Yigit kishi uchun “do’stlik” eng qimmatli ne’mat.
“Do’stsiz boshim, tuzsiz oshim” deb ko’p uchrashuvlarimda, video muloqotlarda, do’stlarimni ensasini qotirib turaman. Bu mavzuda kitoblar yozish mumkin, insho, bayon, maqola balki filmlar ishlash, taronalar yaratish mumkin. Lekin do’stlikning tag zamirida yotuvchi asl mohiyatni dunyodagi hech bir o’tkir so’z, mahorat yoki ehtirom ochib berolmaydi.
Do’stlik keng tushuncha. Uni turlicha holatlari, taqqoslovlari mavjud. Alloh Taolo bandasi uchun yagona do’st bo’lsa, ota ona — inson uchun inson qatoridagi yagona do’st hissoblanadi. Ammo Yaratgan zotning marhamati bilan, inson uchun, yana bir o’zi kabi inson yaratildi. Ularni tengdosh qildi, fikratini o’xshash qildi, yurish-turishini teng qilib qo’ydi. Ular gaplashsa, bir-birini tushuna oladi. So’zidan emas, balki imosi, kulishi, peshonadagi tirishlarini ko’rib ham nimani istayotgani, nima demoqchiligi va ahvolini darhol tushuna oladi.
Qiz va ayollardan farqli o’laroq, yigit kishining do’sti, qiyomatgacha yelkadosh qilib berilar ekan. Erkakning nozik sifatlari, ayoliga ma’lum bo’lsada, uning eng yaqin do’sti kabi his eta olmas ekan. Yigit kishi tabiatan og’ir-bosiq, vazmin va jiddiy bo’lib ko’rinishi yoki o’zini shunday tutishga buyurilgani bor gap. Ammo u ham do’sti qarshisida yoshboladay aqlga, haraktlarga va turli telba sifatlarga aylanar ekan. O’zligini yashira olmas ekan. Dunyodagi barcha to’siqlar bilan ham ikki do’stning yuziga soya tashlab bo’lmas ekan.
“Eng yaxshi do’stga sazovor bo’lish uchun, eng avvalo eng yaxshi do’st bo’lishni o’rgan” degan edi Deyl Karnegi. Sen kim bo’lsang, o’zingga monand do’st topasan. Yaxshining do’sti yaxshi, yomonning do’sti yomon bo’ladi. Istisnolarga boy dunyoda bu fikrni ham xatoga chiqaruvchi do’stliklar bisyor. Ne qilsa ham, inson zoti do’stsiz bo’lishi mumkin emas.
Muammolar, sinovlar va ofatlarga boy dunyoda, yigit yelkasiga og’ir toshlar osib qo’yiladi. Bunday vaqtlarda, bu toshlarni ikkinchi bir yigit ko’tarishi, unga yordam berishi, hayotning o’zgarmas tabiatidan darak. Bu borliq kabi cheksizdir. Kim aytibdi yigitning do’sti ota-onasi bo’lsa, bor sirlari, dardu-hasratini ularga aytsin deb? Xatto Alloh Taologa aytishga yuragi dosh bermay, yelkadosh do’stiga suyanib qoladigan ham, aynan erkaklar. Allohga isyon qilishdan qo’rqib, unga shikoyat qilishdan qo’rqib, noshukurlik qilib qo’yishdan qo’rqib, o’zi kabi do’stiga yoriladi. Ota-onasiga aytsa, ular be’tob. Ayoli, singlisi yoki opasiga aytsa, ojiz. Do’stiga aytsa esa, bamayli hotir.
Hayotimiz davomida, do’stlik barcha rishtadan ustun holatlar bo’ladi. Do’stlik misoli hokimyat, uning kuchi bilan zamonni o’zgartirish mumkin. Ikki do’stning suhbatini hechqaysi adabiyot tasvirlab berolmas. Ularning chaqnab turgan ko’zlaridagi mehr, oqibat, birdamlik, hotirjamlikni hech bir maskan yo’qqa chiqara olmas. Ular bir daraxt soyasida o’tirib ham, dunyoni unuta oladilar. Ular mangulikdan, ezgulikkacha bo’lgan masofani bir suhbatda bosib o’ta olarlar. Chunki bu — erkak, yigitning do’sti. Bu do’stlikni hechqachon yer yuzidan o’chirib bo’lmas. Borliqdagi mangu yulduz kabi shula taratib, yigitlarning qalbida qiyomat ostonasigacha yashab qoladi.
Men hayotimda do’stlarga yalchidim. Yosh, qari, tengdosh va o’zga jins vakillari bilan bu rishtani imkonim qadar saqlab qolaman. Ammo sanoqli do’stlarim bor ekan, ularning ham ichida yagonasi bor ekan, men yashayapman. Barchasi uchun minnatdorman. Yaqin do’stingiz bor bo’lsa, unga goh-gohida yaxshi ko’rishingizni aytib turing. U siz hayot bo’lmasligini eslatib turing. Zotan umrimiz ham bir daraxt bargiday, kuz kelganda yerni o’pmay qolmas. Do’stlarim, do’stim, yaxshi ko’raman seni. Bor bo’lgin doim.
Salomat bo’linglar. Yaxshi kunlarda ko’rishishlik nasib aylasin.
Doniyor Farkhadjanov
Rasm: 2018 Fevral
