Ingliz tilini o'rganamiz

​📊 INGLIZ TILINI TEZ O'RGANISH UCHUN 5 MASLAHAT

1️⃣ Maqsadni aniq belgilab oling

Aniq maqsadsiz biron ishda, hususan til o’rganishda, muvaffaqiyatga erishish mumkin emas. Shu sababli, ingliz tilini o’zi nimaga o’rganmoqchi ekanligingiz haqida mulohaza qiling.

Til o’rganish uzun va mashaqqati jarayon bo’lgani sababli, bu yo’lga aniq maqsadsiz chiqqan kishi tilni hech qachon o’rgana olmaydi. Aksincha, oldingizga qo’ygan maqsadingiz qancha jiddiy bo’lsa, til o’rganish shuncha tez va samarali kechadi.

Maqsadni hamma shart-sharoitidan kelib chiqib belgilashi mumkin. Masalan, maktab talabasi “Ikki yil ichida ingliz tilini o’rganib, Vestminster universitetiga grant asosida o’qishga kiraman” deb maqsad qilishi mumkin. Talaba esa “TOEFLga tayyorlanib, Amerika universitetlariga grant asosida magistraturaga o’qishga kiraman” deb niyat qilishi mumkin. Ishbilarmon kishi esa “Ingliz tilini o’rganish orqali biznesimga tegishli yangi know-how’larni o’rganib, kompaniyamni 5 yilda dunyo bozoriga olib chiqaman” deb maqsad qo’yishi mumkin. Unutmang, maqsad qanchalik jiddiy bo’lsa, til o’rganish shuncha tez va samarali kechadi.

2️⃣ Til asosini takrorlash tashkil etadi
Tilni doimiy takrorlashsiz o’rganib bo’lmaydi. Kuniga 10 yangi so’z yodlashingiz mumkin, ammo bu so’zlarni 1-2 kundan keyin takrorlamasangiz esingizdan chiqib ketishi aniq. Bunda eng samarali yo’llardan biri flesh kartalardir (flash cards). Yoki bo’lmasa, ko’zingiz eng ko’p tushadigan joylardan samarali foydalanishingiz mumkin.

3️⃣ Muloqot qiling

Til muloqot vositasidir. Shu sababli tilni o’rganish va rivojlantirish uchun, tabiiyki, muloqot qilishingiz kerak. Hozirgi kunda  turli kutubxona va resurs markazlarida Speaking Club’lar mavjud. Hali ravon gapira olmasangiz ham ishtirok etishga qo’rqmang. Tilni bilishiga qaramasdan bu kabi suhbatlarda ishtirok etishga uyalgan kishidan tilni hali tuzukroq bilmasa ham, gapirishga harakat qilgan kishi yutadi. Xullas, uyalmang, xatolar bilan bo’lsa ham gapiring.

Yoki bo’lmasa, davomiy ingliz tilini mashq qilish uchun sherik toping. Tilni bir yoki bir-nechta sherik bilan o’rganishning yana bir foydali tomoni shundaki, bu usul sheriklar orasida o’ziga hos raqobat muhitini yaratadi. Mahalladoshingiz yoki maktabdagi sinfdoshingiz sizga sheriklik qilishi mumkin. Har hafta eng kamida 30 yangi so’z yod olishga va yakshanba kuni uchrashib, bir-biringizni sinashga kelishib olsangiz, sherigingizdan orqada qolmaslik uchun so’zlarni albatta yodlashga harakat qilasiz.

​4️⃣ Til o’rganish jarayonini hayot tarzingizga moslab boring

Ingliz tilini o’rganish jarayonini hayot tarzingizga moslab boring. Masalan, har kuni universitetga metroda qatnasangiz kuniga eng kamida 30-40 daqiqa vaqtingiz transportda kechadi. Demak, yo‘ldagi vaqtingizdan unumli foydalanish uchun turli Listening Comprehension’ni rivojlantirishga qaratilgan mashqlarni tinglab ketishingiz mumkin. Yoki bo’lmasa, turli janrlarda kino ko’rmaydigan kishi topilmasa kerak. Kino ko’rmoqchi bo’lsangiz, uni ingliz tilida subtitrlari bilan tamosha qiling.

5️⃣ Smartfoningizdan samarali foydalaning

Til o’rganish uzun va mashaqqatli jarayon bo’lgani sababli, uni iloji boricha osonlashtirishga harakat qilishingiz kerak. Bunda sizga smartfoningiz qo’l keladi. Smartfonlarga o’rnatib olish mumkin bo’lgan bepul ingliz tilini o’rganish dasturlari bor. Ular orasida eng mashhurlari bu Duolingo va Memrise. Duolingo va Memrise bir biriga o’xshaydi. Asosiy farqi Duolingo’da so’zlar ko’proq American English’da, Memrise’da esa British English’da talaffuz etiladi.

