Marketing bo'limi

Unitaz, termos, skotch, flomaster. Biz bilgan mahsulotlar nomi haqida qiziqarli faktlar!

Quyidagi so‘zlar sizga tanish tuyulishi mumkin, ammo aslida ular tarixiy kelib chiqishiga ko‘ra mashhur brend nomlari hisoblanadi:

Unitaz
Bu nom 1909-yilda sanitariya jihozlari ishlab chiqarishni boshlagan ispan kompaniyasi "Unitas" nomidan kelib chiqqan. Qizig‘i shundaki, bu so‘z “Birlik” ma’nosini bildiradi.

Skotch
Nom 3M kompaniyasining Scotch Tape brendidan olingan. Rus tilida esa har qanday shaffof yopishtiruvchi lenta “skotch” deb ataladi.

Termos
"Thermos" dastlab Janubiy Afrikadagi vakuum kolbalar asosida shisha buyumlar ishlab chiqargan Berlin kompaniyasining mahsuloti. Bugungi kunda issiqlikni saqlovchi istalgan idish “termos” deb ataladi.

Flomaster
Bu yorqin ranglarda chiza oladigan markerlarni birinchi bo‘lib ishlab chiqargan yapon brendi — "Flo-master".

Keds (keda)
Nom Amerikadagi "Keds" brendidan olingan. Bizda bu atama tekis "podojva"li sport oyoq kiyimiga nisbatan qo‘llaniladi.

Kserekopiya
Avvaiga u "Xerox" kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan nusxa olish texnologiyasi nomi edi. Endi ko‘plab joylarda nusxa olish apparatlari bir nom bilan "kserekopiya" deb ataladi.

Jeep
"Jeep" aslida Chrysler kompaniyasining SUV avtomobillari brendi edi. Hozirda esa yo‘ltanlamas avtomobillarni odatda "jeep" deb atashadi.

Pampers
Bu Procter & Gamble kompaniyasining "Pampers" nomli bolalar tagligi mahsuloti edi. Hozirgi kunda xalq orasida bolalar uchun chiqarilgan har qanday bir martalik taglik "pampers" deb ataladi.

Jakuzzi
Bu nom "Jacuzzi" kompaniyasining mahsulotining atoqli nomi edi, hozir esa massajli vannalarni umumiy holda "jakuzzi" deb atashadi.

Aspirin
Aspirin "Bayer" kompaniyasining mahsulot nomi edi. Bu og‘riq qoldiruvchi va isitma tushiruvchi vosita o‘z davrida shu qadar mashhur bo‘ldiki, hozir deyarli barcha salitsil kislotasi asosida tayyorlangan dorilarni oddiygina "aspirin" deb atashadi.

Siz ham shunga o‘xshash boshqa qiziqarli brend nomlarini bilasizmi? Ularni biz bilan baham ko‘ring.

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

Savdoni oshiruvchi marketing vebinariga taklif qilamiz! 🎯📈

Azizjon Gapparov – marketing va biznes bo‘yicha 20 yillik xalqaro va mahalliy tajribaga ega mutaxassis – bugun, soat 20:00 da o‘z vebinarini yopiq Telegram kanalida o‘tkazadi. 🕗📲

🎟 Qatnashish uchun quyidagi havola orqali ro‘yxatdan o‘ting:
👉 Havola

Hamkorlik materiali

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

O‘zbekistonda nechta xorijiy kompaniya bor?

O‘zbekistonda 1-dekabr holatiga ko‘ra xorijiy sarmoya ishtirokidagi 15 450 ta kompaniya faoliyat yuritmoqda.

Hozirda birinchi o‘rinni 3372 ta kompaniya bilan Xitoy egallab turibdi. Taqqoslash uchun, ikkinchi o‘ndagi Rossiya sarmoyasi ishtirokidagi korxonalar soni 3067 tani tashkil etadi.

Uchinchi o‘rinni esa 1922 ta firma bilan Turkiya saqlab qolmoqda.

