Kitoblar ombori (blog)

Hozir Toshkentdan Vodiy tomonga yo‘l olarkanman, men uchun eng sevimli maskan biror bir shahar emas, o‘ziga xos hayoti bor DOVON ekanini o‘yladim.

Men bu Dovon yo‘llaridan goh uyg‘oq, goh yarimuyg‘oq, ba’zan xursand, ba’zan  xafa, shoshilgan och, bemalolxo‘ja to‘q, yo isib ketib, yo sovuqqotib, goh o‘zimizning mashinada, ba’zan taksida, qiy-chuv bolalar bilan, jimjitlikda bolalarsiz -umuman har xil holatda o‘tganman.

Har safar aynan DOVONda ruhiyatim o‘zgaradi.  Ming-ming yillardan beri oyog‘i yerda, boshi bulutga yastangan mana shu ulkan tog‘lar  Yaratgani oldida judayam kichkina zarra ekaningni o‘ylab qolasan kishi. Mashinaning oynasidan qo‘lingni chiqarasan-da, tog‘ning iforini, shiddatini, shamolini barmoqlaring orasida tutib qolging kelaveradi. Sen bu yerlarga kelib-ketaverasan, bir nimalardan xunobing chiqib, bir nimalarni o‘ylab-o‘ylamasdan, o‘xshatib-o‘xshatolmay, aytib-aytolmay yugurib yashayverasan. Tog‘lar esa turaveradi. Ular Buyuk Musavvirning Sabr degan suvratiga o‘xshaydi.

Keng DOVON
Shaharlarda Dovondagi kenglikni his qilmaysiz. Shaharlar- qanoti qayrilgan qush, qo‘lingni ikki tomonga cho‘zsang, ikki devorga tegadi. Shaharlar qattiqqo‘l matematika ustoziga o‘xshaydi. O‘tadigan darsi: faqat hisob-kitob.

DOVON tog‘lari-adabiyot (balki abadiyat) fanidan kiradigan, biror ta’sirli she’rni o‘qisa, ko‘zi yoshlanib ketadigan ustozga o‘xshaydi. DOVON Ustozga o‘xshaydi.

-Qayerga yetib kelding, deb so‘rashadi bizni kutayotganlar.
-Perevaldaman, dovondan tushvosam, uyog‘i bir pasda, -deydi o‘rtog‘im.

DOVONni qish-qirovli yo jaziramada bosib o‘tish osonmas. Agar uloving nosoz bo‘lsa, yarim yo‘lda qolish mumkin.

DOVON hayotga o‘xshaydi
Hayot dovonlarida ham irodang nosoz bo‘lsa, yarim yo‘lda o‘smay qolib ketasan.

Yolg‘onchi DOVON
U seni ikki yuzi qip-qizil qiz timsolida "echki sutili pereval quruti" deb aldab,  qo‘lingga bir xalta un qo‘shilgan dumaloq bir nimalar bilan aldab qo‘yadi. Xuddi hayot yaltiroq gap-so‘zlari va amallari bilan aldagani kabi.

Burgutli DOVON
Bunda hali erkni yo‘qotmagan qushlar ikki quloch qanotlari yozib,  balandlarda uchadi. Uning brend-haykali oldida hamma rasmga tushadi. Erkinlik ramzi oldida.

Shafqatsiz DOVON
Tibbiy punktgacha,  kasalxonagacha yetib borolmaganlar, ulovini boshqarayotib, tunlarda ko‘zi ketib qolgan azizlarning oxirgi manzili bo‘lgan DOVON...

Mehrli DOVON
Vodiy DOVONida mashinangiz  bexos to‘xtab qolsa,  ballonini berib turadiganlar har 5 daqiqada to‘xtab, hol so‘raydi.

Antennasiz DOVON
Chiroqlarsiz DOVON
Hojatxonalarsiz DOVON
Har qadamda radarli DOVON...

Ammo,  baribir, ne qilsa ham birov bilmas sirlarim, o‘ylarim, hissiyotlarim, sevimligim,  sabrligim DOVONI.

@kitob_ombori

Qachonki yig'lamoqchi bo'lsang
Menga qo'ng'iroq qil...
Men seni kuldirishga va'da bera olmayman
Lekin sen bilan yig'lay olishim mumkin.

Qachonki olislarga qochib ketmoqchi bo'lsang
Menga qo'ng'iroq qil...
Seni qolishga ko'ndira olmayman...
Ammo men sen bilan qochib keta olishim mumkin.

