Nodizayn

Kostya Gorskiy sun’iy intellektning kelajakdagi imkoniyatlari haqida o‘z prognozlarini yillar bo‘yicha taqsimlab, batafsil fikr bildirdi. Uning tahlillariga ko‘ra:

2024–2026 yillar
AI eng oddiy va bir xil vazifalarni bajaradi, hozirda bu ishlarni odatda junior darajadagi xodimlar bajarishadi. Masalan, kod yozish, tayyor yo'riqnomalarga ko‘ra dizayn qilish, kandidatlarning javoblarini saralash va eng qiziqarli bo‘lganlari bilan intervyu tashkil qilish kabi vazifalar. Qayta-qayta takrorlanadigan ishlarimizni sun'iy intellekt tezlashtirib beradi.

2026–2028
AI-agentlar o‘rtacha (middle) malakaga ega mutaxassislar darajasida ishlay boshlaydi. AI-dizaynerlar va AI-dasturchilardan iborat jamoa tuzish mumkin bo‘ladi. Lekin ularga vazifalarni qo‘yish va fikr-mulohaza berish hamon odamlar tomonidan amalga oshiriladi. Shuning uchun haqiqiy dizaynerlar va dasturchilar ko‘proq jamoa yetakchisi sifatida qolishadi.

Yaxshi tomoni shundaki, AI-agentlar hech qachon “burn out” bo'lmaydi yoki charchamaydi va ularni boshqarish uchun yumshoq ko‘nikmalar (soft-skills) juda kerak bo‘lmaydi. Freelancerlar bozori jiddiy o‘zgaradi, chunki AI o‘rtacha freelancerlardan ancha yaxshi va arzonga ishlaydi. AI-rekruterlar yangi nomzodlarni topishda va birinchi suhbatdan o‘tkazishda juda yaxshi ishlashadi.

2028–2030
AI-agentlar yuqori malakali mutaxassislar darajasida ishlashadi: ular mustaqil bo‘lishadi, hatto noto‘g‘ri qo‘yilgan vazifani ham tushunib, yuqori sifatli tarzda bajarishadi. Faqat asoschilar tomonidan tashkil etilgan, inson ishtirokisiz milliard dollarlik kompaniyalar paydo bo‘ladi. Katta va noodatiy muammolarni hal qila oladigan, yuqori darajadagi malakaga ega odamlar (principle-level) esa yanada qadrliroq bo‘ladi. Jismoniy dunyoda robotlar odamlarning ko‘plab ishlarini o‘rnini bosadi: ovqat tayyorlash, tozalash va yetkazib berish. Yashash xizmatlari odamlar tomonidan bajarilganida qiymati keskin oshadi.

2030 va undan keyin – bu yerda men uchun hamma narsa biroz noaniq. Lekin bir narsa aniq, dunyo butkul yangicha bo‘ladi va ko‘pgina tizimlarni qayta ko‘rib chiqish kerak bo‘ladi. Insonlar har qanday holatda ham o‘zaro ishlashadi va biror narsalarni yaratishda davom etishadi. Lekin bu hozirgi ratsional biznesdan ko‘ra ijodiy jarayonlarga yaqinroq bo‘lsa kerak.

Aytgancha, 2030 yil bizga hozir futuristikdek tuyulishi mumkin, lekin aslida bu yil shu qadar yaqin – xuddi bugungi kun bizdan bir necha yil oldingi vaqt kabi.

Mening fikrim: AI kelajakda kundalik hayotimizni va ish jarayonlarimizni tubdan o‘zgartiradi. Oddiy vazifalarni avtomatlashtirgach, odamlar murakkabroq va ijodiy masalalarga e’tibor qaratishi kerak bo‘ladi. Eng katta o‘zgarish – bu iqtisodiyot va jamoaviy ishlash usullarining yangilanishida. AI yordamida kichik jamoalar katta natijalarga erisha oladi, lekin raqobat ham kuchayadi.

Shu bilan birga, inson qobiliyatlari – ijodkorlik, strategik fikrlash, va empatiya – AI’dan ustun bo‘lgan sohalarda qadrliroq bo‘lib qoladi. Aynan mana shu sohalar kelajakda eng katta ahamiyatga ega bo‘ladi.

AI texnologiyasini to‘g‘ri boshqarish va cheklovlarini tushunish kelajakdagi muvaffaqiyatning asosiy kaliti bo‘ladi. Insoniy aloqa va xizmatlar hech qachon o‘z qadrini yo‘qotmaydi, chunki ular AI tomonidan to‘liq almashtirib bo‘lmaydi.

Sun'iy intellekt kelajagi haqida siz qanday fikrdasiz?

