Фармон Тошев

            КЎЗЛАРИНГИЗ

Кўзларингиз сеҳрли бунча,
Шу қорачиқ ичида қолдим.
Ундан сурур тилаган эдим
О, ўрнига тафт, олов олдим. 

Бунча зебо бу қаро кўзлар
Нетай, ипсиз боғлади мени.
Ишқ боғига чорласам, ёраб,
Чўғ, оташга чоғлади мени.

Кўзларингиз ҳаводай тоза,
Пок туйғулар беради дилга.
Шабнамдаги кумуш зиёдан
Оппоқ наво кирар кўнгилга.

Бу кўзлар о, ғазалга ўхшар,
Қарашлари-  равон сатрлар.
Бунга гувоҳ ҳазрат Навоий,
Бунга гувоҳ йиллар, асрлар.

Кўзларингиз алдоқчими ё,
Қаён қарар нени ахтариб?
Энди топдим деганда илло,
Қолмай ахир ночору ғариб.

Кўзларингиз мўъжизами ё,
Бир қарашда измига олди.
Нигоҳларим тўкилиб йўлга,
Висолингиз соғиниб толди.

Кўзларингиз ниҳоят майин,
Эркалайди туйғуларимни.
Ҳузурли он бахш этар, аммо
Кўп ўғирлар  уйқуларимни.

Кўзларингиз ўқ каби, зебо,
Тешар ҳадсиз хаёл бағрини,
Жонимни ҳам қисади гўё
Бу дилимнинг яғир яғрини.

Кўзларингиз ва ё каромат,
Бор дунёни айлади равшан.
Тилагим шу: ўзимни ҳар он
Шу кўз ила кўра олсам ман.

Кўзларингиз бунча сеҳрли...

@farmontosh
2025 йил 17 январь.

Кўрганим рост наҳотки ёки мен бир хоб кўрдим:
Нотинч замонда ҳиммат, оқибатни соб кўрдим.

Теграда чин тингловчи, қўллагувчи ҳамдам йўқ,
Оқил фикрида гарчи халққа маъқул тоб*кўрдим .

Қадриятни билиб-билмай, уммон сари отдилар,
Шогирд қавмини  бебош, устозни бетоб кўрдим.

Қуёш, қаранг, барчага бирдек нур сочгай, аммо
Баъзи элни биздан кўра ҳушёру шитоб кўрдим.

Иймон деди: юрт-сеники,
ўз бахтинга соҳиб бўл,
Дил тубида уйғон, деган даъвату хитоб кўрдим.

Бул ғурбатли давронда гарчи ўз тинчинг муҳим,
Лек тўғри йўл танлашда нозик интихоб* кўрдим.

Барча маҳзун хаёлларни алам билан ирқитдим,
Яхши ният била турсам, тепамда офтоб кўрдим.

Фармон, толейинг учун
ўзга йўл йўқ меҳнатдан,
Беминнат мурувватнинг барини  сароб кўрдим.

@farmontosh
2025 йил 17 январь.
Тоб  - пишиб етилган.
Интихоб  - сайлаш, танлаш.

      МЕН АНГЛАГАН ҲАҚИҚАТ

  *  Илмда имтиёз эмас,  рағбат муҳим. Билимли бола ўзига нисбатан эътиборни сезса, яна йўлида давом этади. Имтиёзли мактаб ёки факультетларга интилган ёшларга фақат диплом керак, холос.

  *  Назаримда, ота-онага ҳам, болага ҳам мактаб ва кейинги ўқув юртлари диплом берадиган эмас, балки билим олишга имкон берадиган, касб ўргатадиган маскан эканлигини қайта-қайта айтиш керак.

  *  Агар оилада фарзандимизга ибратимиз орқали билим олишга иштиёқ уйғота олмасак, у ҳар қанақа нуфузли мактаб ёки олий ўқув юртида ўқиса ҳам касбини мукаммал эгаллай олмайди.

  *  Илм масканларида болалар ижтимоий аҳволи, ўқишга нимада келиб кетишига, кийинишига, қўлидаги телефонига қараб эмас, фанларни ўзлаштириши ва яхши хислатларига қараб қадрланиши зарур. Дунёдаги илғор илм масканлари ана шу нуқтаи назарни шакллантириш учун ўзлари тартиблар ишлаб чиққан ва бу тартибларга ҳеч ким эътироз билдирмайди.

  *  Фарзандимизни болалар боғчаси ёки мактабларга чиройли машиналарда олиб келиб, олиб кетишимиз орқали биз уларда, билиб-билмай, кибр уйғотаяпмиз. Ваҳолангки, давлат сиёсати оқилона ўйланган: ҳар бир бола ўзи яшаб турган жойдаги мактабда ўқиши зарур.