Qachonki o'zingni yolg'iz his qilsang,
Menga qo'ng'iroq qil...
Men sening oldinga borishga
Va seni jimgina tinglashga va'da beraman.

Ammo bir kun qo'ng'iroq qilsang-u
Men javob bera olmasam
Iltimos, mening oldimga kelishga shoshil!
Ehtimol o'sha on sen menga juda kerakdirsan...

Gabriel Garsiya Markez

@kitob_ombori

AQSh harbiylari qanday qilib xorijiy tillarni tez o‘rganishadi?

AQSH dunyoda harbiy bazalarni soni bo‘yicha birinchi raqamli davlat. 70 dan ortiq davlatda harbiy bazalari mavjud. Va shu sababli ham harbiylarga mahalliy tilni o‘rganish ehtiyoji bo‘ladi. Lekin hamma kabi eski usullardan foydalanishga vaqtlari yo‘q. AQSh harbiy akademiyasidagilar esa bunga optimal yechim topishgan.

Intensiv immersion

Bu metod intensiv shaklda tilni inson ongiga tez-tez va doimiy tarzda singdirish maqsad qilingan. Talabalar o‘rganilmoqchi bo‘lgan tilda gaplashiladigan mamlakatda yoki o‘sha til aktiv tarzda gaplashiladigan hududdagi til maktablariga yuboriladi. Ko‘pincha bu xizmat qilayotgan harbiy bazada bo‘ladi.

Afg‘onistondagi baza bo‘lsa masalan, o‘z o‘zidan Dari-Pushtun tillarini muhiti bo‘ladi. Maqsad talabani faqat dars vaqtida emas kundalik hayotida ham o‘sha tilni ishlatishga majbur qiladigan muhit yaratish.

Roleplay o‘rganish usullari

Maktablarda o‘rgatiladigan an’anaviy usullardan tashqari talabalarga roleplay usullar ham o‘rgatiladi: Teatr va qisqa sahna ko‘rinishlarida ro‘l o‘ynab tillarni aktiv holatda ishlatishni mashq qilishadi, o‘sha tildagi milliy va zamonaviy qo‘shiqlarni aytishadi (ba’zilari shu orqali milliy musiqa asboblarini chalishni ham mashq qiladi), biror mavzu tanlab olinib ro‘lga kirishgan holda dialoglar tashkil qilinadi.

Maqsadli o‘rganish jadvali

Talabalar o‘rganmoqchi bo‘lgan tillarini avval qay darajada, qancha kunda o‘rganishlarini kelishib olishadi. Bunda tilni qanchalik murakkabligi ham hisobga olinadi. Ba’zilarga tilni mukammal o‘rganish kerak bo‘lsa ba’zilarga o‘rtacha gaplashish ham yetishi mumkin. Ba’zilarga esa mahalliy aksenti bilan o‘rganishi kerak bo‘ladi.

Fransuz, ispan, italyan, portugal, nemis va Indoneziya tillarini 36 haftada;
Rus, hind, fors, ivrit, panjob tillarini 48 haftada;
Arab, xitoy, yapon, koreys, pushtun tillarini 64 haftada o‘rgatishar ekan.

Albatta, bu ona tilisi Ingliz tili bo‘lganlar uchun.

@kitob_ombori

«Hozirgina onlayn eding, menga javob yozmading!» degan gap ajablantiradi.

«Onlayn»

Bu ibora odamlarning bir - birlariga ishonchlarini so‘nishiga sabab bo‘lmoqda.

Nimaga biz uzrli sabab qidirmaymiz?

Ehtimol vaqtim tig‘izdir. Banddirman! Yoki qaysidir yaqinim bilar gaplashayotgandirman! Uxlab yotgan, telefonimni bolalarim o‘ynayotgandir. Adashib tarmoqqa kirgandir...

Balki, kim bilandir qizg‘in bahs olib borayotgandirman...

«Onlayn» ekanligim, bu sizni kutib o‘tiribman degani emas!

«Onlayn» ekanligim, kontaktimda faqat siz borsiz, degani emas!

«Onlayn» ekanligim sizni ko‘rib turib, ko‘rmaslikka olyapman degani emas!

«Onlayn» ekanligim, siz bilan gaplashish uchun fursatim bor degani emas.

Yana boshqa ibora «last seen» (oxirgi bor kirgan, ko‘ringan)...