@nodizayn #ai

Dizaynerlar o'qishi kerak bo'lgan kitoblar ro'yxati: 3-qism

1-qism
2-qism

O'zim o'qigan va menga juda katta yordam bergan kitoblar ro'yxatini davom ettiraman.

Getting Real - The smarter, faster, easier way to build a successful web application - Basecamp

Basecamp tomonidan yozilgan va sodda, samarali mahsulotlar yaratishga yo’naltirilgan qo’llanma. Kitob foydalanuvchi ehtiyojlarini ustuvor qo’yishga, keraksiz funksiyalarni kamaytirishga va tezkor iteratsiyalarda ishlashga undaydi.

Dizayn ustida haftalab yoki oylab ishlamaslik jamoa bilan samarali hamkorlik qilish, va foydalanuvchi tajribasini yaxshilashga qaratilgan yondashuvlarni o’rganishga yordam beradi.

FFF prinsipini (Fix time, Fix budget, Flex Scope) aynan shu kitobdan o'rganganman va buni ish jarayonida juda ko'p qo'llaganmiz.

Hooked: How to Build Habit-Forming Products
Odatiy foydalanuvchi xatti-harakatlarini shakllantirish uchun mahsulotlarda qanday dizayn elementlaridan foydalanish kerakligini o’rgatadi.

Foydalanuvchilarni mahsulotingizga qaram qiluvchi xususiyatlarni qanday yaratishni tushuntiradi. Foydalanuvchilarda odatlarni shakllinatirishda qo'llaniladigan to'rt element haqida ushbu havola orqali batafsil ma'lumot olish mumkin.

The Lean Startup - Eric Ries
Biznes va mahsulot dizaynida tajriba asosida tezkor ravishda rivojlanishni o’rgatadi. Minimal viable product (MVP) yaratish orqali tezkor sinov va foydalanuvchilardan fikr olish, mahsulotni tez-tez yangilab, mijoz ehtiyojlariga moslashtirish va resurslarni tejash uchun g’oyalarni avval sinovdan o’tkazishni o'rgatadi.

Start with NO. The Negotiating Tools that the Pros Don't Want You to Know - Jim Camp
Samarali muzokaralar olib borishning o’ziga xos usullarini o’rgatadi. Muzokaralarda “yo’q” deyish orqali haqiqiy ehtiyojlarni aniqlash, suhbatni boshqarib, qarshi tomon ustidan nazorat o’rnatish va kuchsiz holatlarda ham muvozanatni saqlash va qarorlarni qabul qilish haqida ma'lumot beradi.

Continuous Discovery Habits - Theresa Torres
Foydalanuvchilar bilan uzluksiz aloqada bo’lib, doimiy kashfiyot qilish yondashuvini o’rgatadi. Dizaynerlar uchun foydasi:

- Mijoz fikri: Foydalanuvchilar bilan muntazam suhbatlashib, muammolarni aniqlash va yechimlar yaratish.
- Test va iteratsiya: G’oyalarni sinab ko’rish va tez-tez takomillashtirib borish.
- amoaviy kashfiyot: Butun jamoani kashfiyot jarayoniga jalb qilish orqali yaxshiroq natijalarga erishish.

Bundan tashqari Teresa Tores'ning blogini ham o'qishni tavsiya qilaman, unda mahsulot menejeri va dizaynerlar uchun foydali resurslar bor: Product Talk - Make better product decisions.

Lean UX: Applying Lean Principles to Improve User Experience
Bu kitob Lean yondashuvini UX dizaynga qanday qo’llash haqida. Dizaynerlar uchun foydalari:

- Tezkor sinovlar: G’oyalarni tezroq sinab ko’rib, foydalanuvchi fikriga asoslanib o’zgarishlar qilish.
- Hamkorlik: Jamoa bilan yaqindan ishlash orqali muammolarni tezroq hal qilish.
- Maqsadli dizayn: Foydalanuvchilarning ehtiyojlarini doimiy ravishda o’lchab, dizaynni takomillashtirish.

Laws of UX
Bu kitob UX dizaynidagi psixologik tamoyillarni tushuntiradi va samarali dizayn qilish uchun qoidalar beradi.

Sprint: How to Solve Big Problems and Test New Ideas in Just Five Days
Google Ventures’da ishlab chiqilgan tezkor muammolarni hal qilish va yangi g’oyalarni sinab ko’rish jarayonini tushuntiradi.

5 kun ichida katta muammolarni hal qilish usullari, yangi g’oyalarni tezda sinab ko’rish va foydalanuvchilar fikrini olish hamda jamoani samarali ishlashga undaydigan maslahatlar beradi.

Refactoring UI
UI dizaynni yaxshilash bo’yicha amaliy ko’rsatmalar beradi.
Foydalanuvchi interfeyslarini yanada estetik va intuitiv qilish usullari, dizayn elementlarini qayta ko’rib chiqish va yaxshilashga oid oddiy va samarali maslahatlar beradi.

