«YURIST VA KADR» NTM

#dolzarb_mavzu

600 та коллеж ва техникумларнинг раҳбарлари бўшатиладими?

Хабарингиз бор, Президентнинг 2024 йил 16 октябрдаги ПФ-158-сон Фармонига асосан “Негизида техникумлар ташкил этиладиган касбий таълим ташкилотлари” рўйҳати тасдиқланди.

Бунга кўра, 600 та ўрта-махсус таълим муассасалари (уларнинг ичида коллежлар, техникумлар ва касб-хунар мактаблари мавжуд), техникумлар сифатида қайта ташкил этилмоқда.

Шунингдек, Фармоннинг 11-иловаси билан тасдиқланган Чора-тадбирларнинг 1-позициясига кўра ушбу коллеж ва техникумларнинг барчаси бошқа вазирлик, идора ва ташкилотлардан Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги тасарруфига ўтказиш белгиланган.

Ушбу 600 та ўрта-махсус таълим муассасалари фаолиятида шубхасиз, қайта ташкил этиш ва бошқа идора бўйсинувига ўтказиш жараёни кетмоқда. Бу дегани, айни пайтда ушбу ўқув муассасаларидаги ходимларнинг меҳнат муносабатлари уларнинг розилиги билан МК 156-моддасига мувофиқ давом этаверади. Мазкур гаплар ушбу коллеж, техникум ва касб-хунар мактабларининг амалда ишлаб турган директор ва директор ўринбосарларига ҳам тегишли.

Яъни, ушбу 600 та таълим муассасасининг амалда ишлаб турган директор ва директор ўринбосарларини ишдан бўшатишга ҳам асос мавжуд эмас. Улар ҳам қайта ташкил этилган ва бўйсинуви ўзгарган янги техникумларда ўз лавозимларида ишлайверишади. Агар ўзлари қарши бўлмаса албатта.

Кўпчиликни чалкаштираётгани, Фармоннинг 10-банди г-кичик бандида “2025 йил 1 январдан бошлаб техникумларнинг директор ва директор ўринбосари лавозимларига талабгорларни очиқ танлов асосида танлаш тартиби жорий қилинсин” дейилган. Шуни айримлар ишлаб турган директорлар ва директор ўринбосарлари 1 январдан ишдан бўшатилади ва улар ҳам қайтадан танловда қатнашади деб ўйлаяпти.

Йўқ, ундай эмас. Фармоннинг 10-банди г-кичик бандидаги бу талаблар амалда ишлаб турган раҳбарлар эмас, балки вакант ҳолатида бўлган директор ва директор ўринбосари лавозимларига талабгор бўлган (ташқаридаги) шахсларга тегишли.

Демак, Фармоннинг 1-иловасида кўрсатилган 600 та ўрта-махсус таълим муассасалари (коллежлар, техникумлар ва касб-хунар мактаблари)нинг амалда ишлаб турган директор ва директор ўринбосарлари ортиқча муаммога ва узилишларга йўл қўймасдан, ўз ишларини давом эттиришлари керак.

Тўғри, ПФ-158-сонли Фармоннинг 11-иловаси билан тасдиқланган Чора-тадбирлар дастурига кўра, техникумларнинг рахбар ходимлари шу йил июнигача Олий таълим ва инновациялар вазирлиги томонидан аттестациядан ўтказилиши белгиланган. Табиийки, лавозимига нолойиқ деб топилганлари ўз лавозимларидан озод этилади.

Лекин бу кейинги ярим йилликда юз берадиган жараён.

👉@yuristkadr

Учта ташкилот қўшилганда, ходимларнинг таътили “ноль”дан бошланадими?

“А”, “Б” ва “В” ташкилот ўзаро қўшилиб, улар ўрнида “Г” ташкилот қайта ташкил этилди.

Бу Меҳнат кодексининг 156-моддаси биринчи қисмидаги қавс ичида кўрсатилган “қўшиб юбориш” орқали қайта ташкил этиш ҳисобланади.

