Haqiqiy taraqqiyot ko‘pincha mavjud qarashlarni yo‘q qilish orqali yuzaga keladi ?!
1. Asrlar davomida Yer koinotning markazi (
geotsentrik model) ekanligiga ishonishgan. Bu g'oya Ptolemey kabilar tomonidan qo'llab-quvvatlandi va jamiyat tomonidan keng qabul qilindi.
Keyinchalik Kopernik, Galiley va Kepler Yerning Quyosh atrofida aylanishini (geliosentrik model) ko'rsatib, kosmos haqidagi tushunchamizni tubdan o'zgartirdi.
2.
20-asrning boshlarida chekish sog'lom deb sotildi,
reklamalarda shifokorlar sigaretani ma'qullashlari ko'rsatilgan.
Tadqiqotlar saraton va yurak kasalliklari kabi chekishning sog'liq uchun jiddiy xavf-xatarlarini aniqladi va bu unga qarshi keng qamrovli targ'ibot kampaniyalariga olib keldi.
3.
Nyutonning harakat va butun dunyo tortishish qonunlari asrlar davomida mutlaq haqiqat deb hisoblangan.
Eynshteynning nisbiylik nazariyasi Nyuton fizikasi o'ta yuqori tezlikda yoki katta tortishish maydonlarida to'liq qo'llanilmasligini ko'rsatdi, bu esa koinotni yanada kengroq tushunish imkonini beradi.
4. Avstraliya kashf etilishidan oldin, Qadimgi Dunyoda odamlari barcha oqqushlarning oq ekanligiga ishontirilgan (yoki ishonishgan, nomi ham oqqush bo'lgandan keyin), bu qanday ko'rinsa ham xuddi tadqiqot va tajribaga asoslangan dalillar bilan to'liq tasdiqlangan deb ishonishgan va buni so'roq qilish mumkin emas ko'rinishidagi e'tiqod bo'lishgan.
Birinchi qora oqqushni ko‘rish bir nechta ornitologlar (yoki qushlarning ranglari bilan qattiq qiziqadigan boshqa odamlar) uchun qiziqarli, ajablanarli hol bo‘lishi mumkin edi, ammo voqea ahamiyatining mohiyati bunda emas. Bu hikoya kuzatuvlar yoki tajribalardan o‘rganishimizning jiddiy cheklovlarini va bilimlarimizning zaifligini namoyish etadi.