Bilasizmi, tilni mashhur qiladigan eng kuchli omil – bu ijod. Nega bugungi kunda ko‘pchilik koreys yoki turk tillarini o‘rganishga va bu tillarda fikr bildirishga intilmoqda? Buning asosiy sababi ushbu davlatlarda ijodkorlarga yaratilayotgan imkoniyatlar va ajratilayotgan sarmoyalardir.
Masalan, so‘nggi o‘n yillikda Koreya va Qozog‘iston san’atga e’tibor qaratib, katta ijodiy industriyalar yaratishga harakat qildi va bu yo‘lda katta yutuqlarga erishdi. Bugungi kunda O‘zbekistonda ham yoshlar Koreya pop qo‘shiqlarini sevib tinglab, ularning hayot tarzini o‘zlariga tatbiq etmoqdalar. Qozog‘iston misolida, qozoq ijodkorlari O‘zbekistonga kelib yirik konsertlar tashkil qilmoqda va tomoshabinlarning arenalarni to‘ldirayotganiga guvoh bo‘lyapmiz. Turkiya esa o‘zining kino va serial industriyasi orqali dunyo e’tiborini jalb etmoqda.
Tabiiyki, tomoshabinlar ijodni asl tilda tinglash va ko‘rishni xohlashadi, bu esa yuqoridagi davlatlarga o‘z ona tillarining mavqeini oshirishda yordam bermoqda.
Yaqinda til bayramimizning 35 yilligini nishonladik. Biroq, tilimiz qadrsizlanib, o‘lib borayotgandek tuyuladi. Agar bizda ham "ijod" so‘zining mazmuni keng miqyosda qo‘llanilganida, Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar” asarini muallifning o‘z tilida o‘qishni istagan ko‘plab odamlar tilimizni o‘rganishni boshlagan bo‘lar edi.
Afsuski, Qodiriy kabi ijodkorlar o‘sha zamonlarda qolib ketdi. Bugungi avlod esa eski o‘zbek tilini tushunmaydigan darajaga yetdi. Maktabda o'qigan alifbosi lotin bo‘la turib, kirill alifbosida xatolar bilan yozadigan bir avlod shakllandi.
Til haqida ko‘p gapiramiz, lekin bu tilda dunyo miqyosiga chiqadigan “bestseller” yoki ijodiy asarlar yaratmas ekanmiz, o‘zgarishlarni yaqin orada kutmasak ham bo‘ladi.
Ilhomjon Ibragimov
Masalan, so‘nggi o‘n yillikda Koreya va Qozog‘iston san’atga e’tibor qaratib, katta ijodiy industriyalar yaratishga harakat qildi va bu yo‘lda katta yutuqlarga erishdi. Bugungi kunda O‘zbekistonda ham yoshlar Koreya pop qo‘shiqlarini sevib tinglab, ularning hayot tarzini o‘zlariga tatbiq etmoqdalar. Qozog‘iston misolida, qozoq ijodkorlari O‘zbekistonga kelib yirik konsertlar tashkil qilmoqda va tomoshabinlarning arenalarni to‘ldirayotganiga guvoh bo‘lyapmiz. Turkiya esa o‘zining kino va serial industriyasi orqali dunyo e’tiborini jalb etmoqda.
Tabiiyki, tomoshabinlar ijodni asl tilda tinglash va ko‘rishni xohlashadi, bu esa yuqoridagi davlatlarga o‘z ona tillarining mavqeini oshirishda yordam bermoqda.
Yaqinda til bayramimizning 35 yilligini nishonladik. Biroq, tilimiz qadrsizlanib, o‘lib borayotgandek tuyuladi. Agar bizda ham "ijod" so‘zining mazmuni keng miqyosda qo‘llanilganida, Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar” asarini muallifning o‘z tilida o‘qishni istagan ko‘plab odamlar tilimizni o‘rganishni boshlagan bo‘lar edi.
Afsuski, Qodiriy kabi ijodkorlar o‘sha zamonlarda qolib ketdi. Bugungi avlod esa eski o‘zbek tilini tushunmaydigan darajaga yetdi. Maktabda o'qigan alifbosi lotin bo‘la turib, kirill alifbosida xatolar bilan yozadigan bir avlod shakllandi.
Til haqida ko‘p gapiramiz, lekin bu tilda dunyo miqyosiga chiqadigan “bestseller” yoki ijodiy asarlar yaratmas ekanmiz, o‘zgarishlarni yaqin orada kutmasak ham bo‘ladi.
Ilhomjon Ibragimov