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

Bitta oʻzingizga — bitta muhtojlarga. “TOMS” oyoq kiyim brendi tarixi

Biznesda o’sish va qulashlar bo’lib turadi. Ammo jamiyatga foyda keltirayotgan bizneslarni cho’kishi ba’zan insonni hafa qiladi. Bugun biz TOMS oyoq kiyimlari haqida gaplashamiz.

2002-yilda Bleyk Maykovskiy o’zining Argentinaga bo’lgan safari davomidako’plab bolalar oyoq kiyimsiz yugurib yurganini ko’radi. U bu muammoga yechim qidirishni boshlaydi va shunda oyoq kiyim tarqatayotgan ayolni uchratib qoladi. O’zining oyoq kiyim distributsiyasi bilan shug’ullanganida olgan tajribasi orqali u ayolga yordam berishga qaror qiladi.

O’sha paytlarda, alpargata oyoq kiyimlari Argentinada juda mashhur edi, ammo Shimoliy Amerikada bu turdagi oyoq kiyimlarni hech kim bilmasdi. Bu vaziyatdan foydalanib, Bleyk Maykovskiy “Tomorrow’s Shoes” brendiga asos soldi va bu keyinchalik “Tom’s shoes”ga rebranding qilindi.

Oyoq kiyimlar Shimoliy Amerika bozori uchun yangi va kiyish uchun qulay bo’lgani uchun odamlar orasida keng tarqaldi. Birinchi yilning o’zidayoq 10.000 juft oyoq kiyim sotildi. Lekin kompaniyaning maqsadi foyda qilish emas edi. Ular Argentinadagi muammoni hal qilishni maqsad qilishgandi.

Shuning uchun ham TOMS oyoq kiyimlari “One for One”(“Birga bir”) shiorini e’lon qildi. Bunda har bitta sotib olingan oyoq kiyim uchun Agrentinada muhtoj odamlar uchun bitta oyoq kiyim tekinga beriladi. Odamlar mahsulotni sinab ko’rmagan bo’lsa, undan jamiyatga beriladigan foydasini yaxshi ko’rib qolishgan edi.

Kundan kunga savdo hajmi o’sib bordi,2012-yilning o’zidayoq 2 million juft oyoq kiyim dunyo bo’ylab muhtoj odamlarga tarqatildi.

Ammo sekin asta odamlarda “bu qilinayotgan ishlar, rostan ham muhtojlarga yordam beradimi?” degan fikr paydo bo'la boshladi. Bunga sabab TOMS oyoq kiyimini tarqatgan davlatlar matbuotlarida “TOMS aslida yordam beradimi?” degan maqolalar chiqishni boshlashdi. Shundan keyin katta oyoq kiyim kompaniyasi qulashni boshladi.

TOMS qulayotgan paytda, boshqa oyoq kiyim brendlari uning o’ziga xosligi bo’lgan alpargata dizaynini ko’chirishni boshlashdi. Dizaynerlar kompaniyani saqlab qolish uchun turli xil dizaynlar yaratishni boshlashdi, lekin ish bermadi. Shunda TOMS ko’zoynak va kofe sohasida ham o’zini sinab ko’rdi. Ammo bu ishlar ham TOMS’ni saqlab qolish uchun yetarli bo'lmadi.

2019-yil yangi CEO, Magnus Uedhammer TOMS’ning boshqaruviga keldi. U TOMS’ning “birga bir” biznes modelidan farqli o’laroq, foydaning 1/3 qismini hayriyaga ajratishga qaror qildi.

Shunday qilib, TOMS haligacha oyoq kiyim bozorida “yashab kelmoqda”.

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

Telegram Ads kanallar lentasida ham chiqishni boshladi

Adindex nashri MTS ma’lumotlariga tayanib, "Telegram endi postlar orasida reklama joylashtirishni boshladi", deb xabar berdi.

Buni tekshirib ko‘rdik va haqiqatdan ham endi kanallarda Telegram Ads reklamalari nafaqat postning pastida, balki postlar orasida ham paydo bo‘lishi mumkin.

Reklama kanalning oddiy postiga o‘xshaydi va bitta skroll davomida bir nechta reklamalarni uchratish mumkin.