Ташкилот ёки ташкилотлар қайта ташкил этилганда, уларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари улар ўрнида қайта ташкил этилган ташкилотга ворислик тартибида ўтади.

Бу борада Фуқаролик кодексининг 50-моддаси биринчи қисмида “юридик шахслар қўшиб юборилганида улардан ҳар бирининг ҳуқуқ ва бурчлари топшириш ҳужжатига мувофиқ янгидан вужудга келган юридик шахсга ўтади” дейилган.

МК 156-моддаси биринчи қисмида эса ташкилотлар қайта ташкил этилганда, ходимларнинг меҳнат муносабатлари уларнинг розилиги билан давом этавериши кўрсатилган.

Яъни, бизнинг вазиятда бир-бирига қўшиб юборилган “А”, “Б” ва “В” ташкилотларнинг барча ҳуқуқлари ва мажбуриятлари қайта ташкил этиш орқали янгитдан вужудга келган “Г” ташкилотга ўтади. Ва уч ташкилот ходимларининг меҳнат муносабатлари розиликлари билан “Г” ташкилотда давом этаверади.

Бунда эътибор беринг, “А”, “Б” ва “В” ташкилотларда фаолият юритиб келган ходимларга оид ҳуқуқ ва мажбуриятлар ҳам “Г” ташкилотга ворислик тартибида ўтади. Ходимларнинг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари “Г” ташкилотга ўтаётганда ўртада ҳеч қандай узилиш-пузилиш бўлмайди.

Ходимларнинг ташкилот олдида зиммасига олган мажбуриятлари, вазифалари ва функциялари, берилган топшириқлар, интизомга риоя қилиш кабилар мажбуриятлар бўлса, иш ҳақи олиш, дам олиш ва меҳнат таътилидан фойдаланиш кабилар уларнинг ҳуқуқлари ҳисобланади. Шундан келиб чиқадиган бўлсак, ходимларнинг барча ҳуқуқлари, жумладан, меҳнат таътилларидан фойдаланиш ҳуқуқлари ҳам ворислик тартибида “Г” ташкилотга қандай келган бўлса, худди шундай тартибда ўтади.

Масалан, “Б” ташкилот ходими Санжар ўша “Б” ташкилотда 2023 йил 30 декабрда тасдиқланган таътил жадвали бўйича 2023 йил 10 октябрдан 2024 йил 9 октябргача даври учун 2024 йил июль ойида таътилга чиқиши кўрсатилган. “Б” ташкилот 2024 йил май ойида “А” ва “В” билан бирга қўшилиб, улар ўрнида “Г” ташкилот пайдо бўлган ва Санжар шу “Г” ташкилотга ўз лавозими бўйича ўтган. Демак, “Г” ташкилот Санжарга 2024 йил июль ойида навбатдаги меҳнат таътилини бериши керак.

Ҳулоса шуки, учта ташкилот қўшилиб, улар ўрнида янги ташкилот қайта ташкил этилганида, олдинги учта ташкилот ходимларининг меҳнат таътиллари “ноль”дан бошланмайди. Аксинча, қандай келган бўлса, худди шундай давомийлик асосида янги ташкилотга ўтади.

👉@yuristkadr

АЛИМЕНТ ТЎЛАМАСАМ ҲАМ ОТАЛИК ҲУҚУҚИДАН МАҲРУМ ЭТИЛАМАНМИ?

САВОЛ:

Оилам била алохида яшайман. 2 та вояга етмаган фарзандим аёлимда. Болаларимни ҳабар олиб тураман, лекин алимент тўлашни истамайман. (Пулни болаларимга ишлатадими йўқми) Аёлим мени оталикдан маҳрум қиламан деб қўрқитиб, судга ариза берибди. Алимент тўламасам ҳам оталикдан маҳрум этиламанми?

ЖАВОБ:

Аёлингиз сизни қўрқитгани йўқ, аксинча тўғри айтган.