@nodizayn #books

UX (User Experience)nima?

Bu savolga bugun boshimdan o’tgan voqea orqali javob beraman.

Ipak Yo‘li Banki plastik kartamga bank rekvizitlari orqali pul o‘tkazildi. Oradan 4 soat o‘tsa ham, pul tushmadi.

Men muammoni nimadaligini bilishga harakat qildim va bankka qo'ng'iroq qilishga qaror qildim.

Soat 15:02
Ilovadan bankning telefon raqamini topib, qo‘ng‘iroq qildim. Xodim menga kartani qaysi filialda ochgan bo‘lsam, o‘sha filialga qo‘ng‘iroq qilishim kerakligini aytib, filial raqamini berdi.

15:10
Filialga qo‘ng‘iroq qildim. Xodim meni tinglab, plastik kartalar bo‘limiga murojaat qilishim kerakligini aytdi va raqamini berdi. Ulab ham berdi, lekin hech kim javob bermadi.

15:20
Xodim bergan raqamga yana qo‘ng‘iroq qildim. To‘g‘ri yozib olganimga ishonchim komil bo‘lmay, saytdagi raqamni tekshirdim. Raqam bor edi, lekin u faol emas ekan.

15:28
Muammoga yechim topish uchun ilovadagi Chat xizmatidan foydalandim. Xodim qanday yordam bera olishini so‘radi, men muammoimni tushuntirdim. Lekin 15 daqiqa kutganimdan keyin ham javob kelmadi, qayta yozsam ham o‘zgarish bo‘lmadi.

15:45
Yana karta ochilgan filialga qo‘ng‘iroq qildim, bu safar karta amaliyotlari bo‘limiga ulab berishdi. U yerdagi xodim bir necha savollardan so‘ng boshqa xodimga uladi. Yana boshidan tushuntirdim. Bu xodim nimadir tekshirdi va 5 daqiqada pul tushishini, xatolik bo‘layotganini aytdi.

15:59
Suhbatimiz yakunlandi.

16:41
Pul kartada ko’rindi.

Bu jarayonlar UX (foydalanuvchi tajribasi) deb ataladi. Men bank xizmatidan foydalandim va natijada bankka nisbatan tajribaga ega bo‘ldim.

Keling, bu yerdagi yomon UXni tahlil qilamiz:

- Nega men bu muammoga duch keldim, haligacha bilmayman.
-Nega bankka qo‘ng‘iroq qilganimda kartani ochgan filialga murojaat qilishim kerak, texnologiyalar markazlashgan emasmi?
-Nega filialga murojaat qilganimda boshqa raqamga qo‘ng‘iroq qilish so‘raldi (xodim raqamni ulashga harakat qildi)?
-Nega har bir xodimga muammoimni qayta-qayta boshidan tushuntirishim kerak?
-Nega pul hali tushmadi?
-Nega men 1 soatdan ko‘proq vaqtimni sarfladim, axir online banking jarayonni yengillashtirishi kerak emasmi?

Xulosa qilib aytganda, UX bu faqat ilova yaratish yoki yaxshi vebsayt tayyorlash emas. UX — bu foydalanuvchining butun jarayondagi tajribasi.

Don Normanning tushuntirishicha, yaxshi UX — bu foydalanuvchi biror narsani sotib olish jarayonidan tortib, undan foydalanish va keyinchalik yordam olishgacha bo‘lgan barcha tajribalari.

Masalan, TV sotib olishda bu tajriba do‘kondagi xizmat, televizorni o‘rnatish osonligi, va sotib olgandan keyin yordam olish kabi bosqichlarni o‘z ichiga oladi.

🌐 Don Norman: The term "UX"

@nodizayn

Ishga kirish intervyularida sinov uchun beriladigan vazifalar

Raqamli mahsulot yoki UI/UX dizaynerlarini ishga qabul qilishda kompaniyalar ko’pincha nomzodning tajribasini baholash uchun sinov vazifalari berishadi. Bu vazifalar odatda kichik redizayn yoki yangi loyiha yaratish kabi bo’lishi mumkin.

O’z tajribamdan kelib chiqib, 10 dan ortiq dizaynerni ishga qabul qilgan shaxs sifatida shuni tushunib yetdimki, sinov loyihalari unchalik foydali emas va ular bepul bo’lsa, bu noto’g’ri va dizaynerga nisbatan nohaqlik hisoblanadi.

Sinov vazifalari kamchiliklari

- Dizayner hali ishga olinmagan bo’lsa-da, ular uchun ish talabi beriladi. Agar dizayner qabul qilinmasa va topshiriq uchun haq to’lanmasa, bu nohaqlik deb qaraladi. Dizayner o’z vaqtini va mehnatini sarflaydi, ammo natijada hech qanday kompensatsiya olmaydi.