Sizning ham shu kabi reklamalarga ko‘zingiz tushdimi? Ular hech g‘ashingizga tekkanmi?

Marketing o‘zbek tilida — @marketingbolimi

Korzinka "Iz Korzinki" o'z savdo belgisini rebrending qildi

"Korzinka" supermarketlar tarmog'i o'zining ikkinchi brendi – "Iz Korzinki"ni rebrending qildi. Bu haqda tarmoqning o'z savdo belgilarini rivojlantirish bo'limi boshlig'i Anatoliy Demidenko xabar berdi.

Natijada brend endi to'q rangda va tilla rang shriftda aks ettiriladi. Qadoqdagi suratlar esa SI yordamida tayyorlanadi.

"Bunda biz to‘q rang, tillar rang shrift va mahsulotlarning rasmini yaratish uchunsun’iy intellektdan foydalandik. Natijadan juda xursandman va tez orada siz barcha "Korzinka" do‘konlarida ushbu brend ostidagi mahsulotlarni topishingiz mumkin bo‘ladi. Siz nafaqat vizual uslubni, balki mahsulotlarimizning sifatini ham sezish imkoniyatiga ega bo‘lasiz", deb yozadi Demidenko.

Ushbu rebrendingga qanday fikrdasiz?

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

Marketing Club: 2024-yilning so‘nggi uchrashuvi!

Sizni 2024-yil yakunida marketing sohasining yetakchi mutaxassislari bilan uchrashuvga taklif etamiz!

Spikerlar va mavzular

👉 Azizjon Gapparov — "Business Navigator Consulting" kompaniyasi asoschisi, marketingda 20 yillik tajriba. Mavzu: Marketingning buguni va kelajagi: bizni nimalar kutmoqda?

👉Zokir Xalmatov — O‘zbekistonning №1 brending agentligi "MA'NO" branding art-direktori. Mavzu: Brending nima? Brend qanday quriladi?

👉 Shohzod Ruzmetov — "Axel Consulting" kompaniyasi hamasoschisi, 7 yillik tajribaga ega marketing mutaxassisi. Mavzu: 2025-yil uchun marketing strategiyasini tuzish.

✅ Ishtirok etish: mutlaqo bepul
📆 Sana: 21-dekabr, 14:30
📍 Manzil: Yoshlar ijod saroyi
📲 Ro‘yxatdan o‘tish uchun havola.

Marketing Club bilan ilhomlaning, rivojlaning va o‘zingizni namoyish eting!

Hamkorlik materiali

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

WinRAR va cheksiz sinov versiya

Qachonlardir Windows'dagi WinRAR'dan foydalangan bo‘lsangiz kerak. Har qanday turdagi fayllarni saqlash uchun eng yaxshi dasturlardan. Aslida, ushbu dasturiy ta’minot pullik. Odamlar esa unga pul to‘lamasdan foydalanadi. Lekin qanday qilib?

Qisqa qilib aytganda, bularning barchasi WinRAR'ning biznes strategiyasi bilan bog‘liq. Kompaniya bunga ruxsat beradi.

Hamma pullik dasturlar kabi WinRAR'dan ham ma’lum bir vaqt davomida bepul foydalanishingiz mumkin. Sinov muddati tugagandan keyin esa litsenziya sotib olishingiz kerak bo‘ladi. Boshqalardan farqi — 40 kunlik bepul versiyadan keyin siz uni sotib olmasangiz ham, dasturni xohlagancha tekinga ishlatsangiz bo‘ladi. Faqat doimiy push xabar kelib turadi.

Shuning uchun, foydalanuvchilar kamdan-kam hollarda litsenziya sotib olishadi. Qizig‘i — kompaniya buni bilib, vaziyatni o‘zgartirmagan.

Ko‘plab foydalanuvchilar dasturning asl versiyasini bepul hisoblab, «piratskiy» nusxalarni ishlatishni to‘xtatishgan. Natijada — WinRAR'ni dunyodagi eng mashhur dasturlardan biriga aylantirishgan.