Ingliz tilini bir oz bilgan kishi esa TED suhbatlarini tinglashi mumkin. Smartfoningizga TEDni o’rnatingizdan keyin, Settings bo’limida English subtitles’ni tanlasangiz, suhbatni subtitrlar bilan tinglashingiz mumkin.

Ingliz tilini o’rganish oson emas. Bunda sizga oldingizga aniq maqsad qo’yish, yangi so’zlarni davomiy takrorlab borish, fursat bo’lganda uyalmasdan muloqot qilish, ingliz tilini o’rganish jarayonini hayotingizga moslashtirib borish va nihoyat, texnologiyadan samarali foydalanishni talab etadi.

🔗 @ingliz_tiliuz

#Grammar_time

🔖 Mavzu: Bare infinitive (to qo'shimchasiz infinitiv) ishlatilishi

💡Quyidagi fe'llar oʻzidan keyin bare infinitive (to qo'shimchasiz infinitiv ) boʻlishini talab qiladi. Bu fe'llar nutqda juda koʻp qoʻllanilgani bois, men ularni buyuk fe'llar metaforasi bilan atayman.
🔹️ make - majburlamoq
🔹️ let - ruxsat bermoq, yo'l qo'ymoq
🔹️ have - yollamoq, koʻndirmoq
🔹️Hot weather makes me feel tired. (Issiq havo meni charchatadi)
🔹️Her parents wouldn't let her go out alone. (Uning ota-onasi unga yolg'iz koʻchaga chiqishga ruxsat berishmaydi.)
🔹️I had Jack write all my notes. (Men Jekga hamma konspektlarimni yozdirdim.)
🔹️I made him promise that he wouln't tell anyone what had happened.

💡Majhul nisbatda:
🔹️We were made to wait for two hours. (Bizni ikki soat kutishga majbur qilishdi)

💡Let's (Let us) - Keling… iborasidan keyin ham bare infinitive qoʻllaniladi.
🔹️Let's go swimming tonight. (Kelinglar, bugun kechqurun suzishga boramiz.)

💡Why/Why not….? - Nimaga/Nimaga…emas? iborasidan keyin ham bare infinitive qoʻllanishi lozim.
🔹️Why wait for them? (Nimaga ularni kutamiz?)
🔹️Why not go to a restaurant tonight? (Nimaga kechqurun restoranga bormaymiz? (boraylik degan ma'noda)

💡anything but/… nothing but/except+bare infinitive qurilmasining ishlatilishiga ham e’tibor bering:
🔹️He does nothing but yawn at the lessons. (U darsda faqat esnab o'tiradi)

💡Agar ketma-ket bir nechta infinitiv qoʻllaniladigan boʻlsa, ikkinchi fe'l to qo'shimchasiz ishlatiladi.
🔹️We decided to come and see you.

🔗 @ingliz_tiliuz

🕵️‍♂️ 6. Holatlarni qidiring.
Gapdagi nutq qismlarini aniqlaganingizda holatlarni sezasiz. Grammatik eslatmalaringizni tekshirmasdan ularni aniqlashga harakat qiling va o'z jumlalaringizni tuzayotganda holatlarga amal qiling. Sizning harakatlaringiz shu paytgacha qanday samara berganini ko'rasiz.

📕 7. Noto'g'ri fe'llarni mashq qiling
Bu  fe'llar ingliz tilida maxsus shakllarga ega (past simple) va (past participle). Siz ularni yodlashingiz va ma'nosini anglab olishingiz kerak. Bu sizga ingliz tilida gaplar tuzayotganingizda zamonlarga moslab ishlatishga yordam beradi. Noto'g'ri fe'llarni o'rganish sizni so'z boyligingizni yana ham mustahkamlaydi.

📲 8. Ilovalardan foydalaning.
Bu yolg'ondek ko'rinishi mumkin, ammo mobil ilovalar har qanday darajada grammatikani osongina o'rganishga yordam beradi. Ular qulay va ishlatish uchun oson. Agar siz to'g'risini tanlasangiz, ular sizni grammatikani oson o'rganishingiz uchun barcha bosqichlardan o'tadi. Mobil ilovalar orqali siz grammatikani istalgan usul orqali o'zlashtirish imkonini beruvchi funksiyalarga ega bo'lasiz. Masalan, yuklab olinadigan qoʻllanma orqali grammatikangizni oʻrgatadigan ilovalar va istalgan tilda mashq qilish uchun istalgan mamlakatdan yangi doʻstlar bilan bogʻlanish imkonini beruvchi Bilingua, duolingo kabi ilovalar misol bo'lishi mumkin

🔗 @ingliz_tiliuz

​✍️ Grammatikani mustaqil o'rganish uchun 8 qadam

🧩 1. Iloji boricha ko'proq so'zlarni o'rganing.
Grammatikani osongina o'rganish uchun har qanday tilning asosiy elementi so'zlardir. Lug'at oling (yoki yuklab oling) va iloji boricha ko'proq narsani o'rganing. Har bir yangi so'zni eslab qolish uchun iloji boricha tez-tez ishlating. O'rgangan so'zlaringizni qulay ishlatmaguningizcha va eshitgan narsangizning kamida yarmini tushunmaguningizcha grammatika haqida tashvishlanmang.

