Med_Lab | Rasmiy kanal ️️️️️️️️

🌎 C-реактив оқсил (CRP) ҳақида батафсил маълумот 

C-реактив оқсил (CRP) — бу жигар томонидан ишлаб чиқариладиган оқсил бўлиб, организмда яллиғланиш ва инфекция борлигини кўрсатади. У шифокорларга турли касалликларни ташхис қилиш ва кузатишга ёрдам беради. 
✅1. CRP нинг асосий вазифалари 
🔹 Яллиғланишни аниқлаш – CRP яллиғланиш реакцияси бошланганидан 6-8 соат ўтиб кўтарилади. 
🔹 Инфекция ва аутоиммун касалликларни кузатиш – Бактерияли ва вирусли инфекцияларда, ревматик касалликларда унинг даражаси ўзгаради. 
🔹 Юрак-қон томир касалликларини баҳолаш – CRP юрак хуружи ва инсульт хавфини олдиндан аниқлашда фойдаланилади. 
✅2. CRP даражалари ва уларнинг маъноси 
| CRP даражаси (мг/л) | Тушунтириш
|0 – 1.0     Нормал ҳолат, яллиғланиш йўқ |
| 1.0 – 3.0  Юрак-қон томир хавфи ўртача |
| > 3.0      | Юрак-қон томир хавфи юқори |
| 10 – 100   | Ўткир яллиғланиш ёки вирусли инфекция |
| > 100      | Бактерияли инфекция ёки оғир касаллик |

✅3. CRP юқори бўлишига сабаблар 
🔺 Инфекциялар – Пневмония, бронхит, тонзиллит ва бошқа инфекция касалликлари. 
🔺 Яллиғланиш касалликлари – Ревматоид артрит, Қизил волчанка (Системали қизил юзанги) ва васкулит. 
🔺 Юрак-қон томир касалликлари – Юрак ишемияси, инфаркт, атеросклероз. 
🔺 Хирургик жарроҳлик ва жароҳатлар – Танада шикастланиш ёки жарроҳлик операцияларидан кейин CRP ошиши мумкин. 
🔺 Ўткир касалликлар – Онкологик касалликлар, тўқималарнинг емирилиши (некроз). 
✅4. CRP даражасини камайтириш усуллари 
✅ Тўғри овқатланиш – Мева ва сабзавотлар, Омега-3 ёғ кислоталарига бой маҳсулотлар истеъмол қилиш. 
✅ Жисмоний фаоллик – Мунтазам машқ CRP даражасини пасайтиришга ёрдам беради. 
✅ Соғлом турмуш тарзи – Тамакани ташлаш, стрессни камайтириш. 
✅ Шифокор маслаҳати асосида даволаниш – Агар юқори CRP саломатликка хавф туғдирса, мутахассис маслаҳати зарур. 

➡️ Хулоса 
CRP – организмдаги яллиғланиш ва юрак-қон томир касалликлари хавфини баҳолаш учун муҳим таҳлил ҳисобланади. Агар CRP юқори бўлса, сабабини аниқлаш ва зарур чораларни кўриш учун шифокорга мурожаат қилиш керак.

@med_lab1

Miyyani Xarob Qiluvchi 7-Odat Javobini Bilish Uchun Pastdagi Javobini Bilish Tugmasini Bosing 👇👇

🩺 Xotiraning pasayishi (yomonlashishi) turli sabablarga bog‘liq bo‘lishi mumkin. Eng keng tarqalgan sabablar quyidagilar:

🧠  Sabablari:

⚪️ Yosh bilan bog‘liq o‘zgarishlar – qarilik jarayonida miyada neyronlar faoliyati pasayadi.
⚪️ Stress va depressiya – ruhiy bosim miyadagi xotira jarayonlarini buzishi mumkin.
⚪️ Uyqusizlik – uyqu etishmovchiligi miyadagi axborotni saqlash va qayta ishlash jarayoniga salbiy ta’sir qiladi.
⚪️ Ovqatlanish va vitamin yetishmovchiligi – ayniqsa, B12, Omega-3 yog‘ kislotalari yetishmovchiligi xotiraga salbiy ta’sir qiladi.
⚪️ Jismoniy faollik yetishmovchiligi – harakatsizlik qon aylanishini sekinlashtirib, miyaning kislorod bilan ta’minlanishini pasaytiradi.
⚪️ Surunkali kasalliklar – qandli diabet, yuqori qon bosimi, Alzheimer kasalligi va boshqa nevrologik kasalliklar xotirani zaiflashtirishi mumkin.
⚪️  Dori vositalari ta’siri – ayrim dorilar, ayniqsa, sedativlar va antidepressantlar xotira buzilishiga olib kelishi mumkin.