Оила Кодексининг 79-моддасида ота она ота-оналик мажбуриятларини бажаришдан бош тортса, шу жумладан алимент тўлашдан бўйин товласа, узрсиз сабабларга кўра ўз боласини туғуруқхона ёки бошқа даволаш муассасасидан, тарбия, аҳолини ижтимоий ҳимоялаш муассасаси ва шунга ўхшаш бошқа муассасалардан олишдан бош тортса, ота-оналик ҳуқуқини суиистеъмол қилса, болаларга нисбатан шафқатсиз муомалада бўлса, жумладан жисмоний куч ишлатса ёки руҳий таъсир кўрсатса, муттасил ичкиликбозлик ёки гиёҳвандликка мубтало бўлган бўлса,ўз болаларининг ҳаёти ёки соғлиғига ёхуд эри (хотини)нинг ҳаёти ёки соғлиғига қарши қасддан жиноят содир қилган бўлса, ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум қилиниши мумкинлиги белгиланган.
Ҳозирда сиз ҳам алимент тўлашдан бош тортаётган бўлсангиз, сиз ҳам юқоридагиларга асосан оталик ҳуқуқидан маҳрум этилишингиз мумкин.

Бундан ташқари ушбу кодекснинг 116-моддасида вояга етмаган ёки вояга етган меҳнатга лаёқатсиз, ёрдамга муҳтож болаларига алимент тўлаш ҳақидаги суднинг ҳал қилув қарорини бажаришдан бўйин товлаган шахслар ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум қилиниши ёки жиноий жавобгарликка тортилиши мумкинлиги яна ҳам аниқ кўрсатилган.

Шу сабабли масъулиятсизлик қилмасдан мажбуриятингизни ўз вақтида бажаришингизни маслаҳат берамиз, акс холда муқаддас бўлган оталик ҳуқуқингиздан маҳрум бўлиб қолишингиз ҳеч гап эмас.

Экспертимиз: Эъзозабону Мамаризаева

Telegram🚀I Instagram 📷 I Youtube 🎬

АГАР ОТАДА МОДДИЙ ИМКОНИЯТ ЯХШИ БЎЛСА, У БОЛАНИ ОНАДАН ОЛИБ ҚЎЙИШГА ҲАҚЛИМИ?

САВОЛ.
Хотиним билан ажрашдим, ҳозир фарзандимиз у билан қолган. Собиқ хотиним отасини уйида яшаяпти. Менинг моддий аҳволим анча яхши боламни яхши боқа оламан, собиқ хотинимни ота уйида етишмовчилик кўп. Савол, мен судга бериб болани ўзимга олишим мумкинми? Суд мени имкониятларимни ҳисобга оладими?

ЖАВОБ.
Алоҳида-алоҳида турадиган ота-оналар томонидан болани тарбиялашга оид ишларни кўришда судлар эътибор берадиган турли жиҳатлар бор.

Бу бўйича Олий суд Пленумининг 1998 йил 11 сентябрдаги “Болалар тарбияси билан боғлиқ бўлган низоларни ҳал қилишда судлар томонидан қонунларни қўллаш амалиёти тўғрисида”ги қарори (3-банди)да алоҳида кўрсатмалар берилган.

Бу қарорга кўра, ота-онадан бирининг моддий-маиший аҳволи устунлигининг ўзи болани унга олиб бериш учун асос бўла оладиган шарт ҳисобланмаслиги назарда тутилади.

▪️Бунда судлар:
➖боланинг ота-онадан, ака-ука, опа-сингилларидан қайси бирига боғланиб қолганлигини;
➖ота-онадан қайси бири болаларига нисбатан кўпроқ ғамхўрлик ва эътибор кўрсатаётганлигини;
➖болаларнинг ёшини ва ота-онадан қайси бирига кўнгил қўйганлигини;
➖ота-онанинг ахлоқий ва бошқа шахсий фазилатларини;
➖ота-онанинг ҳар бири билан бола ўртасидаги муносабатларни;
➖болани тарбиялаш ва унинг камолоти учун шарт-шароитлар (ота-онасининг маълумот тури, иш тартиби, моддий ҳамда оилавий аҳволи ва бошқалар) яратиш имкониятини эътиборга олади.

