@Kontir

Чартерлар номаълум муддатга тўхтатилди. Иккинчи тўлқинга ҳеч ким тайёрланмаган, шекилли, яна бир марта ахборот танқислиги юзага келганини кўраяпмиз.

Ҳозир шундай бўлса, кузда, айни респиратор вируслар қўзғаганда нима бўлади, билмайман. Элчихонани олдида бугун одам шунчалик кўп эдики: уруш, тўполон, жанжал, бақир-чақир...
Ҳаммасига ахборот таъминоти ва тадбирларни тушунарли, шаффоф ташкилланиш алогиритми билан чек қўйса бўлади. Лекин умумий консенсус, ягона кураш стратегияси йўқ бўлган жойда буларни кутиш нотўғри.

Бир кун келиб, билетларнинг асоссиз қимматлиги, қўлга чиқиб кетгани, рейслар сирли равишда ва маълумотсиз бекор қилиниши, ўзидан-ўзи тўхтатилиши, ҳеч кимга ахборот берилмаслиги, одамлар огоҳлантирилмаслиги, билетлар пуллари қайтарилмаслиги учун масъуллар жавоб беради, деган умиддаман.

Кечадан бошлаб чартерлар номаълум сабаблар билан номаълум муддатга тўхтатилди. Ҳозир чартерга авиакомпаниядан, элчихонадан ва энг ёмони қўлдан (уч баробар қимматга) сотиб олганларга ачинаман. Ҳеч қандай кафолат бўлмаган, асоссиз қиммат билетларга сарфлаган пулингизни қайтариб ололмаслигингиз, кейинги чартерларга эса сизни олмасликлари мумкинилигини ўйлаб, ачинаман. Қани эди, қўлимдан бирор иш келса. Максимум, авиакомпанияни судга берсангиз, ёрдамлаша оламан холос.

Хуллас, вазиятни кузатиш керак. Кетиши зарур бўлганлар чартер бўлиши билан кетишингизни маслаҳат бераман. Ҳамма билган иккинчи тўлқинга тайёрланмаган ҳукуматимиз кузда вируслар, касаллик қўзғаган пайтда кутиладиган воқеалар ривожига умуман тайёрланмаслигини тушунаяпман.Кейинги йилгача нормал ҳаётга қайтмаслигимиз кундан-кун аниқлашиб бораяпти.

Ҳозир тартибсизлик ва ваҳимага сабаб бўлаётган, сунъий муаммо яратаётган ахборот танқислигини бартараф қилиш керак, биринчи ўринда. Эссиз инсоннинг қадри.

@zarnigor1

Ўзбекистонда ҳам коронавирусга чалинганлар сони ошиб кетаётгани, ўлим ҳолатлари кўпайгани ортидан кўпчилик Қозоғистондек қатъий карантин чорасига қайтишни муҳокама қилаяпти. Фейсбук, твиттер ва ҳаттоки Инстаграмда ҳам карантин ва хориждан самолётларни тўхтатиш таклифи илгари сурилаяпти. Бу ечим эмас.

Дунёда бирор вирусолог, кузатувчи ёки таҳлилчи иккинчи, учнчи ва ҳ.к навбатдаги тўлқинларнинг бўлмаслиги ҳақида гапирмади. Ҳамма ҳурматли экспертлар вакцина чикмагунча коронавирус ўлмаслигини таъкилади. Бу дегани вақти вақти билан коронавирус кўпаяверади, чоралар кўрилса яна камаяверади. Карантин чоралари юмшатилганда эса вирусни енгдик, деб нишонлаш эмас, мамлакатнинг тиббиёт тизимини кучайтириб олиш муҳим. Яъни вакция чиқмагунча касаллан сони камайганда янги динамика учун тайёр туришга бор кучни сафарбар қилиш керак.

Тайёргарликни кучайтириш деганда нимани назарда тутаман?

Биринчидан, шифокор, тиббий персоналда ва шифохонадан бошлаб барча аҳамиятли объектларда хавфсизликни таъминлашга етадиган воситаларни тайёрлаб қўйиш. Аҳоли учун ҳимоя воситаларини иложи борича арзон ва сифатли сегменти танловини бойитиш.

Иккинчидан, иқтисодий инқирозга қарши чораларни одатий бюджет қоидасидан мустасно равишда яқин икки йил (2020–2022)га қайта кўриб чиқиши керак. Шу муддат ичида ҳукумат харажатларни карантин чекловлар талаб қиладиган ҳисоб кесимидан ҳам баландроқ, масалан, ЯИМдан ўртача 2-3% ортиқ бўлишини ташкиллаши керак. Бюджет харажатларини ошиши карантин чекловларидан кўрилган даромаднинг йўқотишидан ортиқ бўлиши керак. Йўқотиш миқдорини қоплаб, яна шунча миқдорда инвестиция тариқасида "поддержка" бўлади шунда. Иқтисодга инвестиция керак. Бундай инвестицияни бозорга давлатдан бошқа ҳеч ким кирита олмайди. Иқтисодни максимал жонлантириш учун зарурий қадам бу.