Siz nimadir yuborsangiz, men uni ochib qaramasam, «qachon kiribdi?» deb darrov titmang! Bilmaysizku, ehtimol kirgan bo‘lsam ham ko‘rishga ulgurmagandirman!

Ko‘nglingizni tozalang! Uzr qidiring! Boshqalar bilan o‘zaro rishtangizni zaif sanab, shaytonning vasvasalariga uchmang! Aynan «Onlayn» sabab qanchadan - qancha qalblarga darz yetdi, aloqalar uzildi, ko‘ngillar bir - biridan uzoqlashdi!?

Bas «Chiroyli gumon qiling!» shuning o‘zi kifoya!

@kitob_ombori

Miya fikrlashdan to‘xtashi mumkinmi? Yo‘q, hech qachon! U doim o‘ziga kelayotgan signallarni qabul qilaveradi. Ammo, u ham och va chanqab qolishi mumkin. Miyaning ovqati tajriba bo‘lsa, chanqog‘ini qondiradigan suvi - bu o‘qish, o‘rganishdir.

O‘qimasdan o‘zimizni anglay olmaymiz.
O‘qimasdan yangilik ham yaratolmaymiz.
O‘qimasdan rivojlana olmaymiz.
O‘qimasdan sohamizda kuchli bo‘lolmaymiz.

Shiddatli va beshavqat zamonda faqat o‘qib yutib chiqish mumkin.
O‘qiganlaringizdan esa atrofga ulashib turing: so‘zlab bering, amalda qo‘llang. Siz bu bittagina harakat bilan ko‘plab odamlarga ta’sir ko‘rsatasiz. Sizdan ilhom olishadi, siz tufayli hayotlari o‘zgaradi, balki butun boshli yoshlarga yangicha qarashlarni o‘rgatasiz, o‘zingiz sezib-sezmay.
Shunchaki, o‘qing va ulashing. Mayli, boshqalar sizga o‘xshab kitob muhokama qilmasa ham, mayli sizni boshqacharoq, deb qabul qilishsa ham. Ularga qo‘shilib, bekorchi gaplar bilan mashg‘ul bo‘lmang, odamlarni shaxsiy hayotini muhokama qilishdan hazar qiling. Muhimi, siz kimgadir, baribir, ta’sir ko‘rsata olasiz va kimdir o‘zgaradi. U kimdir ertaga oila quradi: yangi oila, yangi bolalar va yangi avlod yetishadi. Ularni aynan siz emas, kitoblar o‘zgartiradi. Siz esa vostichasiz, ammo savob sizda ham qoladi. O‘rganishimiz, o‘qishimiz uchun kitoblar, maqolalar yozganlarda esa savob ko‘proq qoladi.

https://t.me/+Fh10CzwwUwkyMmJi

Gohida inson ketgan kishilarni sog‘inib yig‘laydi. Lekin bir inson o‘zidan keyin keladiganlarni sog‘inib yig‘lagandir. Yo Alloh! U zotga salovot va salom yubor!

* * *

Sen ular kutganlaridan-da rostgo‘y bo‘lsang-u, ular sen kutganingdan-da yolg‘onchi bo‘lsalar alam qilarkan.

* * *

Ayolning shaxsiyati, u ko‘p ilmli, tarbiyali bo‘lganda va ko‘p ozor chekkanda o‘zgaradi.

* * *

Ba’zi odamlar bunday bo‘lishadi: Agar sen ulardan afzalroq bo‘lsang, senga hasad qilishadi. Agar sen ulardan quyiroq bo‘lsang, senga mutakabbirlik qilishadi.

* * *

Qo‘ylar umrini bo‘ridan qo‘rqib o‘tkazadi. Oxirida qo‘ylarni yeyuvchi cho‘ponning o‘zi bo‘ladi.

* * *

Bu zamonda “ehtirom” so‘zi to‘g‘ri tushunilmayapti. Ba’zilar uni “zaiflik” deb sharhlashyapti. Ba’zilar uni “foyda, manfaat” deb o‘ylashyapti.

* * *

Har bir narsa o‘zgarishi mumkin. Ammo his-tuyg‘ularida sodiq bo‘lganlar (ya’ni his-tuyg‘ulari chin bo‘lganlar) bundan mustasno. Ular hech qachon o‘zgarmaydilar.

* * *

Agar hayot qiyin bo‘lmaganida onamizning qornidan yig‘lab chiqmagan bo‘lardik.

https://t.me/+Fh10CzwwUwkyMmJi