Хамширалар учун

Асфиксия [юн. а – инкор қўшимчаси ва sphyxia – пульс], бўғилиб қолиш – организмда кислород етишмай карбонат ангидрид кўпайиб кетиши натижасида пайдо бўладиган касаллик ҳолати. Асфиксияга нафас йўлларининг ички ёки ташқи томондан тўсилиб қолиши (масалан, бўғма касаллигида кекирдак ва бронхларга шилимшиқ тикилиб қолганда, нафас йўлларида ёт жисмлар, қусуқ массаси туриб келганида томоқ бўғилганида), нафас мушакларининг фалажланиши ёки узоқ вақт тортишиб қолиши сабаб бўлади. Асфиксияда нафас йўллари ўтказувчанлигининг бузилиши натижасида зарарланган кишининг юзи кўкариб, баъзан тўқ зангори ёки қорамтир тусга киради. Аввалига эс-ҳуши жойида бўлиб, нафас йўллари ўтказувчанлигини тиклашга уринади: қаттиқ йўталади, оғир аҳволдан қутулишга ҳаракат қилади, бора-бора ҳушини йўқотади ва ҳ. к. Асфиксиянинг дастлабки аломатлари пайдо бўлганда дарҳол тез тиббий ёрдам чақириш керак.

Пастернацкий симптоми-буйрак касалликларида оркадан буйрак сохасига уриб куриб огрик бор йуклигини аниклаш. Буйрак тош касалликларида, гломерулонефритда, пиелонефритда мусбат булади

https://t.me/qbozor_medical

Бронхит – бронхлар (асосан, шиллиқ пардасининг яллиғланиши. Нафас аъзоларининг кўп учрайдиган касалликларидан бири. Бронхит ўткир ва сурункали бўлади. Касалликни, кўпинча, пневмококклар, гемолитик стрептококклар, стафилококклар, грипп вируси, Фридлендер таёқчаси ва бошқа(лар) келтириб чиқаради. Совукктиш, спиртли ичимликларни суиистеъмол қилиш, тамаки чекиш, баъзи кимёвий моддлардан сурункали заҳарланиш; юқори нафас йўлларида инфекция ўчоғи борлиги (синусит, гайморит) ҳам ўткир касаллик ривожланишига шароит туғдиради. Касаллик қуруқ йўтал, тўш атрофида оғриқ, юқори нафас йўлларининг ўткир яллиғланишига хос ўзгаришлар, тумов билан бошланиб, кейин яллиғланиш бронхларга тарқалади, мушаклар кақшаб оғрийди, кўкрак соҳасида қисилиш ҳис қилинади, йўтал дастлаб қуруқ бўлиб, кейин балғам ажралади, тана

ҳ-рати кўтарилади, грипп билан оғриган беморларнинг лабларига учуқ тошади ва бошқа(лар) Орадан бир неча кун ўтгач, касаллик батамом тузалди, баъзан чўзилиб кетиб, сурункали бронхитга айланиши мумкин. Ўткир бронхит болалар ва кемаларда оғир ўтиб, унга ўпка яллиғланиши (зотилжам) қўшилиши мумкин.

Сурункали бронхит нафас аъзоларининг энг кўп тарқалган касалликларидан. Кўпроқ эркакларда кузатилади. Сурункали бронхит бирламчи ва иккиламчи бўлиши мумкин. Бирламчи сурункали бронхитда бронхларнинг диффуз ўзгаришлари кузатилади. У бронх-ўпка ва бошқа(лар) аъзоларнинг касалликларига боғлик бўлмайди. Иккиламчи сурункали бронхит эса бронх-ўпка ва бошқа(лар) тизим касалликлари (сил, бронхоэктатик касаллик, сурункали пневмония, уремия, қон айланиши етишмовчилиги ва бошқа(лар)) натижасида келиб чиқади. Яллиғланиш хусусиятига кўра сурункали бронхит катарал ва йирингли бўлади. Белгилари: беморни йўтал тутиб, шилимшиқ йиринг аралаш балғам ажралади, ҳансирайди, унинг дармони қуриб, салга толиқади, ҳарорати кўтарилади, кўп терлайди, ишлаш қобилияти пасаяди. Катарал бронхитда, кўпинча, эрталаб жисмоний машкдан сўнг йўтал пайдо бўлиб, балғам ажралади. Касаллик йил фаслига қараб тез-тез қўзиб туради. Касаллик енгил кечганида бемор уйда ёки кундузги стационарда даволанади. Ўрнидан турмай ётиш, бекаму кўст овқатланиш, илик ичимликлар (малина мураббоси солинган чой, минерал сувли сут ва бошқа(лар)) ичиш, оёқларга ванна қилиш беморнинг аҳволини бироз енгиллаштиради. Касаллик қўзиган пайтда этиотроп ва патогнетик даво қўлланилади. Беморни касалхонага ётқизиш керак. Вақтида ва тўғри даво қилинса, бемор батамом тузалиб кетади, акс ҳолда, ўпка эмфиземаси, бронхоэктазия, юрак етишмовчилиги каби асоратлар қолдириши мумкин. Даво гимнастикаси, очиқ ҳавода кўпроқ сайр қилиш тавсия этилади. Яллиғланиш авж олган даврда овқатда витамин ва оқсиллар мўл бўлиши керак, чунки балғам кўп ажралганда организм кўп оқсил йўқотади. Юқумли касалликлар, айниқса, гриппнинг олдини олиш, и. ч. да чангни йўқотиш, тамаки чекишни тақиқлаш, организмни чиниктириш, сув муолажалари бронхитнинг олдини олиш чораларидир.
https://t.me/qbozor_medical

Qandsiz diabet nima?