Учинчидан, карантин ва унинг турли кўринишлари (юмшатилиш, кучайтирилиш ва ҳ.к.) ҳеч қандай ҳолатда гуманитар ва иқтисодий ҳалокатга айланмаслиги учун ҳуқуқий механизмни шакллантириш керак. Қонунчиликни тўлдириш, яратиш ва такомиллаштириш керак. Бусиз умумий консенсус бўлмайди. Махсус комиссия, туризм қўмитаси, ИИБ каби идораларнинг барчаси бир йўналишда ҳаракатланиши учун ушбу ҳаракат стратегиясининг ҳуқуқий кўриниши мавжуд бўлиши керак. Шунда қай ҳолатда, ким нима учун масъуллиги кўриниб, аҳоли ўртасида ҳам тартиб ўрнатиш осон бўлади. Ҳуқуқий механизмнинг сифатли ижроси ва назоратини шаффоф, тушунарли равишда амалга оширилишини таъминлайдиган фундаментал юридик база.

Тўртинчидан, тартиб ва жавобгарлик. Ҳуқуқий механизмнинг жорий қилинишидан кейин барча идоралар ўз вазифаси доирасида истисносиз карантиннинг турли кўринишига аввал ўзлари бўйсуниши, кейин эса атрофдагиларни бўйсунишга чорлаши ва буни назорат қилиши керак. Бу жараённи енгиллаштирувчи лойиҳалар (масалан, мобил илова ва ҳ.к) дан фойдаланиш керак. Ҳукумат вакилларидан бошлаб, оддий халқ тарафидан ҳурмат қилинадиган, ишониладиган ва тенг амал қилинадиган жараён ўз самарасини албатта беради. Вазият қонунчиликда белгиланган тартибда кўрсаткич(ахборот)га қараб тартибга солинса, ҳаммаси яхши бўлади. Учинчи, ўнинчи тўлқинлар ҳам унчалик қўрқинчли бўлмайди.

Бешинчидан, тарғибот. Зўр тарғибот. Ҳамма жойда, ҳамма кўринишда, ҳаммага тушунарли равишда, асосли ва ишончли тарғибот тўхтамаслиги керак. Гап ва амал билан барча усул, услуб ва йўналишларда тарғиб қилиш керак.

Қисқаси, коронавирусга қарши курашиш учун умуммиллий стратегия бўлиши керак. Шунда идоралари, махсус ва номахсус комиссиялар ўртасида консенсус бўлади. Ечим топилади. Ҳукумат ва халқни бир-бирига қарши қилиб қўлмайдиган консенсус бўлади. Бунинг учун, юқорида айтилгани каби омиллар асосида янги ва янги тўлқинларга тайёрланиш керак. Авиарейсларни тугатиш ечим эмас.


@zarnigor1

Тўғри гаплар

Бугунги йиғилишда муаммоли кредитлар улуши бир неча баробар кўпайиши мумкинлиги, бу эса банк тизими учун жиддий хатар экани қайд этилипти.Тўғри гап. Чунки кризиснинг юкламаси банкларга юкланаверса, охири банкларга ёрдам беришга тўғри келади.

Банклар фаолиятига хос бўлмаган функцияларни хатловдан ўтказиш бўйича топшириқ берилипти. Яхши гап. Аввал ҳам кўп айтилган бу ҳақда: охиргиси 12 майдаги 5992- сонли фармон билан. Амал қилишни бошласак бўлди.

Банк тизимида коррупцияга барҳам бериш масаласига алоҳида эътибор қаратилипти. Тўғри гап. Давлат бор жойда коррупция бўлади. Демак, давлат банк секторидан кетиши керак.

Тижорат банкларига аҳоли омонатларини жалб этиш бўйича қўшимча таклифлар ишлаб чиқиш топшириғи берилипти. Тўғри гап. Демак, бозорга қараб иш тутиш керак.

Пост тушунарсиз бўлганини ва халқчил тилда ёзишимни сўрашди

Россияга мигрантлар керак, Путинга эса уни севувчи мигрантлар кераклигини айтмоқчи бўлгандим.

Путин "кенг маънода россияликлар" деганда уни ва унинг ҳокимияти қилаётган ишларни сўзсиз қўллаб-қувватловчи одамларни назарда тутган. Ўзини кенг маънода россиялик ҳисобловчилар эса Россия қонунчилигида "соотечественники" ватандошлар, дейилади.

Путинни севувчи ватандошлар қаерда бор? Донецк, Луганск, Белорусь ва Марказий Осиё давлатларида бор. Прибалтика тарафларда Путинни севувчи ватандошлар йўқ, демак у тарафларга эътиборини қаратмайди.

Конституцияга киритилган ва бугундан кучга кирган ўзгаришлардан бири - хориждаги ватандошларни ҳимоя қилиш. Энг хатарли ўзгартириш. Демак, янги фуқаролар учун айтилган ҳудудларда мантиқли ва мантиқсиз лойиҳалар билан фаол бўлиши, босимни кучайтиришни режалаштираяпти, деб тушунинг.

Лекин ҳақиқатдан Россия иқтисодиёти учун мигрантлар зарурлигини тан олиб,бу масалани ҳал қилиш учун қонунчилик,норматив-ҳуқуқий базани қайта кўриб чиқиш режасида йўқ. Акс ҳолда 1-2 кун аввал Сovidга тест каби ҳукумат қарорлари (!), ребуссифат президент қарорлари қабул қилинмасди.

Минг афсуслар бўлсинки, ҳозирги пайтда В.Путин мигрантлар етишмаслиги муаммосини ташқи сиёсий ҳаракат стратегияси эвазига ечилади, деб ўйлаяпти. Мигрантларни "ушлаб" қоладиган ички вазиятнинг йўқлигини эса инобатга ҳам олмаяпти ёки олгиси келмаяпти.

@zarnigor1