#Bir_kitob_haqida
📖
Martin Iden haqida fikrlarHali o‘qish-yozishni bilmaydigan besh yoshlardagi go‘dak edim. Uyimizdagi kitoblarni titkilay turib, bir suratga ko‘zim tushdi. Unda yelkanlari shishgan kema, kemada uzoqlarga tikilayotgan bola tasvirlangan edi. Negadir bu surat menga juda yoqib qoldi. Kitobni qancha varaqlasam ham boshqa bunga o‘xshash surat topmadim. Bu kitobni juda yaxshi ko‘rib qoldim. Uni yashirib qo‘ydim.
Maktabga chiqmasdan opa-akalarimning yordami bilan hijjalab o‘qiy boshladim. O‘qishni tuzukkina o‘rganib olganimda esa, esimga yashirib qo‘ygan kitobim tushdi. Muqovasiga «Martin Iden» deb yozilgan bu kitob, baxtga qarshi rus tilida edi. Endi men rus tilini o‘rganishga tirisha boshladim. Hatto rus tilidan tuman olimpiadasida ham qatnashdim. Oz bo‘lsa ham rus tilini o‘rganishimga yillar kerak bo‘ldi. Yana o‘sha kitobni izlay boshladim, biroq uni hech qayerdan topolmadim. O‘shanda alamimdan yig‘laganim hali ham yodimda.
Yillar o‘tib, poytaxtga tahsil uchun kelgan paytimda nogahon shu kitob qo‘limga tushdi. Biroq bu rus tilida emas, o‘zbek tilidagi «Martin Iden» edi. Kitob meni hayot, dunyo, orzu-armon, muhabbat haqidagi tasavvurlarimni butunlay o‘zgartirib yubordi. Hayot asli faqat kurashdan iboratligi, unda faqat kuchlilargina yashashga haqli ekanini tushungandek bo‘ldim. Asli dengizchi bo‘lgan Martinning nurga intilish, qalbida tug‘ilgan orzularni niholdek parvarishlashi, muhabbatga yetishish ilinji, kelajakka ishonch yo‘lidagi sobitqadamligidan inson asli qanday yashashi kerakligini his etdim. Kema palubasida yurganda dengiz kemani qanday chayqatsa, Martinga ham hayot shunchalik zarba berdi. Uning keng yelkalari, qavarib ketgan ikki yonga osilib turadigan qo‘llari, dengiz shamollarida qorayib yorilgan yuzini yozuvchi tasvirlar ekan, asli shu Martin hayot zarbalaridan shu ko‘yga tushgan o‘zimiz ekanimizni eslatmoqchi bo‘ladi. Har birimizga ko‘zgu tutadi. Haftalab tuz totmay, og‘ir mehnat qiladigan, shunday bo‘lsa ham hali kelishi noma’lum bo‘lgan kelajakka umid bilan yashayotgan Martindan o‘rnak olishimiz kerakligini aytib, ko‘ngilga taskin beradi.
Yozuvchi Jek London bir qarashda Martin Iden timsolida o‘zini tasvirlaydi. Hayot naqadar og‘irligi, mehnat qattiqligi, ishonch poymol bo‘lishi, muhabbat sarobga aylanishi mumkinligi haqida ogohlantiradi. Inson asli qadrlashi kerak bo‘lgan tuyg‘ular, munosabatlar jamiyatdagi noqisliklar sabab oyoqosti bo‘lishi hech gap emasligini aytmoqchi bo‘ladi. O‘quvchiga buni uqtira oladi ham.
Martin Iden yoki o‘zim haqimda o‘ylaganimda nogahon Tog‘ay Murodning bir asarida keltirilgan «Tug‘ildingmi, endi yasha. Tishingni tishingga qo‘yib, chidab-chidab yasha», degan so‘zlari esimga keladi. Tog‘ay Murodning bu so‘zlarini Martin Idenning hayot uchun kurashi to‘ldirgandek bo‘ladi. Nazarimda, bu kitob hayot zarbalaridan charchagan, hech kimi, tayanchi, suyanchi yo‘q, kelajakka umidi qolmagan, hech narsaga ishonmay qo‘ygan, hayotni shunchaki o‘tguvchi lahzalar deb qabul qilayotgan odamni yashashga o‘rgatadi. Asli ishonch va orzu yashashimiz uchun yordam berishini anglatadi va kelajakka olg‘a boshlaydi.
Ha, «Martin Iden» meni kelajak uchun kurashga o‘rgatdi. Qayerga bormay, uni izlash bahonasida o‘nlab kitoblarni nazarimdan o‘tkazishga majbur qilgan moʻjiza bo‘lib qoldi.
Go‘zal MATYOQUBOVA👉
Kitobni o‘qish📚
@jahonadabiyoti_uz