  *  Олий ўқув юртини битирган йигит-қизлар билимини олий ўқув юрти берган диплом белгилайдими ёки уни ишга қабул қиладиган ташкилотми? Бу савол бизда ҳали очиқ қолаяпти. Шунинг учун ношуд битирувчи тақдири учун ҳеч ким жавоб бермайди.

  *  Билим китобдан, мутолаа қилиш орқали олинади. Уни қаерда амалга оширишнинг аҳамияти йўқ.

  *  Устознинг вазифаси боланинг илм олишга бўлган иштиёқини кучайтириш, билимнинг самарасини ҳаёт билан боғлаб тушунтириш, билимни эгаллашда боладаги яхши фазилатларни юзага чиқаришга эришишдир.

  *  Билим ҳам эҳтиёж, маънавий эҳтиёж. Худди вақти келганда қорнимиз оч қолганини сезганимиз каби, илм олишга ҳам эҳтиёж сезишимиз зарур.

  *  Билимнинг қиймати унга ҳозир тўланаётган маблағ эмас, балки бирор касбни эгаллагандан кейин Сизга келтирадиган фойдаси билан ўлчанади.

@farmontosh

Яхши инсон мушкул онда  виждонини унутмас,
Кам топса ҳам, мискин учун эҳсонини унутмас.

Кўп ичида камтар юргай, берилмагай киборга,
Тўқ чоғи ҳам қашшоқ ўтган ҳар онини унутмас.

Ишқ фарзин ким садоқат ё вафо, деб англаса,
Чиқса, чиққай ширин жони, туғёнини унутмас.

Ҳар кимсага тақдирин баҳосини халқ бергай,
Чин фидони рағбат айлар, қурбонини унутмас.

Доим илиқ ўлкаларда ором сақлар лайлаклар,
Лек полопон бўлган жойи - маконини унутмас.

Эл дардида яшай олсанг умрнинг ҳар кунида,
Оқибатда, эл ҳам йўқлаб, Фармонини унутмас. 

@farmontosh
2025 йил 16 январь.

Нақл: ким олдин келар, барибир, олдин кетар,
Ўйлама, оламга сен инсон бўлиб келсанг, етар,

Ҳар синовда шай туриш, неилож, лозим  экан,
Дарди дунёни кўриб, оҳ, гоҳида сабринг йитар.

Ҳар жафо ҳам бир куни жафо бўлиб қайтаркан,
Қилмасанг гар тазарру, улки бўғзингдан тутар.

Нафси ўпқонда мудом ҳеч ҳаловат кўрмадим,
Луқма ютиб завқ қилгай, сўнгра у армон ютар.

Давру даврон тўхтамас, чархи гирён тўхтамас,
Сенга вақт солмас қулоқ, барибир умринг ўтар. 

Фармоно, ҳар ишда сен бу замон жавлони бўл,
Билъакс, забти замон лоқайдни четга итқитар.

@farmontosh
2025 йил 16 январь.

Ота ўлимидан олдин фарзандини чақириб, қўлига бир соат тутқазди.

- Бу соат 200 йил олдин ясалган. Бизга бобонгнинг боболаридан мерос қолган.  Сен буни маҳалла бошидаги соатсозга олиб бориб, сотмоқчи эканингни айт ва унинг жавобини менга келтир, - деди.  Ўғил бориб, соатсоздан:
- Бунинг эски экан, беш доллар бераман, деган жавобни олиб келди.
- Энди буни антиквар-ноёб нарсалар сотиладиган дўконга олиб боргин, - деди ота.
У ерга борган ўғил дўкондорнинг «беш минг доллар бераман» деган жавоби билан қайтди. Ота яна ўғлини юбора туриб:
- Энди буни давлат музейига олиб бориб, сотмоқчи эканингни айт, - деди.  Музейга бориб, отаси ёнига жуда ҳайратланган ҳолда қайтган ўғил:
- Музейдагилар бир мутахассисни чақиртириб,  уни яхшилаб текширганларидан сўнг шу бир парчагина темирни бир милион доллар деб баҳолашди-я, - деди. 
Шунда ота деди:
- Болам, сенга ўргатмоқчи бўлганим,  сенинг жойинг қадрингни тўғри билишадиган жойда.  Ўзингни нотўғри ерга қўйиб, қадрингга етмасалар, бировдан эмас, ўзингдан ўпкала.

САМИМИЙ ШОИР УКАМДАН САМИМИЙ БИР ШЕЪР

С Ў З

Юрагимнинг майдонига баргдай учиб
Сўз келади изтиробнинг шамолида.
Бошимдаги кўҳна дунё шароб ичиб,
Шеър ўқийди ҳаётимнинг мисолида...