🩺 Davolash va oldini olish:

📍To‘g‘ri ovqatlanish – B guruhi vitaminlari, Omega-3, antioksidantlarga boy mahsulotlar iste’mol qilish.
📍Muntazam jismoniy faollik – yugurish, yurish, yoga va boshqa mashqlar miyaga foydali.
📍Uyqu rejimini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish – kuniga kamida 7-8 soat uxlash.
📍 Ruhiy salomatlikka e’tibor berish – stress va depressiyani boshqarish.
📍 Aqliy mashqlar bajarish – kitob o‘qish, yangi narsalarni o‘rganish, shaxmat o‘ynash kabi faoliyatlar.
📍 Shifokorga murojaat qilish – agar xotira yomonlashishi sezilsa, mutaxassis bilan maslahatlashish.

@med_lab1

Bolalarning bo‘y o‘sishi yoshga, jinsga, genetik omillarga va turmush tarziga bog‘liq. Quyida o‘rtacha bo‘y uzunliklari keltirilgan (bu taxminiy raqamlar bo‘lib, individuallik farqlari bo‘lishi mumkin):

⚠️ Yangi tug‘ilgan chaqaloq

O‘rtacha: 48–52 sm

✔️ 1 yoshgacha

3 oylik: 57–62 sm

6 oylik: 63–68 sm

9 oylik: 68–73 sm

12 oylik: 72–78 sm

✔️ 1 yoshdan 5 yoshgacha

1 yosh: 72–78 sm

2 yosh: 82–88 sm

3 yosh: 91–98 sm

4 yosh: 96–105 sm

5 yosh: 103–112 sm

✔️6 yoshdan 12 yoshgacha

6 yosh: 108–117 sm

7 yosh: 113–123 sm

8 yosh: 118–130 sm

9 yosh: 123–137 sm

10 yosh: 128–142 sm

11 yosh: 133–148 sm

12 yosh: 138–154 sm

✔️ O‘smirlik davri (13–18 yosh)

13 yosh: 145–160 sm

14 yosh: 150–167 sm

15 yosh: 155–173 sm

16 yosh: 160–178 sm

17 yosh: 162–180 sm

18 yosh: 165–182 sm

Jinsiy tafovutlar

⚠️ Qizlar odatda o‘smirlik davrida 16–17 yoshgacha, o‘g‘il bolalar esa 18–20 yoshgacha o‘sishda davom etadi.

⚠️ O‘smirlik davrida o‘g‘il bolalar 10–12 smga, qizlar esa 8–10 smga tezroq o‘sadi.

Agar bolaning bo‘yi normadan keskin farq qilsa, shifokor bilan maslahatlashish tavsiya etiladi.

@med_lab1

🔔 Qonda mochivena (karbamid) miqdorining oshishi (Azotemiya)
✔️Mochivena (karbamid, urea) – bu organizmda oqsillar parchalanishidan hosil bo‘ladigan mahsulot bo‘lib, asosan buyraklar orqali siydik bilan chiqariladi. Agar qondagi mochivena miqdori oshsa, bu buyrak yetishmovchiligi, jigar kasalliklari yoki ortiqcha oqsil parchalanishi kabi muammolarga ishora qilishi mumkin.

