Mehrob.uz

Чап қўлда тасбиҳ ўгириш мумкинми?

❓Савол: Чап қўлда тасбеҳ ўгириш жоизми, масалан, автоулов ҳайдаганда ўнг қўл банд бўлган ҳолатларда.

📥Жавоб: Чап қўлда тасбеҳ айтиш жоиз. Зеро, чап қўл ўнг қўлга ёрдамчи ҳисобланади. Уламоларимиз таъкидлашича, тасбеҳ айтишга буйруқ сифатида келган оят ва ҳадислар мутлақ келган, ўнг қўлда тасбеҳ айтиш билан қайдланмаган. Абдуллоҳ ибн Амр розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бармоқлари билан тасбеҳ санаётганларини кўрдим” (Имом Абу Довуд ва Имом Термизий ривояти).

Зикрларни санашда айнан бармоқлардан фойдаланишнинг сабаби, қиёмат кунида гувоҳлик берувчи аъзолар қаторида бармоқлар ҳам борлигидир. Бу ҳақда Юсайра розийаллоҳу анҳодан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз алайҳиссалом аёлларга хитоб қилиб бундай деганлар: “(Эй аёллар!) Тасбеҳ (Субҳааналлоҳ), таҳлил (Лаа илаҳа иллаллоҳ) ва тақдис (Субҳанал маликил қуддус) айтишни ўзларингизга лозим тутинглар! Ва бармоқ учлари билан ақд қилинглар (сананглар)! Чунки (қиёматда) бармоқ учлари масъул ва сўзловчидир. Ғафлатда қолиб раҳмат (сабаблари)ни тарк қилманглар!” (Имом Абу Довуд, Имом Термизий ривояти).

Ушбу ҳадисда “бармоқ учлари” сўзи ўнг қўл билан қайдланмади, балки умумий келтирилди. Шунга кўра зарурат бўлган ҳолатларда чап қўлда тасбеҳ айтишнинг зарари йўқ. Аммо ўнг қўлда айтиш мустаҳаб ҳисобланади. Чунки Ойша онамиздан қуйидагича ҳадис ворид бўлган: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам барча ишларида таҳоратда, соч тарашда, ковуш кийиш (кабилар)да имкон қадар ўнгдан бошлашни ёқтирар эдилар” (Муттафақун алайҳ). Валлоҳу аълам.

“Фатволар тўплами”дан.
@mehrob_uz

ОСУДА ҲАЁТ СИРИ

Сизга бахтли ҳаётнинг сирини бир мисол билан тушунтираман:
Аэропортда ёки поезд вокзалида бўлсангиз, кўнглингиз ёқимли таъмли чой ичишни тусаб қолса, лекин у ерда бундай чойни топа олмасангиз, қалбингизни ғам-қайғу, маҳзунлик, ноумидлик ўраб олмайди. Чой топилмагани учун йиғлаб, тушкунликка тушиб юрмайсиз. Нима учун? Чунки бу ер бамайлихотир ўтириб, кўнгил тусаган ҳамма нарсани муҳайё қиладиган жой эмас. «Мен йўлдаман, бироздан кейин уйга бориб, ўзим хоҳлаганимдек хуштаъм чой дамлаб, маза қилиб ичиб оламан», дейсизу, вақтинчалик ноқулайликларни деб, асабингизни бузмайсиз.
Худди шунга ўхшаб, мўмин киши ҳам яхши англаб олмоғи лозимки, биз бу дунёда бир мусофир йўловчимиз. Бу мусофир юртда, яъни ўткинчи дунёда бирор яхшилик насиб бўлмай қолса, бунинг учун ғам-ташвиш ва маҳзунликка ҳожат йўқ. Иншааллоҳ, ўз юртимизга – Жаннатга етиб олсак, абадий неъматлар оғушида яшаймиз.
Бу дунёда эса мусофирмиз. Мусофир – бир жойга бирор иш билан борган кишидир. Унинг бирламчи вазифаси сафардан кўзланган мақсадни ҳосил қилиб, ортга муваффақият билан қайтишдир. Мусофир юртда бирламчи вазифани унутиб, қолган кераксиз нарсалар билан шуғулланиш мусофирнинг иши эмас. Мусофир одамга мусофир юртда бирон неъмат берилмай қолса, асло қайғуга ботмайди, «Мен бу юртнинг фуқароси эмасман, бу ерларда менга қийинчиликлар етиши табиий», деб ўйлайди, шунинг учун бундай қийинчиликларга ҳам тайёр бўлади.
Сизга ҳам бу дунёда бирор қийинчилик етса, бошингизга бирор мушкул иш тушса, бу дунёда мусофир эканингизни ёдга олинг. Кимдир сизни хафа қилса ёки бирон неъматдан маҳрум қилса, Аллоҳ таолонинг сизга берган ва энди берадиган неъматларни тафаккур қилинг, «Аллоҳ таоло менга ҳаёт берди, ақл берди, чирой берди, кўзимни равшан қилди, буларнинг барчасини менга У Зот берган. Мен ҳали бу улуғ неъматларнинг шукрини адо қилганим йўқ», деб ўйланг. Инсон доим шундай ўйласа, тилига ўз-ўзидан «Алҳамдулиллаҳ» калимаси келиб, қалби ёришади, бу дунёда унга берилмаган неъматлар учун ёки унга етган мусибатлар учун асло тушкунликка тушиб, маҳзун бўлмайди.