Bu narsa zo‘r, lekin qanday qilib kompaniya foyda qiladi? Javob oddiy: bizneslar orqali. Kompaniyalar ham WinRAR'dan cheksiz foydalanishi mumkin. Lekin yaxshi obro‘ga ega bo‘lishni xohlaydigan bizneslar o‘z xodimlari foydalanadigan barcha dasturiy ta’minotga litsenziya sotib oladi.

Oddiy foydalanuvchilarga kelsak, ular kichik ammo muhim ishda yordam beradi: yuklab olishlar sonini, reytinglar va sharhlarni ko‘paytiradi, dasturning nomini tanitadi.

Xullas, kompaniya foydalanuvchilarning pulini shilmasdan foyda qilish yo‘lini topgan. Tepadagi rasmda, foydalanuvchilardan biri biznes taktikani almashtirish haqida so‘raganda, WinRAR unga: "Nega ishlaydigan strategiyani almashtirishimiz kerak?" deb javob bergan.

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

Siri + ChatGPT = ?

OpenAI kompaniyasi taqdimotida ChatGPT'ning Apple qurilmalariga integratsiyasi namoyish qilindi. Bu, birinchi navbatda Siri'dan foydalanish tajribasini o'zgartirib yuborishi kutilmoqda. Endi siz Siri orqali ChatGPTdan foydalanishingiz, Apple Intelligence yordamida hujjatlar yaratishingiz hamda hatto kamera va boshqa funksiyalar yordamida ma’lumotlarni tahlil qilishingiz mumkin.

Ushbu hamkorlikdan keyin nimalar o'zgaradi, qisqa to'xtalib o'tamiz:

– Endi Siri GPT bilan ham ishlaydi, ovozli suhbatlashsangiz, neyrotarmoqdan javob olib, sizga batafsilroq javob berishi mumkin (misol videoda);

– Endi bu shunchaki qidiruv tizimi emas, u boshqa topshiriqlarni ham bajara oladi, masalan, ziyofat tashkillashtiri mumkin;

– Rasmlar generatsiyasi imkoniyati. Bu GPT uchun emas, aynan Siri uchun yangilik;

– Istalgan savolga tahlil va javob olish uchun suratni to‘g‘ridan-to‘g‘ri kameradan yuklab olish imkoniyati;

– MacOSga integratsiya – ChatGPT sizning fayllaringiz va dasturlaringizni tushunadi, istalgan narsada yordam beradi.


Bu imkoniyatlar iOS 18.2 dasturiy ta'minotida qo'shiladi, allaqachon iPhone'larga bu versiya kelgan, yangilash mumkin.

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

Lola startapi AloqaVenturesdan investitsiya jalb qildi

"Tez orada shahar ko‘chalarida faqatgina ayol haydovchilar tomonidan taqdim etiladigan xizmatlar paydo bo‘ladi" — deyiladi LinkedIn'dagi AloqaVentures sahifasidagi xabarda. Investitsiya miqdori va boshqa tafsilotlar ochiqlanmagan.

Ma’lumot uchun, AloqaVentures texnologik startaplarga, asosan, "seed" va "pre-seed" bosqichlarida investitsiya qiladi. U zarur qo‘llab-quvvatlash choralarini taqdim etib, keyingi bosqichlardan muvaffaqiyatli o‘tishga yordam beradi.

Bu startap O‘zbekiston taksi xizmatlari bozoriga rang-baranglik olib kirishi shubhasiz.

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

Yandex O‘zbekistonda “Яндекс Маркет” savdo belgisini ro‘yxatdan o‘tkazmoqda

Yandex kompaniyasi O‘zbekistonda “Яндекс Маркет” savdo belgisini ro‘yxatdan o‘tkazish bo‘yicha ariza berdi, deya xabar bermoqda Spot nashri. Bu tashabbus kompaniyaning mamlakat bozoridagi faoliyatini yanada kengaytirishiga ishora qiladi.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq, avgust oyida Yandex “Yandex Lavka” savdo belgisini ro‘yxatdan o‘tkazishni boshlagan edi. Ushbu xizmat noyabr oyida faoliyatini yo‘lga qo‘ydi.

