Қанотсиз фариштам
1—қисм
Сизсиз боргим келмас туғилган уйга,
Сизсиз ғариб турар хатто остона,
Телбавор кўнглимда фақат бир орзу,
Бу фоний дунёда бор бўлинг, ОНА!
Феруза Салходжаева
Ўшанда жуда кичкина эдим. Беш ёшлар чамаси. Айни туш чоғида онам нон ёпарди. Ёзнинг саратони эди. Эсимда қолгани—дадам буғдой ўримидан келди. Онам югуриб қошига чиқди. Обдастада сув, сочиқ тутди.
—Қуёш ёндираман деяпди, бошимдан офтоб ўтиб кетди, ташлаб келавердим,- деди дадам.
—Яхши қилибсиз, кириб дам олинг, мен нонларни узиб олай! —дея тандирга югурди онам. Кейин ланғиллаб турган тандирга бошини тиқиб, нонларни узиб ола бошлади. Тандир қуёшнинг тиғида турарди. Ажаб, онамнинг бошидан офтоб ўтмасди! Мен тандир олдида ўз кулчамни кутиб турардим. Қошиқ кулчамни! Ойим қошиққа ўхшатиб нон ясаганди. Бувимдан танбеҳ эшитиб олди.
—Ёш болани кўнглига қарайсан-а? Ҳали қанча ишинг бор.
Мен эса бувимдан қўрқиб, секин овозимни чиқараман
—Қошиқ нон, қошиқ нон.
Ойимнинг овози ёқимли
—Хўп бўлади олтиним, хўп бўлади тойчоғим. Сенга битта қошиқ нон, битта кулча ясаб бераман.
Менинг нонларим ҳаммасидан биринчи пишди. Тандирдан чиққан қайноқ кулчалар устига сув сепди ойим, кейин тунука лаганга солди
—Ҳали иссиқ, тойим, сал совусин, сен унгача менга гул териб кел.
Кейин ўзи яна тандир ичига кирди.
Аллақандай баргнинг шоҳини тортқилайман. Бувим зинадан туриб бақиради
—Ҳой, райҳонга тегма.
Парво қилмай узавераман. Кафтим гулга тўлгач, ариқ ичидан чиқаман.
—Ойи, гуул!
—Вой, тойчоғим менга гул опкепти, болажоним мен учун гул терибди. Онам юзларимдан ўпади. Онам эриннмай гулларимни пиёлага солади.
Яна ариққа қараб югураман, яна гул бергим, яна мақтов эшитгим келади...
Кечқурун қошиқ ноним билан шўрва ичаётсам, бувим уришиб бердилар
—Бу нимаси, нонни ўйин қилиб. Болани кўнглига қарасанг, бола бўлмайди, бало бўлади. Бувим кўп гапирди, ойим индамади.
Бир кун уйимизда қий-чув бўлди. Хотинлар уввос солиб йиғлар, умримда бунақа кўп одамларни кўрмагандим. Ойим қора рўмол ўраб олган, аммо йиғламасди. Бир пайт опам билан мени олдига чақирди. Кейин
—Бориб дадангиз билан хайрлашинглар, —деди-ю ўрнидан туриб, қулаб тушди. Кимдир бир коса сув сепди, бурнига нимадир ҳидлатди.
—Ойи, туринг,-деймиз опам билан, ҳамма бизни қўли билан итариб, ойимнинг бошига бормоқчи бўлади. Ойимни ўраб олган аёлларнинг орасидан ўтолмайман. Опамнинг "Ойи!" деган овозини эшитаман, ўзини тополмайман.
Кейин кимдир бизни катта уйимизга олиб кирди. Ўртада узун бир одам ётар, атрофида аёллар ўтирарди. Бир пайт аммам бақириб йиғлаб юборди
—Вой жигареем, ана болаларинг келди, турмийсанмиееей?!
Болаларингни кимга ташлаб кетяпсааан!?
Кимдир қўлимдан судраб дадамнинг бош томонига ўтказиб қўйди. Дадам оппоқ бўлиб кетган,, фақат юзини очиб қўйишганди.
—Дадажон, рози бўлинг, биз розимиз деб айт,-деди кимдир. Индамай туравердим. Опам йиғлаётганди...
Бир пайт яна хотинлар қий-чув қилиб қолди.
Эркаклар сандиққа ўхшаган узун нарсани елкасига қўйиб, қатор бўлиб чиқиб кетдилар.
Дадамни бошқа кўрмадим.
Менинг болалик хотираларимда дадамни эслатадиган фақат шу тасвирлар қолган.
Яна эсимда қолгани кеч бўлганда бувим хонамизга кириб, жавондаги кийимларни юлқиб, онамнинг юзига отгани
—Уйни бўшат, шумоёқ, кичигимни уйлантираман,-дегани.
Онам йиғлаб
—Тонг отсин, кетаман, —дегани.
Бувимнинг уйи гулзор эди. Яна нақш олма бор эди. Катта. Олмалар қуртласа ҳам жудаям ширин, майда бўларди. Бор-йўқ хотирам шулар.
Кейин бироз муддат тоғаларим билан яшадик. Онам кўп йиғлайдиган бўлди. Катта тоғамнинг хотинидан ҳам, ўзидан ҳам қўрқардим. Бир куни ўғлини овқатлантираётган экан. Товоқда оппоқ бўтқа бор эди. Келинойим қошиқчада овқат олиб, боласининг оғзига соларди. Тикилиб қолдим чоғи тоғамнинг хотини кўзини олайтириб қолди. Паст, аммо қўрқинчли овозда
—Кўззингга ўқ тексин, йўқол бу ердан! —деди.
Кечқурун ойимдан сўрадим.
—Кўзингга ўқ тегсин, дегани нима дегани ойи?
—Ким шунақа деди? Қўрқиб сўради онам.
—Ораста келинойим...
Онам қизариб кетди, жаҳли чиқди, аммо индамади.
Кейин Тошкентга кўчиб кетдик.
Давоми бор
Феруза Салходжаева
@ijod_sehri21