“Солиҳ фарзанд қандай тарбия қилинади?” китобидан.
@mehrob_uz

«Ким қуйидаги ўн оятни тонгда ўқиса, кечгача унга шайтон яқинлашмайди, кечки пайт ўқиса, тонггача унга шайтон яқинлашмайди, оиласи ва мол-давлатида ёмонлик кўрмайди. Уларни ақлдан озган кишига ўқилса, ҳуши ўзига келади: «Бақара сурасининг бошидан «муфлиҳун» сўзигача, оятул Курсий, ундан кейинги икки оят ва Бақара сурасининг охиридаги уч оят» (Имом Байҳақий ривояти).
@mehrob_uz

Дардига шифо топди

Бир киши Имом Абу Абдурраҳмон Абдуллоҳ ибн Муборакдан савол сўраб, шундай деди: «Эй Абу Абдурраҳмон, етти йилдан бери тиззамда (қон тўхтамайдиган) яра бор. Турли хил даволарини қилиб кўрдим, табиблардан сўрадим, фойдаси бўлмади». Абдуллоҳ ибн Муборак унга: «Бор, инсонлар сувга муҳтож бўлган жойни топгин-да, ўша ерда қудуқ кавлаб, сув чиқар. Ўша ердан булоқ чиқиб, сендаги қон тўхташини умид қиламан», деб жавоб берди. У инсон айтилган ишни қилиб, тузалиб кетди.

“Солиҳлар ҳаётидан сара нақл ва хабарлар” китобидан.
@mehrob_uz

Қалбнинг офатлари

Нафсни фитнага бошловчи, руҳни мажруҳ қилувчи ва инсон қалбидаги яхшиликни таг-томири билан қўпориб ташловчи уч офат бордир: шошмашошарлик, ҳасад ва кибр. Қалб мазкур офатлардан сақланмас экан, охират азобига дучор бўлади. Ғофилликда қолади. Шайтоннинг алдовларига осонгина учади ва гуноҳга ботганини билмай қолади.

"Обидлар йўли" китобидан.
@mehrob_uz

Оила аъзоларинг билан дастурхон атрофида ўтирганингда уларни диққат билан кузат! Отангнинг кўзларига қара! Онангнинг юзидаги ажинлару сочларидаги оқ толаларга боқ! Шуларнинг ўзи кифоя эмасми янада шижоатлироқ бўлишингга!? Улар сенинг муваффақиятингни кутишмоқда... Ота-онангдан кўп нарса талаб қилма. Миянгдаги бўлмағур ўй-хаёлларни ҳам чиқариб ташла! Нима эмиш, «Ота-онам менга ҳамма нарса қилиб бериши керак эди!». Бекорларнинг бештасини айтибсан! Ота-онанг дунёга келтириб, сендан нимадир кутаётганининг ўзи энг катта бахт эмасми? Ахир бу толедан маҳрум инсонлар қанча? Шундай экан, уларни рози қилишга улгур!

