⚖️ Huquqshunos | Xasan Yusufjonov

❓ Gipotezami yoki Dispozitsiya?

❓ Huquq normasining mazkur elementlarini qanday farqlab olish mumkin?

✅ Eng osoni — huquq normasining sanksiya qismini ajratib olish.

❓ Lekin, gipoteza va dispozitsiya o'zaro qanday farqlanadi?

💡 Aslida oddiy qoida ya'ni, huquq normasini harakatga keltiruvchi shart-sharoit bu gipotezadir. Ya'ni, birorta huquqiy qoidani ishlashi uchun gipoteza — faraz qilingan shart sodir bo'lishi kerak.

🔁 Agar huquq normasining harakatga kelishi uchun hech qanday shart belgilangan bo'lmasa, demak bu huquq normasi faqat dispozitsiyadan iborat bo'ladi.

MISOLLAR⤵️:

🔢 "Yer osti boyliklari, suv, o‘simlik va hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy resurslar umummilliy boylikdir".

🔢 "O‘zbekiston Respublikasining pul birligi so‘mdir".

🔢 "O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi ijro etuvchi hokimiyatni amalga oshiradi".

⬆️ Yuqoridagi qoidalarning amal qilishi uchun hech qanday shart BELGILANMAGAN. Demak, yuqoridagi qoida huquq normasi dispozitsiyasining o'zidan iboratdir.

⁉️ GIPOTEZA QANDAY ANIQLANADI?

⬆️ Yuqorida keltirilgan dispozitsiyadagi qoidaning amal qilishi uchun shart etib belgilangan holatlar bo'lsa, mana shu shartlar gipotezadir.

✏️ Aniqlashning bir qancha usullari bor, shulardan eng osoni kalit so'zlardan foydalanishdir

🔎 KALIT SO'ZLAR: Agar... ...sa, Qanday holatda... Qanday sharoitda... kabilardir.

MISOLLAR⤵️:

🔢 "Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining qonunida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa (GIPOTEZA), O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasi qoidalari qo‘llaniladi (DISPOZITSIYA)".

🔢Aybdorlikka oid barcha shubhalar, agar ularni bartaraf etish imkoniyatlari tugagan bo‘lsa (GIPOTEZA), gumon qilinuvchining, ayblanuvchining, sudlanuvchining yoki mahkumning foydasiga hal qilinishi kerak (DISPOZITSIYA).

🔢 Agar shaxsning o‘z aybini tan olganligi unga qarshi yagona dalil bo‘lsa (GIPOTEZA), u aybdor deb topilishi yoki jazoga tortilishi mumkin emas (DISPOZITSIYA).

🧠 Endi test ishlab ko'ramiz:

❓ "Voyaga yetgan mehnatga layoqatli farzandlar o‘z ota-onalari haqida g‘amxo‘rlik qilishga majburdirlar".

🏷️Yuqoridagi normaning ajratilgan qismi huquq normasining qaysi elementiga tegishli?

A) Gipoteza B) Dispozitsiya

✔️ To'g'ri javob: A

❕ Chunki, huquq normasi farzandlar faqatgina voyaga yetgan bo'lsa, faqatgina mehnatga layoqatli bo'lsa ota-onasiga g'amxo'rlik qilishga majburligini nazarda tutadi.

📢 Voyaga yetgan mehnatga layoqatli — bo'lish huquq normasining amalga oshish shartidir.

#️⃣ Demak, xulosa qilamiz:

📶 huquq normasida hech qanday shartlarsiz amal qiladigan qoida belgilangan bo'lsa — bu dispozitsiya;

ℹ️ dispozitsiyaning amalga oshishi uchun belgilangan shartlar bo'lsa — bu gipotezadir.

🚀 @FarDU_Yurisprudensiya ⏺