Яъни, фақатгина моддий аҳволнинг яхшилиги ёки онага нисбатан отада молиявий вазият бўйича устунлик борлигининг ўзи болани отага олиб беришга асос бўлмайди.

Кўриб турганингиздек, ўртада масаланинг маънавий ва меҳр билан боғлиқ бўлган ўта муҳим бўлган томонлари ҳам бор.

Экспертимиз Эъзозабону Мамаризаева
Telegram🚀I Instagram 📷 I Youtube 🎬

УМИДАНИНГ СЎНГАН УМИДИ ....

Бўлган воқеа. Умида Жамшид билан бир институтда ўқиди. 3-курсга ўтганида улар ўртасида муҳаббат пайдо бўлди. Улар ўз орзусига эришди, институтни битирибоқ турмуш қуришди.

Икки ёш бахтли яшар эди. Эри Жамшид Умиданинг ишлашини хохламади, чунки ўзининг топиш-тутиши яхши эди. Орада ўғилли бўлдилар. Бировдан кам, бировдан кўп бўлмай яшашяпти. Мана, ўғли ҳам учга кираман деяпти. Буни қарангки, навбатдаги меҳмон ҳам яқин. Ҳа, Умида иккинчи фарзандига ҳам ҳомиладор. Эр-хотин қувончдан ўзларини қаерга қўйишларини билишмаяпти.

Тўсатдан... Тўсатдан фалокат юз берди. Жамшид автоҳалокатга учради. Бир ўлимдан қолди бечора, Умида бор топган-тутганини эрининг операциясига сарфлади. Лекин эри ногирон бўлиб, аравачага михланиб қолди.

Энди Умида ишламаса бўлмайди. 1 нафар фарзанди бор, 2 чисига хомиладор, бундан ташқари Жамшиднинг дори дармонлари, оёққа туриб кетиши учун пул керак. Лекин қаерга иш сўраб борса, қорни қаппайганидан хомиладорлигини билиб, ишга олишмаяпти. “Узр, бизга 3-4 ойдан кейин декретга кетадиган ходимлар керак эмас” дейишяпти.

Ҳомиладорлигини сабаб қилиб, аёлларни ишга олмаслик нотўғри экан. Буни ҳуқуқшунослардан сўраб билиб олди. Лекин бу гапларни эшитган иш берувчилар худди балога қарагандек қараяпти унга. Ҳуллас, елиб-югурмасин, қанча талаб қилмасин, фойдаси бўлмади. Ўзи эгаллаган мутахассислик бўйича ишга киролмади.

Мана бугун ҳам Умида иш сўраб кирмаган жойи қолмади. Бекатда ўтириб соатига қаради. Тушлик вақтидан ҳам ўтибди. Қорни оч. Шунда қўшнисига ташлаб чиққан уч ёшли ўғлини, касалхонада ётган эрини ўйлаб хўрлиги келиб, унсиз йиғлади.

Кейин, қўлидаги ҳужжатларини ва ўша қуриб кетгур “қизил” муқовали дипломини секингина сумкага солдида, деразасига “фаррош керак” деб ёзиб қўйилган ошхона томонга аста юриб кетди.

P/S: Ҳурматли иш берувчилар!!!

Билсангиз, Меҳнат кодексининг 392-моддасига кўра аёлларни хомиладорлиги ёки фарзанди борлиги билан боғлиқ сабабларга кўра ишга қабул қилишни рад этиш таъқиқланади.

Жиноят кодексининг 148-моддасига асосан аёлни ҳомиладорлиги ёки шахсни ёш болани парвариш қилаётганлигини била туриб, уни ишга олишдан ғайриқонуний равишда бош тортиш жиноят ва бунинг жазоси жуда оғир.

Нахотки, бу сизга қизиқ бўлмаса? Нахотки, сиздаги бу масъулиятсизлик сизга оғир жазо олиб келишини билмасангиз?

Наҳотки, рўпарангизда фақат ҳомиладор аёл эмас, у билан бирга яна бир мурғак инсон умид билан турганини сезмасангиз?

Эъзозабону Мамаризаева

👉@yuristkadr