🔗 Фарзанд ота-онани муҳокама қилмасин!

«Қалбга таскин битиклар» китобидан.
@mehrob_uz

#саждаи_саҳв_масалалари
ЖАҲРИЙ НАМОЗДА УЧ ОЯТНИ МАХФИЙ ЎҚИСА, СЎНГ ЁДИГА ТУШСА
Агар имом жаҳрий намозда унутиб махфий ўқишни бошласа, қисқа уч оят ўқигандан сўнг ёдига тушса ёки бирор киши луқма берса, унга кейинги оятлардан баланд овоз билан ўқиш ва намоз охирида саждаи саҳв қилиш вожиб бўлади. («Раддул муҳтор» 1-ж, 498-6.)

МАХФИЙ НАМОЗДА БАЛАНД ОВОЗ БИЛАН УЧ ОЯТ ЎҚИСА, СЎНГ ЁДИГА ТУШСА
Агар имом махфий намозда, яъни пешин ёки аср намозларида қисқа уч оятни баланд овоз билан ўқиса, сўнг махфий намозлиги ёдига келса, қанча миқдор ўқиган бўлса, қолганини махфий ўқийди. Бошидан бошлаб паст овоз билан такрорлашнинг зарурати йўқ. Албатта, саждаи саҳв вожиб бўлади. («Раддул муҳтор» 1-ж, 128-б.)

ФАРЗНИНГ ОХИРГИ РАКЪАТЛАРИДА БАЛАНД ОВОЗ БИЛАН ҚИРОАТ ҚИЛИШ
Фарзнинг учинчи ёки тўртинчи ракъатида баланд овоз билан қироат қилса, саждаи саҳв вожиб бўлади. Гарчи фарзнинг мазкур ракъатларида қироатнинг ўзи вожиб бўлмаса-да, лекин қироат қилган суратда махфий ўқиш вожиб бўлади. («Раддул муҳтор» 1-ж, 315-б.)

ОРАДА БИР-ИККИ ОЯТ ТАШЛАБ КЕТИЛСА
Агар қироат қила туриб, орада бир-икки оятни ёки бир оятнинг баъзи қисмини тарк қилса, саждаи саҳв вожиб бўлмайди. («Фатово Оламгирий»,1-ж, 126-б.)
@mehrob_uz

Аёлларни яхши кўриш ҳалокатларнинг ўзаги, улар билан кўп хилватда бўлиш табиатлар-у ақлларни бузувчи фасоддир.

Изоҳ. Ҳар нарсада меъёр бўлиши керак. Шу жумладан аёлларга муҳаббатда ҳам. Агар бу муҳаббат ҳаддидан ошса, зиёнга бошлайди. Аёлга асир бўлган эркак зиммасига юкланган улуғ ишлардан чалғийди, мардона жасоратларга лаёқатсиз бўлиб қолади. Табиати айнийди, гўё аёлининг «дугона»сига айланади. Қуйидаги шеърда шу маъно назмга хос муболаға билан баён қилинган:

Шеър:
Гарчи хотин зоти қанча меҳрибон
Йўқдир унинг жавридан холи инсон.
Ғазаби уларнинг аниқ ҳалокат,
Муҳаббати – зиён, охир-оқибат.
Узоқ бўл барчасидан беистисно,
Барчаси хиёнаткор, юзи қаро.

“Унвонул баён”дан.
@mehrob_uz

Қалб ва тана роҳати

Еттита нарсадан четлан, тананг ва қалбинг ором олади, ҳамда обрўйинг сақланади:
1. Ўтиб кетган нарсага хафа бўлма.
2. Сенга келмаган ташвишни ўзингга юклаб олма.
3. Ўзингда бўлган нарса билан одамларни маломат қилма.
4. Қилмаган ишингга мукофот талаб қилма.
5. Ўзинг эга бўлмаган нарсани иштаҳа қилма.
6. Ғазабланиш сенга фойда бермайдиган нарса учун ғазаб қилма.
7. Ўзи учун мақтовнинг аксини билмайдиган одамни мақтама.

«Бахтли яшаш сирлари» китобидан.
@mehrob_uz