси ҳақида гаплашиб ўтирганимизда у менга шундай деб қолди:
- Сени тушунмайман. Нега бу тушунчани ёмон кўрасан? Ўзинг ҳам шахсий ҳаётингда бу тушунчадан фойдалансанг бўлади-ку! Бу жуда ажойиб иш бўлади!
Мен сўрадим:
- Қанақа қилиб?
У табассум қилиб деди:
- Мен масалан уй ишларини хотиним билан бўлиб олганман. Хотиним доимо болаларимнинг дарсига ёрдамлашади. Мен эса имтиҳонлар бошланганда ва болаларим кўп дарс қилиб чарчашганда уларга тўхташларини, шунчаси етарли эканлигини айтаман. Мана шу ишим билан улар назарида суюкли қаҳрамонга айланаман. Хотиним уларга кундалик харажатларини бериб туради. Бу фарзандларим учун оддий ҳолга айланган. Улар буни ўз ҳақлари деб билишади. Мен эса ҳар сафар маош олганимда уларга арзимас пул бераман. Аммо улар назарида гўё Ҳотам Тоийдек кўринаман. Хотиним болаларнинг уйқу вақтини назорат қилади. Мен ойида бир марта уйқунинг қоидасини бузиб уларга ухламасликларига рухсат бераман. Бу билан мен уларнинг кўзига уларнинг ҳаққини олиб берадиган қаҳрамонга айланаман!
Алҳамдулиллаҳки, бу дўстим сиёсатга қизиқмайди. Чунки бизнинг ақлимиз жойида!
Abdulqodir_Polvonov
Каналга уланиш учун линк👇
👉Телеграм
http://t.me/odamlar_orasida_dasturinstagram👉
instagram.com/odamlar.orasida