- Ko’p kompaniyalar dizaynerga juda qisqa muddat beradi. Dizayn jarayonida dizaynerning muammoni chuqur o’rganishi va tadqiqotlar o’tkazishi zarur. Agar bu jarayon taxminan 1 hafta oladigan bo’lsa, kompaniya ham ishga qabul qilish jarayonini sekinlashtiradi.

- Ba’zi kompaniyalar test vazifalaridan haqiqiy muammolarni hal qilish uchun foydalanishi mumkin, bu dizaynerlarni bepul ishlashga majbur qiladi. Bu tajribaga ega dizaynerlar orasida salbiy taassurot qoldirishi va kompaniya brendiga putur yetkazishi mumkin.

Unda yechim qanday?

Yevropadan dizayner ishga qabul qilganimizda, biz test vazifalar o’rniga dizayn mashqlari (design exercise) metodini qo’lladik. Bu jarayonda dizaynerga 30-45 daqiqa vaqt beriladi va ularga aniq bir muammo berilib, shu muammoni qanday hal qilish so’raladi. Bu jarayon davomida dizayner quyidagilarga asoslanib baholanadi:

- Muammoni tushunish: Dizayner berilgan vazifani qanchalik to’g’ri tushundi va tushunishga harakat qildi. U tushunishni aniqlashtirish uchun savollar berdi yoki to’g’ridan-to’g’ri yechim ustida ishlashga o’tib ketdimi?

- Kommunikatsiya: Dizayner muammoni hal qilish jarayonida o’z fikrini qanchalik ochiq va aniq ifoda qildi.

- Tezkor yechim berishga qaratilgan yondashuv: Eng katta xato – dizayner kontekstni to’liq o’rganmasdan, tezda yechimni taklif qilishga o’tib ketishi va faqat UI dizaynga e’tibor qaratishi. Bu holatda dizaynerning strategik fikrlashi yetarli darajada emas deb hisoblanadi.

Unda dizaynerning UI bo’yicha mahoratini qanday aniqlaymiz?

Bu bosqichga kelguncha dizaynerning portfoliosi ko’rib chiqiladi va dizayner o’z portfoliolarini taqdim etish qobiliyatini namoyish qiladi. Portfolio orqali UI dizayn qobiliyatlari aniqroq baholanadi.

Test vazifalari o’rniga, dizaynerning ilgari bajargan ishlari va ularga qanday yondashganini baholash osonroq.

Dizayn mashqlarini dasturchilarni ishga qabul qilishdagi “Live coding session” uslubiga o’xshatish mumkin.

@nodizayn

Ta’lim sohasidagi startaplar va bizneslarda faoliyat yurituvchi mutaxassislar bilan suhbatlashganim sari qiziqarli holatlarga duch kelmoqdaman.

Kurs ishlab chiqish jarayonida jamoa sifatida faoliyat olib boradigan odamlar haqida eshitgan edim. Masalan, videoni yozish uchun alohida studiya, video bo’yicha mutaxassis (kamera va montaj ishlari uchun), marketing bo’yicha mutaxassis hamda kurs tayyor bo’lgach bir nechta kuratorlar bo‘lishini bilardim.

Biroq, kurs materiallarini mustaqil ravishda tayyorlab beradigan shaxsning mavjudligini bilmagan ekanman. Buni bilganimdan keyin, nega odamlar bir necha hafta ichida kurslar tayyorlayotgani va ularning sifati past bo‘layotganini tushunib yetdim.

Men tilga olgan odam – influyenser (yoki kurs muallifi) asosan tayyor mavzular bo‘yicha internetdan materiallarni olib, ularni tarjima qiladi va slaydlar yoki matnlar va grafikalarni tayyorlaydi. Kurs muallifi esa faqat kameraga gapirib, ma’lumotlarni yetkazib beradi, jamoa esa kursni tayyorlash bilan shug’ullanadi.

Salbiy tomoni shundaki, foydalanuvchi o‘zini sohada katta tajribaga ega mutaxassisning kursini o‘rganayotgan deb o‘ylasa-da, aslida kursning asosiy qismi yuzaki tayyorlangan bo‘lishi mumkin. Bu jarayonda sifatga yetarlicha e’tibor berilmasligi, ta’lim mazmuni yuzaki bo‘lib qolishi, hamda chuqur bilimga ega bo‘lish imkoniyatidan foydalanuvchi mosuvo qolishi ehtimoli yuqori.

Bundan tashqari, bunday yondashuv ta’lim jarayonining sanoatlashtirilishiga, ya’ni tez va sifatsiz kurslar yaratish bilan bog‘liq muammolarga olib keladi.

@nodizayn