Nima deb o‘ylaysiz, Yandex’ning O‘zbekistondagi yangi xizmatlari bozor raqobatiga yangicha dinamika olib kirishi mumkinmi?

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

Adidas'ning asrga tatigulik xatosi

1984-yil. Nike asosiy raqobatchilariga bozorni boy berib qoʻyayotgan bir davr. XX asrning mashhur sport brendlari — Converse va Adidas AQSHda yuz millionlab tomoshabinlarga ega, oʻzi serdaromad soha hisoblangan basketbol segmentida yetakchilik qilayotgan yillar.

Ayni vaqtda Nike'ning ishlari unchalik ham havas qilarli darajada emas, balki tobora orqaga ketar va ular umumiy sport oyoq kiyimlari bozorning atigi 17% qismiga egalik qilar edi.

Vaziyatni bu taxlit qoldirib boʻlmasligini tushungan Nike rahbarlari, gartkamiga (vabank) oʻynashga qaror qilishdi va Adidas'ning asrga tatigulik xatosidan unumli foydalanib, "Chicago Bulls" basketbolchisi Maykl Jordan bilan bir umrlik shartnoma imzolashdi.

Adidas nima xato qilgan edi?
Adidas strategik direktorlarining qovun tushirgan holati shunda ediki, ular yangi porlab kelayotgan basketbolchi Maykl Jordan bilan shartnoma imzolashdan voz kechishadi. Bunga sabab ularning Mayklning agentlari bilan soʻnggi muzokarada basketbol reklamasi uchun bunchalik katta pul sarflash oʻzini qoplamaydi degan qarorga kelishgani edi.

Bu qaror uzoqni koʻra bilmaslik oqibatimi, yoki raqobatchilarning imkoniyatini toʻgʻri baholay olmaslikmi, bunisi bizga qorongʻu. Shunisi aniqki, aynan mana shu shartnoma kelgusi dekadalar davomida Nike'ni bozorning eng katta ulushdoriga aylantirgan asr kelishuviga aylandi.

Nike Jordanga quyidagilarni oʻz ichiga oladigan umrbodlik shartnoma taklif qildi:
• Yillik $500 000 daromad;
• Shaxsiy krosovka dizayni;
• Kreativ yondashuv nazorati.

Adidas'dek magnat voz kechgan sportchiga bunday katta imkoniyatlar taqdim qiladigan shartnoma imzolagan Nike dastlab insonlarning koʻziga aqldan ozgan kompaniya boʻlib koʻrindi. Ammo keyinchalik ularning bu tavakkalchiligi oʻzini ortigʻi bilan oqladi.

18-oktabr, 1984-yil. Maykl ilk marotaba oʻzining qora-qizil Nike snikerslarida basketbol kortida koʻrinish berdi.

Biroq shu yerda yana bir muammo yuzaga keldi: NBA (AQSH milliy basketbol assotsiatyasi) standartlariga koʻra, basketbolchilar rasmiy oʻyinlarda maydonga oq krosovkalarda tushishi kerak edi.

Nike'da ikkita tanlov qolgan edi:
1. Oʻziga xos aydentikadan voz kechib, snikersning rangini oqqa oʻzgartirish;
2. Mayklning qizil oyoq kiyimda maydonga tushgan har bir oʻyini uchun 5000 dollar koʻkida jarima toʻlash.

Nike “aqldan ozish”da davom etdi va har bir oʻyin uchun belgilangan jarimani toʻliq toʻladi.

Yakunda esa Jordanning krosovkalarini o‘ziga xos reklama kampaniyasi bilan qiymatini oshirdi: “NBA ularni kiyishingdan seni toʻsa olmaydi”.

Reklamadan emotsional larzaga kelgan amerikalik yoshlar yoppasiga Nike snikerslarini sotib olishni boshladi.

Kompaniya shunchaki oyoq kiyim ishlab chiqarmadi, balki Maykl Jordan bilan snikers kiyish madaniyatini shakllantirdi.