🗣 2. Odamlar bilan gaplashing.
Til sizni jamiyatning bir qismiga aylantiradi. Boshqa odamlar bilan gaplashmasdan uni o'rganishga urinish juda qiyin. Odamlar bilan gaplashish uchun har qanday imkoniyatdan foydalaning, xatto telefondan ham. Siz qoidalarni bilmasangiz ham, grammatikani o'rganasiz, boshqalarning so'zlarni qanday ishlatishini tinglaysiz. To'g'ri ishlatilgan so'zlarni qanchalik ko'p eshitsangiz, shuncha ko'p o'rganasiz.

👁 3. Ko'ring va o'rganing.
Grammatikani o'rganishning eng yaxshi usuli bu o'zingizga qiziq bo'lgan tilda filmlar va youtube ko'rsatuvlarni tomosha qilishdir. Masalan, agar siz ingliz tiliga qiziqsangiz, o'zingizni qiziqishlaringizga mos bo'lgan mavzulardagi YouTube kanallarni toping, videolarni subtitri (cc, video ostida chiqadigan yozuvli matn) bilan ko'ring. Ularni tushunishga harakat qiling. Agar tushunishga qiynalsangiz takror va takror ko'ring, yoki 30-40 soniya ko'rib uni ma'nosini anglashga harakat qiling.

✅ 4. Tuzatishlarni so'rang.
Aksariyat odamlar, agar siz biron bir so'zni noto'g'ri ishlatsangiz, sizga aytishni yoqtirmaydi, chunki ular sizni xafa qilishlari mumkin deb o'ylashadi. Xatolaringizdan saboq olishingiz uchun odamlardan kerak bo'lganda sizni tuzatishlarini so'rang. Agar biror narsa tahrirlangan va tekshirilgan bo'lsa, qayerda xato qilganingizni bilish uchun uni asl hujjatingiz bilan taqqoslang. Barcha tuzatishlarga e'tibor bering va mashq qiling!

📖 5. Gap qismlarini biling.
Endi siz ko'p so'zlarni bilganingizdan so'ng, ularni jumlada qanday ishlatishni bilishingiz kerak. Buni o‘zingiz bilgan barcha so‘zlarni nutq qismlariga jamlash orqali amalga oshirishingiz mumkin. Grammatikani o'rganishda buni bilishingiz kerak, chunki nutq qismlari sizga so'zni jumlada qanday ishlatishni aytib beradi. Quyida nutqning turli qismlari va ularning tavsiflari keltirilgan.

• name – shaxs, joy yoki narsaning nomi. Ular Julie, Kembrij universiteti va iPhone kabi o'ziga xos ismlar yoki umumiy otlar yoki qiz, maktab yoki aqlli telefon kabi umumiy atamalar bo'lishi mumkin.
• pronoun – gapda ot o‘rnini egallaydi. Olmoshlarning turlari shaxs (u, she, it); egalik (mine, hers, his); refleksiv (myself, herself, himself, itself); o'zaro (each other); relative (that, which, whom, whose); ko'rsatish (this, that); so'roq (who, what, when); va noaniq (anyone, anything, nothing, somebody).
• adjective – ot yoki olmoshni tasvirlaydi, ya’ni beautiful girl, prestigious school, gray smartphone
• Article – otni aniq (the) yoki noaniq (a/an) sifatida belgilash uchun ishlatiladigan maxsus sifat.
• Verb – harakatni bildiruvchi fe'l, ya’ni run, walk, talk
• Adverb – fe’l, sifat yoki boshqa qo‘shimchani tasvirlaydi, ya’ni jump high, walk slowly, very pretty, highly prestigious school
• Conjunction – gapning ikki qismini birlashtiradi, (and, or, but)
• Preposition – o‘rin yoki yo‘nalishni ko‘rsatadi, ot yoki olmosh bilan ishlatiladi,  He went up the stairs. Boshqa misollar: Julie came from school.
• Interjection - his-tuyg'ularni ko'rsatadigan so'zlar, ya'ni, Wow!, Ouch!

Har doim so'zlarni nutq qismlari sifatida aniqlashga harakat qilsangiz, so'zlarning jumlada qanday birlashishi haqida yaxshiroq tasavvurga ega bo'lasiz. Bu juda qiyin ishdek tuyulishi mumkin, lekin agar siz buni tez-tez va uzoq vaqt qilsangiz, u avtomatik bo'ladi. Siz bu haqda boshqa o'ylamaysiz ham.