Репост из: Abdumutolib
Ватан меҳри.
Ватан меҳри тушунчаси. Ватан меҳри деганда аввало, инсоннинг ўз оиласи, уйи, маҳалласи ҳамда туғилиб ўсган юртига меҳр-муҳаббат қўйиши тушунилади. Киши ўзида юқоридаги фазилатларни мужассам қилса, ундай кишидан ҳеч қачон хоин чиқмайди. Ватанга муҳаббат юксак инсоний фазилатлардан экани кўп зикр этилган. Ҳеч бўлмаганда «Ватанни севмоқ имондандир» дейилган ҳикматни эсга олиш кифоя. Яъни, Ватанига меҳри, муҳаббати йўқ кишида Аллоҳга бўлган меҳр ҳам нуқсонли бўлади. Ватанни севиш инсонга хос табиий туйғу бўлгани учун ислом уни имоннинг бир бўлаги деб қарайди. Исломда Ватанга муҳаббат. Ватан атамаси аслида арабча сўз бўлиб, она-юрт маъносини англатади. У кенг ва тор маънода қўлланилади. Бир халқ вакиллари жамул-жам яшаб турган, уларнинг аждодлари азал-азалдан истиқомат қилган ҳудуд назарда тутилса, бу кенг маънодаги тушунчадир. Киши туғилиб ўсган уй, маҳалла, қишлоқ назарда тутилса бу тор маънодаги тушунчадир. Ибн Халдун: «Ватан – бу инсоннинг туғилиб ўсган ери, унинг гўдаклик чоғиданоқ меҳр қўйган ўчоғидир», – деб таъриф берганлар.Бир инсонни ўз ватанидан бадарға қилиш, мажбурлаб чиқариб юбориш оғир гуноҳлиги муқаддас китобларда таъкидланади. Жумладан, Қуръони каримда: «Эсланг, сизлардан «Бир-бирларингизнинг қонингизни тўкмайсиз, ўзларингизни (бир-бирингизни) юртингиздан бадарға қилмайсиз», – деган аҳдингизни олган эдик», – дейилади (Бақара, 84). Бундан кўриниб турибдики, Ватандан бадарға қилиш қатл қилишдан кейинги энг оғир гуноҳлардан экан.
Пайғамбар алайҳиссалом Маккадан Мадинага ҳижрат қила туриб, Макка чегарасига етганларида тўхтаб, орқаларига қараб: «Эй, туғилган она юртим, агар ўз қавмим мени мажбур қилмаганларида, сени тарк этмас эдим», – деб ноиложликдан кўчиб кетаётганларини изҳор қилган.
Буюк шоир ва саркарда, давлат арбоби Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ҳаёти ҳам Ватанни севишга ёрқин мисол бўла олади. Ўз даврининг йирик ва қудратли давлатларидан бири – Ҳиндистондек мамлакат ҳукмдори бўла туриб, бир умр Андижонини, сўлим Фарғонасини, бобокалонларидан мерос Самарқандини қўмсаб ўтади, ижодининг салмоқли қисмини Ватан соғинчига бағишлайди. ХХ аср ўзбек маърифий адабиётининг вакилларидан бири, фақиҳ, тарихчи, таржимон ҳамда маърифатпарвар шиор Алихонтўра Соғуний (1885‑1976) ўзларининг «Биздан эмасдилар, Ватанни севмаганлар» номли шеърий тўпламида Ватанни севиш, унинг озодлиги ва осойишта ҳаёти қадрига этиш, шу билан бирга унинг хизматида камарбаста бўлишга чақиради.
Ислом Ватанни ҳимоя қилишга чақиради.Ватан – муқаддас даргоҳ. Уни ҳимоя қилиш, душманлардан асраш, равнақи ва фаровонлиги йўлида хизмат қилиш ҳар бир мусулмон учун ҳам фарз, ҳам қарздир. Пайғамбаримиз (с.а.в)данСаъид ибн Зайд розияллоҳу анҳу ривоят қилиб: «Молини, жонини, динини ва аҳлини ҳимоя қилиш йўлида ҳалок бўлган киши шаҳид мақомидадир», – деганлар(Абу Довуд ривояти).
Ҳадисда санаб ўтилган мол, жон, дин ва оила киши ҳаётининг мазмуни, унинг Ватанини ифода этади.
Шариат манбаларида Ватанни ҳимоя қилиш фарзи айн, яъни барчага баробар буюрилган амал деб белгилаб қўйилган.
Ватан ҳимояси йўлида ухламасдан пойлоқчилик қилган кўз эгасини дўзах оташи ҳам куйдирмас экан. Бу тўғрида Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбар алайҳиссалом; «Икки кўз эгасини дўзах оташи куйдирмас. Бири бу, Аллоҳдан қўрқиб йиғлаган, иккинчиси Аллоҳ йўлида пойлоқчилик қилиб ухламаган кишини»,– деб марҳамат қилганлар ( Имом Термизий ривояти).
Ватанга хиёнат – энг оғир гуноҳ. Ватанни ҳимоя қилиш нақадар улуғ савоб ҳисобланса, унга хиёнат қилиш, қурол билан бостириб кириш шу қадар катта гуноҳ, энг олий жазога лойиқ жиноят ҳисобланади.
Ҳандақ жангида (мил. 627 й.) Пайғамбар алайҳиссалом Мадинага бостириб келган мушрикларга хайрихоҳ бўлган, уларга зимдан ёрдам берган қабилаларга нисбатан ниҳоятда қаттиқ чоралар кўрдилар: хиёнаткорларнинг раҳбарлари қатл этилиб, уларга эргашганлар Мадинадан бадарға қилинди.
Пайғамбар алайҳиссаломнинг ушбу ҳаракатларидан шундай хулоса чиқариш мумкинки, она Ватан ҳеч қачон сотилмай, унга хиёнат ҳам қилинмайди. Демак, бундай хиёнатни ҳеч қандай диний ва дунёвий қонун ёки таълимот оқламайди.
Усмонов.А