Туйғуларнинг илдизига болта урманг,
Шеърдай тўкманг титраётган япроғини.
Сўз – мангудир. Асло унга кафан қилманг, 
Бу дунёнинг қонга ботган байроғини.

Шоди ОТАМУРОД
2025 йил 15 январь.

     МЕН АНГЛАГАН ҲАҚИҚАТ

   Жамиятда  бировнинг ишидан эмас, гапидан, сўзидан хато излайдиганлар ва шу хато муҳокамаси билан машғул бўладиган кишилар тоифаси шаклланди. Надоматлар бўлсинким, улар тўғри маслаҳат ёки ибратга муҳтожлик сезмайдилар. Бундайлар сафида бўлишдан Худо асрасин...

@farmontosh

Гоҳи дил сезмайди нур
эрта тонг отганда ҳам,
Гоҳи дил равшан турар
гар қуёш ётганда ҳам.

Ким самимий бўлса гар доимо қадри баланд,
Шаън нархи тушмагай
дўст агар сотганда ҳам.

Яхши инсон ҳар хатога айламас кин ёки қасд,
Ўзга айбин авф қилар кўнглига ботганда ҳам.

Чин юракдан қалбига топсангиз йўл, ҳар киши,
Айлагай хислат, меҳр
дийда гар қотганда ҳам.

Аҳли ғофил ёки нодон
бир умр лоқайд, беғам,
Фикри уйғонмайди лек, кўзни уйғотганда ҳам.

Танти инсон Фармоно, Ҳаққа ихлос келтирар,
Бемажол бир ҳол ўлим таъмини тотганда ҳам.

@farmontosh
2025 йил 15 январь.

                    И Л Т И Ж О

Туну кун
       мен сизни
             ўйлайман энди,
Кўзларда бор сеҳр,
              кўзлар бокира.
О, бебош хаёллар
         кетган Сиз билан,
Хаёлимдан,
               лекин
            кетмайсиз сира.

Соғинсам,
          зим-зиё
             борлиқ, бу олам,
Ёнимда бўлсангиз,
               кафтимда дунё.
Менку,
       бу жонимни
          Сизга бергандим,
Сизнинг ҳам жонингиз
                 мендадай гўё.

Ишқ дегани бунча
                  асов ва ўжар,
Оёқлар,
             вужудга
      бергайдир фармон.
Билмам,
           бу ҳолатга
             тушган дономи,
Ва ё,
       бир соддадил,
                 ва ёки нодон?

Гоҳо,
      тўкилади туйғу
                       ёмғирдек,
Гўё танам сархуш,
        минг битта бўлак.
Бироқ,
        бироқ,  бунга
          эътибор бермай,
Бир бутун СЕВГИГА
            талпинар ЮРАК!

Муҳаббатни,
                 дерлар,
            бўлиб бўлмайди,
У- бутун синоат,
           бутун-  жилвагар.
Мен ҳам Сиздек
                 майин
             севай бир бора,
Сиз ҳам мендек
        севинг
           мени шу сафар...

Андиша ҳам асли
          ҳижрондай
                            бир гап, 
Шеър ёғилгай,
            нетай,
          соғинчларимдан.
Фақат, фақат
                 мени
           мосуво қилманг,
Баъзур
  тилаб топган
            овунчларимдан.

@farmontosh
2025 йил 14 январь.

Тафти йўқ, аммо бу қорнинг ранги оқ,
Англатур ошиққа ишқни дард, фироқ.

Пок наслдан ном, ғурур, ибрат қолар,
Дилда иймон бор экан, ўчмас чироқ.

Аҳли доно даврасин тарк қилмагил,
Баҳс, низонинг ёнидан юргин йироқ.

Ихтилоф кўп кўргилик халқ бошига,
Наф сира келтирмагай қасду нифоқ.

Неки бор, олгай нафас, ўз жуфти бор
Аҳли жонзот даҳр аро юрмайди тоқ.

Билганинг ё кўрганинг мутлақ дема,
Ўзни ҳушёр айла, сўнг давронга боқ.

Бори умринг, Фармоно, бефойдадур,
Олмасанг гар ҳар хатодин бир сабоқ.

@farmontosh
2025 йил 14 январь.

Ишқ агар маст айласа, ёр сенга жонон бўлар,
Сен анга жон бўлгасен ё, сенга у ё жон бўлар.

Ҳар ниҳол эккан, аёнки, боғбон бўлмас, вале,
Парвариш айлаб ниҳол у боғига боғбон бўлар.

Ҳар ўғил-қиз наслидин олмагай хислат агар,
Улғайиб турганда ҳатто барибир нодон бўлар. 

Аҳли ғофилдан, қара, шон ила ном қолмаган,
Шукру виждон соҳиби у- соҳиби даврон бўлар.