Bu, o‘z navbatida, sotuvga ham yaxshi ta’sir o‘tkazdi. Reklama kampaniyasi kutilgandan 42 barobar ko‘proq daromad keltirdi. Snikers industriyasi bunaqa katta o‘sishni tarix davomida ko‘rgan emas.

Taqqoslash uchun Nike'ning bozordagi qiymati yillar kesimida:
• 1984-yilda — 40 million dollar;
• 1985-yilda — 126 million dollar;
• 1990-yilda — 1 milliard dollar;

Bugun Air Jordan brendining o‘zi bozorda 5.1 milliard dollarlik ulushga ega.

Kelishuv ortidan afsonaviy Maykl ham 1.7 milliard dollar daromad qilib oldi. Adidas shunchaki: “Bizga basketbol qiziq emas”, degani uchun.

Nike esa otni vaqtida qamchiladi: kompaniya nafaqat snikerslar, balki hissiyot sotishni ham yaxshi uddaladi.

Oqibatda Adidas'da qilgan xatosining qanday gurkirab rivojlanayotganini tomosha qilishdan boshqa chora qolmadi.

Marketing o’zbek tilida —@marketingbolimi

Brabus o'z mashinalarini podiumda namoyish etdi

Brabus avtokonserni yangi avtomobillar liniyasini taqdim etdi. Agarda bu modellarga chiqib, yangi kiyimlarni namoyish etadigan podiumda o'tmaganida, hech qanday yangilik bo'lmas edi, ammo "Brabus" aynan shunday qildi: hashamatli mashinalar modellar bilan birgalikda podiumga ko'tarildi.

Kompaniya yangi mashinalarning kuchi va hashamatini ko'rsatish uchun aynan shu yo'lni tanladi. Modellar mashinalarning rangi bilan bir xil rang va stillda ko'rinish bergan.

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

Men buni Ilon Mask aqldan ozishidan oldin sotib olganman

AQSHda Tesla haydovchilari orasida “Men buni Ilon Mask aqldan ozishidan oldin sotib olganman” yozuvli stikerlar tobora ommalashib bormoqda.

Ilon Maskning Trampni qo‘llab-quvvatlashini ochiq bildirishi ko‘plab Tesla egalari orasida norozilikni keltirib chiqardi. Ushbu norozilikning ramzi sifatida paydo bo‘lgan mazkur stikerlar hattoki Amazon’ning eng ko‘p sotilayotgan mahsulotlari orasida uchlikka ham kirdi.

Bugungi kunda AQSHda avtomobil markalari odamlarning siyosiy qarashlarini bilvosita aks ettiruvchi ramzga aylanmoqda. Masalan, “Ford F-150” asosan respublikachilar tomonidan tanlansa, “Toyota Prius” ko‘pincha demokratlarning tanlovi sifatida ko‘riladi. “Tesla” esa Ilon Maskning siyosiy qarashlari tufayli tobora respublikachilar bilan bog‘lanmoqda.

Odamlar stikerlar orqali o‘z siyosiy pozitsiyasini ko‘rsatishni qulay va samarali usul deb bilmoqda. Bu tendensiya mahsulotlar va brendlarning shaxsiy hamda siyosiy identifikatsiyaga ta’sirini yaqqol namoyish qilmoqda.

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi

Alina Mirzayeva “Gerety Awards 2025” tanlovining Grand Jury tarkibiga kirdi

Synthesis.uz kreativ agentligi asoschisi va boshqaruvchi hamkori Alina Mirzayeva reklama sohasining nufuzli tanlovi boʻlgan “Gerety Awards 2025” Bosh hakamlar hay’ati tarkibiga kirdi.

Ushbu festival oʻziga xosligi bilan ajralib turadi: barcha ishlarni dunyo reklama sanoatining yetakchi ayol mutaxassislari baholaydi. Bu ijodiy mehnatni yangi yondashuvlar bilan baholashga imkon beradi.

Marketing oʻzbek tilida — @marketingbolimi