Odatiy yakshanba tongi. Uyg‘onasiz, telefoningizga qo‘l cho‘zasiz va soniyalar ichida tugamas yangiliklar oqimi bo‘ylab sho'ng'iy boshlaysiz.
Institutdagi kursdoshingiz yangi mashina olibdi. Sinfdoshingiz chet elga sayohatga boribdi. Hamkasbingiz uyida non yopibdi. Yana bir tanishingiz sevgilisi bilan ajralishibdi. Va bularning hammasi ijtimoiy tarmoqlarda hammaning ko'z o'ngida ulashilmoqda.
Ko‘p o‘tmay, o‘zingiz ham ular qatoriga qo‘shilasiz. Ertalabki qalin tuman, mavsumiy tushkunlik haqida post joylaysiz. Sizni ezib tashlagan hayotiy muammolar haqida va hokazo....
Sezmagan holda, birinchi piyola choyingizni ichmasdan turib, hayotingizdagi odamlar bilan bobo-buvingiz bir oyda almashganidan ko‘ra ko‘proq shaxsiy ma’lumotlarni almashib bo‘lasiz....
Axborotning uzluksiz qabul qilish va ulashish, hayotimizdagi voqeliklarni tinmay baham ko‘rish shunchalik odatiy holga aylandiki, endi buni deyarli sezmaymiz ham. Bu zararsiz xatti-harakatdek tuyuladi. Biroq biz endigina tushuna boshlayotgan psixologik, ijtimoiy va hissiy salbiy oqibatlar mavjud.
Eng qadimgi g‘or rasmlaridan tortib ajdodlarimizning og‘zaki hikoya qilish an’analarigacha, biz doimo tajribalarimizni boshqalar bilan bo‘lishish yo‘llarini topganmiz. Ijtimoiy tarmoqlar bu intilishni misli ko‘rilmagan darajaga olib chiqdi. Ekranga bir necha marta bosish orqali biz o‘z fikrlarimiz, his-tuyg‘ularimiz va tajribalarimizni yuzlab, hatto minglab odamlarga bir zumda ulashishimiz mumkin. Bu bir necha o‘n yil avval deyarli ilohiy qudratdek bo‘lib tuyulardi.
Mashhur iborada aytganidek, katta qudrat katta mas’uliyatni talab qiladi. Ochig‘ini aytganda, ko‘pchiligimiz bu mas’uliyatni ko‘tara olmaymiz. Biz o‘zimizni azoblaymiz, ruhiy tushkunlikka tushamiz va bu holatdan chiqolmay qolamiz. Qanday va qachon to‘xtashni bilmaymiz.
Raqamli davr boshlanishidan oldin maxfiylik tabiiy holat edi. Axborot almashish kuch talab qilardi - xat yozish, qo‘ng‘iroq qilish yoki yuzma-yuz suhbatlashish kerak edi. Endi esa maxfiylikni saqlash uchun harakat qilish kerak. Biz ongli ravishda ulashmaslikni tanlashimiz, post qilish vasvasasiga qarshi turishimiz, fikr va tajribalarimizni o‘zimiz uchun saqlashimiz lozim.
Ulashish odatiy holga aylanganda, biz o‘ylamasdan ulashamiz va tarmoqlarimizni uzluksiz axborot oqimi bilan to‘ldiramiz. Ba’zilari zararsiz, albatta. Ammo ko‘p hollarda tarmoqlar orqali biz ommaga eng og'ir lahzalarimiz, qo‘rquvlarimizni ham bildirib qo'yamiz.
Munosabatlar noto‘g‘ri talqin qilingan tvitlar tufayli buziladi yoki butunlay tugaydi. Oqibati o‘ylanmagan postlar tufayli obro‘yimizga putur yetadi. Bular shunchaki taxminlar emas - bu haddan tashqari ko‘p post yozish qurboni bo‘lgan ko‘plab odamlarning haqiqiy hayotidir....