Kitobqalbli

​#taqriz
#review

“Yashamoq” - Yuy Hua

«Oʻlim bir navi, yashamoq undan qoʻrqinchli»
Viktor Gyugo

Oʻzi trendga chiqqan, kimdir tavsiya qilgan yoki birov maqtagan kitoblarni oʻqishni yoqtirmasdim. Chunki juda boʻrttirib yuborishadi yo men katta narsa kutib yuboraman. Oʻqigandan keyin esa xafsalam pir boʻlib qolishi mumkin. Keyin ishtiyoq yoʻqoladi. Hozir Dostoyevskiy va “Yashamoq” ommalashdi. Shukurki, “Yashamoq”ni trendga chiqmasidan oldin oʻqigandim. Endi asar haqida ikki ogʻiz.

Avvalo, kitob doimgi syujet bilan boshlanadi. Boy oilaning erkatoy oʻgʻli Figui qimorda barcha boyliklarini yutqazib qoʻyadi. Ana undan keyin asar boshlanadi. Otasi buni koʻtara olmay vafot etdi, ular uylaridan, barcha mol-mulklaridan ayrilishadi, kambagʻallik, ochlik, kasallik va hkz... Tinimsiz mehnat, azob, endi hammasi yaxshilanayotganda Figui toʻsatdan urushga ketib qoladi. Baxtga qarshi qandaydir moʻjiza bilan tirik qaytadi. Kelsa onasi oʻlgan edi. Yaxshi boʻlib ketsa kerak deb oʻylasam, yana oʻlim, oʻgʻli, ayoli, qizi, kuyovi, nabirasi... Hammasidan sekin-asta ayriladi.

Koʻngilsizlik ustiga koʻngilsizlik. Qayerdadir baxtga ham erishadimi bu odam deyman, yoʻq erishmadi. Aynan shu jihati asarni realizmdan uzib qoʻygandek. Haqiqiy hayotda ham bunchalik boʻlmaydi-da. Figui shunchaki yashab berdi, voqealar uni atrofida aylandi goʻyo. Kar, soqov, hissiz, befarq inson obrazi gavdalandi koʻz oʻngimda. Asarning niamsidir kam. Figui qandaydir bir yechim topishi kerakmidi, xullas jim turmasligi kerak edi.

Yoqqan jihati, bir nafasda oʻqiladi. Astoydil oʻqisangiz 1-2 soat, boʻlmasa nari borsa 1 kun ketadi. Oʻqimasangiz ham hech nimani yoʻqotmaysiz. Sabr, bardosh degan tuygʻularni, bugungi kuningizga shukronalik hissini tuyasiz. Hech boʻlmaganda Figuidek yashamaslikni, toʻsiqlarga yechim topishni, hayotingiz qanchalik rasvo boʻlmasin, vaqt oʻtaverishini, yillar charxpalak misoli aylanishini tushunasiz. Jiashendan sadoqat, vafo, chidamni oʻrganishingiz, har qanday vaziyatda ham turmush oʻrtogʻini qoʻllash kerakligini anglab yetishingiz mumkin.

Yakun, kitob haqida taqrizlar oʻqidingiz, fikrlar eshitdingiz, narxini osmon' qilib yubordingiz. Bu esa meni munosabatim xolos. Baribir oʻzingiz oʻqib koʻring. Yoqsa, bitta kitobingiz koʻpayadi, yoqmasa bitta kitobingiz koʻpayadi.

Maroqli mutolaa.

Ifor 🫧

​#review #taqriz

“Uch ogʻayni” – Remark

- Toʻgʻrisini ayt. Hozir nimalarni his qilyapsan? Oʻttizga kirish qanday ekan?

- Men oʻzimni bir vaqtning oʻzida 16 va 50 yoshdagidek his qilyapman.

Baʼzi kitoblar boʻladi, ichida yashaysiz. Ayni sizdagi kechinmalarni yozgan, qahramonlari hayotingizdan olinganga oʻxshaydi. Yana baʼzi yozuvchilar bor, koʻngli koʻnglingizga bogʻlangan boʻladi. Men hozirgacha oʻqigan adiblarimning orasidan Remarkka yuqorida taʼrifni bergan boʻlardim.

Ayrim kitoblarim boʻladi: sotib olaman-u, oʻqilishiga ancha vaqt ketadi. Biroq, Remark haqida bunday deya olmayman. Uning asarlarni olinadi, oʻqiladi tamom. Orasiga boshqa kitoblar qoʻshilmaydi, baʼzan koʻzga uyqu kelmaydi.

Shulardan biri “Uch ogʻayni” boʻldi. Kester, Patrisiya, Lens, Ferdinand, Otto. Ular bilan bir havodan nafas oldim, yashadim – Kesterning xarob kvartirasi mening eng sevimli makonimga aylandi. Dunyoda bundan ortiq chiroyli uy yoʻq edi nazarimda, ichdim – rom, konyak eng yoqtirgan ichimligimga aylandi. Kester bilan “Internatsional” da qadah urushtirib bari dardlarimiz ariguncha ichdik. Koʻchalarda telbanamo yurdik, Pat'ning derazasi oldiga borib oʻtirdik. Oynasidan bir bor qarab qoʻymasmikan, degan ilinj bor edi bizda, angladim – haqiqiy doʻstlik qanday boʻlishini, doʻst uchun oʻzni fido qilishni, eng qadrli boʻlgan narsalardan ham voz kecha olishni, sevdim – Kester Patrisiyani, men esa Kesterni sevdim. Sof, begʻuborlarcha muhabbat edi ikkimizniki ham. Oqibatidan choʻchimadik. Kimnidir aeva olish baxti berilganidan mamnun edik. U kulsa kuldik, yigʻlasa, dardga chalinsa ichimizda togʻlar quladi, ammo yuzimizda buni aks ettirmadik. Uning kulishi uchun yolgʻonlar toʻqidik. Birgina kulgisi ila qalbimiz shodlikka toʻldi. Shu emasmidi chin muhabbat? ayrildim – oxiri biz yana Kester bilan yolgʻiz qoldik. Har doimgidek. “Hech narsani yuragingga yaqin olma. Yaqin olsang, oʻsha narsani asrab qolmoqchi boʻlasan. Bu dunyoda hech narsani asrab boʻlmaydi”. Biz buni kech angladik...

Yana Remark meni mahv etdi. Oxirgi sahifalarni oʻqir ekanman, yuragim boʻm-bo‘sh boʻlib qoldi. Koʻzlarimdan qatra yosh qolmadi. Atigi, bir kishini, bir kishini baxtli boʻlishini istadim. Axir ertaklar yaxshilik bilan yakunlanadi-ku. Lekin bu ertak emasligi, shavqatsiz realizm ekanligini unutibman.

Remarkni oʻqing, uqing, his qiling. Har bir yosh Remarkni oʻqishini istardim.

#ifor

@kitob_world 🫧