Кимки шайтон измида ахтарур бойлик, амал,
Оқибат тақдири хору, умри ҳам армон бўлар.

Иқтидорингни фидо айла, Фармон, элга сен,
Ким, садоқат айлагай, унга чин ўғлон бўлар.

@farmontosh
2025 йил 13 январь.

                  К Е Л А Р

Гарчи кўнгилга ҳаловат доимо нақддан келар,
Айтмагил инсон учун у бойлигу тахтдан келар.
Иштиёқ, омад, билим ҳар лаҳзада лозим,вале,
Не келар тақдирга ҳол, у фақат  Ҳақдан келар.

@farmontosh
2025 йил 13 январь.

Севмасанг, гулшан ғариб дилрабо бўлганда ҳам,
Қалб демас соғинч ила ёр  марҳабо, бўлганда ҳам.

Сенда мансаб бор маҳал мақтаган-шайтонга қул,
Асрагай ўз жони, қадрин тил фидо бўлганда ҳам.

Чўлда янтоқ барги ҳатто Лайли учун гулдастадек,
Гул топар Қайс боғ эмас, Карбало* бўлганда ҳам.

Ношукур, нодон ва ғофил бил, Худо урган демак,
Қилча ўзгармайди феъли юз қаро бўлганда ҳам.

Яхшилар малҳам топар, дўст топар меҳри билан,
Гар жудолик жабридан мотамсаро бўлганда ҳам.

Кимга келгай гар насабдан яхши феълу тарбият,
Унда иймон тоза қолгай ҳар бало бўлганда ҳам.

Асра қадринг Фармоно, асра юртнинг шаънини,
Йўлда сенга минг синов  мубтало бўлганда ҳам.

@farmontosh
2025 йил 12 январь.
Карбало  - Арабистондаги чўл.

ҚАДРЛИ УКАМДАН БИР
ТЎРТЛИК

Ўнглагувчи ўзинг кўрган тушимни,
Тизгувчи бир ипга ёз-у қишимни.
Оллоҳим, не бўлса, ўзингдан кўрай,
Бандага тушгулик қилма ишимни.

Сирожиддин РАУФ.

Ёр жамоли завқидин олгуси бир роҳат кўнгил,
Кўрмаса дийдорини бўлгуси бир ҳолат кўнгил.

Изламанг мендан сира, изламанг руҳи равон,
Бўлганим, мулку бисот- ишқли қат-қат кўнгул.

Жазм этиб келганда у бу чаман бўлгай латиф,
О, санамни лутфидан олди шавқ беҳад кўнгил.

Бир азиз туйғу учун минг яшаб, минг бир ўлар,
Ишқиворликда вале билмагай муҳлат кўнгил.

Ким муҳаббат қавмига ёт, унга ҳам бегонадур,
Аммо севмак чоғида билмагай сарҳад кўнгил.

Гар дуторим қўлга олсам, жўровозу ҳамнафас,
Гоҳ "Муножот" гоҳ"Гиря" дардига улфат кўнгил.

Ахтариб ҳар он санамни, умри ҳам гирён ўтар,
Йиғлагай унсиз, куйиб, кўргани кулфат, кўнгил.

Меҳрибон ёки нафис, ёхуд гўзал бўлганда ҳам,
Севмаганда, алҳазар, этмагай шафқат кўнгил.

Фармоно, васфи хуморида ғазал ёзгум, валек,
Бу маҳал ёр ёди бирлан айлагай суҳбат кўнгил.

@farmontosh
2025 йил 11 январь.

                        Т У Ю Қ

Қолган ишга доимо ёғади қор-  битмагай,
Қалб яроси ўлгунча дарду озор, битмагай.
Аҳли зиё қанчалик иқтидорлик бўлмасин,
Ўз ёрига ошиқдек байту ашъор битмагай.

@farmontosh
2025 йил 10 январь.

Интилма ой олмоққа қўлларинг етмас магар,
Халққа қилма овоза, иш  чала, битмас магар.

Йўлга йўлдошни мудом танла иймон аҳлидан,
Вафо кўрсатгай чиндан йўлида йитмас магар.

Улфатчиликка мойил
бўлган кас содиқ эмас,
Дўст эмас у, мушкулда кифтини тутмас магар.

Билмагай роҳатни ҳеч кимда йўқдир қаноат,
Ё омаддан бенасиб , мавридин кутмас магар.

Бори феъл авлод учун аждодидин ўтгай азал,
Қайдан олгай ибратин, наслидин ўтмас магар.

Фармон, байту ғазални
не сабаб битдинг ахир,
Ки, ўқиб, бир хаста дил ғамлари кетмас магар.

@ farmontosh
2025 йил 10 январь.