⚠️Qondagi mochivena miqdorining oshishi sabablari

✔️ Buyrak kasalliklari va yetishmovchiligi. O‘tkir yoki surunkali buyrak yetishmovchiligi – buyraklarning filtratsiya qobiliyati pasayishi natijasida karbamid qon orqali chiqarilmaydi.
✔️Pielonefrit, glomerulonefrit – buyrak to‘qimalarining yallig‘lanishi.
✔️Buyrakda qon aylanishining pasayishi (masalan, shok yoki qon yo‘qotish natijasida).
✔️Jigar kasalliklari - Jigar sirrozi, gepatit – jigar normal ishlamasa, urea sintezida muammolar yuzaga keladi.
✔️Jigar ensefalopatiyasi – toksik moddalar, jumladan, ammiak yig‘ilishi.
✔️Ortib ketgan oqsil parchalanishi - Ko‘p miqdorda oqsilli ovqat iste’mol qilish.
✔️Kuchli jismoniy zo‘riqish – mushaklarning parchalanishi.
✔️Yonish (kuyish) yoki jarohatlar – tanadagi oqsillar parchalanishi ortadi.
✔️Qandli diabet yoki tirotoksikoz – metabolizm tezlashishi tufayli oqsillar ko‘proq parchalanadi.
✔️Suv yetishmovchiligi (dehidratatsiya)
✔️Kam suyuqlik ichish yoki ortiqcha suyuqlik yo‘qotish (qusish, diareya, kuchli terlash) qonda karbamid konsentrasiyasini oshiradi.
✔️ Ba’zi dori vositalari  Antibiotiklar, diuretiklar, steroidlar va kimyoterapiya dorilari qondagi urea miqdorini oshirishi mumkin.

⚠️Qondagi mochivena miqdorining oshishi qanday kasalliklarga ishora qiladi?

📌Buyrak yetishmovchiligi

📌Jigar kasalliklari (sirroz, gepatit)

📌Qandli diabet va ketoatsidoz

📌Qon bosimi oshishi va yurak yetishmovchiligi

📌Suyak-mushak tizimining shikastlanishi (travmalar, kuyishlar)

@med_lab1

🫥🫥🫥🫥🫥🫥🫥🫥

Липидный профиль (липидограмма) текшириши қон таркибидаги ёғлар (липидлар) миқдорини баҳолаш учун амалга оширилади. Бу текширув юрак-қон томир касалликларини эрта аниқлаш ва уларнинг олдини олишга ёрдам беради. 

⏳ Липидограмманы қачон текшириш керак? 
✅ Профилактика учун – 20 ёшдан ошганлар ҳар 4-6 йилда бир марта текширтиришлари тавсия этилади.  
✅ Юрак-қон томир хавф омиллари мавжуд бўлса (гипертония, семириш, қандли диабет, тамаки чекиш, генетик мойиллик) – ҳар йили текшириш тавсия этилади. 
✅ Юрак ёки қон томир касалликлари борлар – шифокор кўрсатмаси бўйича тез-тез таҳлил топширишлари керак. 
✅ Қонда холестерин миқдорини пасайтириш учун дорилар қабул қилинаётган бўлса – даволаниш самарадорлигини баҳолаш мақсадида текширилади. 

🩺  Таҳлилга тайёргарлик: 
✔️ 9-12 соат оч қоринга бўлиш керак (фақат сув ичиш мумкин). 
✔️ Таҳлилдан 1-2 кун олдин ёғли ва қовурилган овқатлар истеъмол қилиш тавсия этилмайди. 
✔️ Алкоголь ва тамаки маҳсулотларини чеклаш керак. 
✔️ Жисмоний юкламаларни таҳлилдан олдинги куни камайтириш лозим. 

🩺 Липидограмма қандай кўрсаткичларни ўз ичига олади? 
📌 Жами холестерин (ОХ, Total Cholesterol) – умумий холестерин миқдори. 
📌 Триглицеридлар (TG, Triglycerides) – қондаги нейтрал ёғлар. 
📌 Юқори зичликдаги липопротеидлар (HDL, "яхши" холестерин) – юрак-қон томир тизими учун фойдали. 
📌 Паст зичликдаги липопротеидлар (LDL, "ёмон" холестерин) – юқори миқдори атеросклероз ва юрак касалликлари хавфини оширади. 
📌 Атероген коэффициент (AI, Atherogenic Index) – холестерин мувозанатини баҳолаш учун қўлланилади. 

Агар сизга липид профили текшируви керак бўлса ёки натижаларни таҳлил қилишда ёрдам керак бўлса, хабар беринг! 😊

@med_lab1