Ассалому алайкум.
Ушбу тест савол-жавоби бўйича тушунмовчиликлар бўлмаслиги учун қуйида мавзуга оид баъзи маълумотларни тақдим қилмоқчимиз. Шу билан бирга закот, нисоб, қурбонлик, садақа ва ушбу мавзуларга оид кўплаб маълумотларни аввал телеграм саҳифамизга қўйилган мақола ва маълумотлар билан танишиб чиқиш орқали яхшироқ тушуниб олишимиз мумкин.
❗️Демак, 3 хил нисоб мавжуд экан:▪️ Закот бериш вожиб бўлган нисоб;
▪️ Закот олмаслик учун белгиланадиган, шунингдек, фитр садақасини беришни ва қурбонликни вожиб қилувчи нисоб;
▪️ Тиланишни ҳаром қиладиган нисоб.
1⃣
Биринчи хил нисобни белгилашда аслий эҳтиёждан ташқари ўсиб турувчи мол-мулклар ҳисобланади. Масалан, тилла, кумуш, нақд пуллар, тижорат моллари ва закоти берилиши шариатда белгиланган чорва ҳайвонлари шулар жумласидандир.
2⃣
Иккинчи хил нисобни белгилашда эса ўсувчи моллар ҳам, ўсувчи бўлмаган моллар ҳам ҳисоб қилинади. Ўсиб турувчи моллар юқорида айтиб ўтилди. Ўсиб турмайдиган моллар эса тижорат мақсадида эмас, балки фарзандлар учун сотиб олинган бўш ерлар, ижарага берилмай бўш турган уйлар, ўғил-қизга бериш мақсадида олиб қўйилган, лекин ҳали уларга мулк қилиб берилмаган сеп-сидирғалар (агар уларга мулк қилиб берилган бўлса, олган ўғил-қизнинг нисоби доирасида ҳисобланади), ҳеч қачон истемол қилинмайдиган сувенир ва идишлар, шунингдек, телевизор каби ашёлар ҳам аслий эҳтиёждан ташқари мол саналади. Шунингдек, бир кишининг яшаб турган уйида умуман фойдаланмаётган хонаси бўлса ва унинг қиймати нисобига етган бўлса, мазкур хона ҳам аслий эҳтиёждан ташқари деб эътиборга олинади. Бу нарслар закот беришда ҳисобга олинмасада, закот олишда ҳисобланади. Кимнинг аслий эҳтиёжидан ташқари юқорида зикр қилинган нарсалари бор бўлиб, қиймати нисобига етган бўлса, бундай кишиларга закот олиш жоиз бўлмайди, лекин қурбонлик қилиш ва фитр садақа бериши вожиб бўлади. Биринчи нисобни билиш закот берувчилар учун зарурдир. Иккинчи нисобни билиш эса берувчига (ўз ўрнига бериш учун) ҳам олувчига ҳам зарурдир, чунки иккинчи нисобда ҳам кўп ҳукмлар бор. Масалан, бундай кишиларга фитр садақасини бериш, қурбонлик қилиш вожиб бўлади, улар садақа олмаслиги (ҳадия бўлса жоиз) назр қилинган гўштни емаслиги, назр қилинган нарсаларни олмаслиги керак бўлади.
3⃣
Учинчи хил нисоб эса бир кунлик егулиги бўла туриб, тиланчилик қилишни ҳаром қилувчи нисоб.
✅@IslomMoliyasi канали