“Oʻnta negr bolasi” (Agata Kristi)Detektiv asarlarga xushim yoʻq edi, deyarli oʻqimaganman. Kecha zerikib, uyda qolgan kitoblarim ichidan shuni varaqlarman deb qarasam, salkam oxiriga yetib qoʻyibman.
“Oʻnta negr bolasi” — kitoblari milliardlab nusxada, yuzdan ortiq tillarda chop etilgan detektiv janri qirolichasi Agata Kristi xonimning oʻzi eng yoqtiradigan asari deyishadi. Kitob asosida muallifning oʻzi pyesa ham yozgan, adashmasam (bolalikda koʻzim tushgan), kinosi ham mavjud.
Avvliga syujet joʻnday tuyuldi: xoʻp, sanoq sheʼrga mutanosib tarzda oʻn kishi birma-bir oʻldirilar ekan, oʻnta negr bolasining haykalchalari bitta-bitta yoʻqolaverar ekan shunga shuncha vahimami, deb oʻylagandim. Yoʻq, hammasi men oʻylaganday boʻlganda, Kristining Kristiligi qolmasdi. Umuman, shu yerda bitta aqlli fikr aytib ketay, detektiv oʻqiyotgan kitobxon oʻzi ham izquvarga aylanib, muallifni fosh qilishga, uning keyingi qadamlari-yu burilishlarini oldindan aniqlashga zoʻr beradi. (Balki shu qiziqish ortidan detektivlar tez oʻqilar!) Yozuvchi bir yoki yarim sahifa keyingi voqeani kitobxonga oldindan bildirib qoʻydimi, demak u fosh qilindi, magʻlub boʻldi degani. Lekin men Kristi xonimni fosh qila olmadim. Fosh qilganimga necha bor qattiq ishongan boʻlsam-da, yakunda baribir ustimdan kulganday boʻlib chiqaverdi. Ofarin, qari kampir!
Kimda-kim Agata momo bilan aql jangiga kirishmoqchi boʻlsa, marhamat, kitobni oʻqib koʻring. Detektivni sevuvchilar allaqachon oʻqib chiqqab boʻlishi ehtimoli yuqori, lekin bu janrga endi burun suqmoqchi boʻlganlarga aynan shu kitobdan boshlang, degan boʻlardim.
Ha, tarjimon sifatida yana bir narsani qistirib oʻtmasam boʻlmas. Asarni Hasanboy Otaboyev (nashriyotda ishlaganimda bir-ikki koʻrishganmiz) oʻzbekchaga mahorat bilan oʻgirgan, deyarli nuqson topmaysiz. Ammo uch-toʻrtta oʻrinlarda eʼtiroz paydo boʻldi, masalan, “qisqasi, siz kabi osuda hayot va nazokatni odat qilgan
eski maktab odamlari uchun pansion” (8-bet), “Bizning
ingliz yozimiz shunaqa beqarorki” (17-bet), “Biz
ortiqcha koʻpmiz” (21-bet), “
Umr bino Onimlarga oʻxshagan odamlarni uchratmagandim” (25-bet) kabi jumlalar anchayin gʻaliz, oʻzbek tiliga begonaday koʻrindi.
Gapning poʻskallasi shu, oʻzimni tilimda aytsam, “devonacha” kitob ekan, ogʻir, falsafiy, tosh bosib oʻldiradigan kitoblardan chekinib oʻqishga juda mos.
@usmonosphere