🔸Qandsiz diabetda ham organizm qandli diabetdagidek moddalar almashinuvida ishtirok etadigan muhim gormonga javob bermay qo‘yadi.

🔸Qandsiz diabetda organizmda peshob ajratishga javob beradigan vazopressin gormoni ishlab chiqarilmaydi yoki u bilan bog‘liq muammo kuzatiladi.

🔸Vazopressin ishlab chiqarilmasa yoki unga sezuvchanligi bo‘lmasa, organizmda haddan ortiq darajada peshob ajraladi va suvsizlanish kuzatiladi.

🔸Odam doimiy ravishda chanqaydi, qancha ko‘p suv ichgan taqdirida ham suyuqlik to‘g‘ridan-to‘g‘ri chiqib ketadi, organizm esa suvsizlikdan aziyat chekadi.

🔺Zarur choralar ko‘rilmasa, og‘ir kasalliklar, talvasa, hatto hushdan ketish va o‘lim ham kuzatilishi mumkin.

🔸Rivojlanishiga nima sabab bo‘ladi?
Sabablar turlicha bo‘lishi mumkin.

🔸Birinchilardan bo‘lib, bunga miyaning vazopressin sinteziga javob beradigan qismining shikastlanishi sabab bo‘lishi bu esa turli jarohat, shish, infeksion kasallik hamda operatsiyalardan keyin kuzatilishi mumkin.

🔸Agar kasallikka aynan gipofizning ishdan chiqishi sabab bo‘lsa, bu markaziy turdagi qandsiz diabetdan darak beradi.

🔸Ikkinchi sabab nefrogen – buyraklar vazopressinga javob bermay qolgani bilan bo‘lishi mumkin.

🔸Bu irsiy kasalliklar yoki buyrakda toshlar, kaliy yetishmasligi, qonda kalsiy miqdorining oshishi, shuningdek, ba’zi dorilarning nojo‘ya ta’siri sabab ham kuzatilishi mumkin.

🔸Qandsiz diabet ham qandligi singari homiladorlikda ham kuzatilishi mumkin. Bu yo‘ldoshdan onaning vazopressin gormoniga salbiy ta’sir qiladigan modda ajralishi bilan bog‘liq bo‘ladi.

🔸Yana bir sabab miyaning chanqov hissiga javob beradigan qismlari shikastlanishi bilan bog‘liq.

🔸 Aksariyat hollarda bu psixik kasalliklar, masalan, shizofreniya bilan aloqador bo‘ladi.
Qandsiz diabetni qanday aniqlash mumkin?

🔸Aniq tashxis shifokor tomonidan qo‘yiladi. Quyidagilar kuzatilganda esa terapevtga borishni ortga surmaslik kerak.

🔻Simptomlar:
kuchli chanqash;
peshobning me’yoridan ko‘p ajralishi (me’yorda odam organizmidan ikki litrga yaqin peshob ajralsa, qandsiz diabetda 3 litrdan 20 litrgacha ko‘payishi mumkin);
tunda peshob ajratishning ko‘payishi;
suvsizlanishning yaqqol belgilari: ko‘ngil aynishi, lanjlik, bosh aylanishi, teri qurishi, kuchli charchoq.

Epidemiologik jarayon:
1.Sporadik kasalliklar-Kasllikka yoʻliqqan kishilar soni koʻp boʻlmaydi va bemorlar onda-sonda uchrab turadi.

2.Epiedmiya-Yuqumli kasallikni bitta oʻlka,viloyatda yoki mamlakatda keng tarqalishi.

3.Pandemiya-Bir vaqtda xalqaro miqyosda,bir necha mamlakat va qitʼalararo infeksion kasallikning keng tarqalishi.

4.Eidemiya-Muayyan hududda birorta yuqumli kasallikni doimo uchrab turishi.

5.Eizootiya-Birorta joyda yashovchi hayvonlar orasida birorta yuqumli kasallikni doimo uchrab turishi.

6.Epizootiya-Hayvonlar orasida birorta yuqumli kasallikni keng tarqalib ketishi.

7.Ekzotik kasalliklar -Horijdan keltirilgan yuqumli kasalliklar.Masalan:sharq mamlakatlarida boʻlib qaytgan insonni oʻz yurtiga bezgak kasalligini olib kirishi va kasallanishi.

https://t.me/qbozor_medical