Ayollarda siydik tuta olmaslikning sabab va turlari:
Siydik tuta olmaslik (inkontinensiya) – ayollarda siydik chiqarish faoliyatining buzilishi bo‘lib, u nazoratsiz siydik oqishi bilan namoyon bo‘ladi. Ushbu holat turli sabablarga ko‘ra yuzaga kelishi mumkin va bir nechta asosiy turlarga bo‘linadi:
1. Stressli inkontinensiya: Qorin bo‘shlig‘idagi bosimning oshishi (yo‘tal, aksa urish, og‘irlik ko‘tarish) siydikning nazoratsiz chiqib ketishiga olib keladi. Buning sababi siydik pufagi va siydik yo‘llarini ushlab turuvchi mushaklar va biriktiruvchi to‘qimalarning zaiflashishi yoki shikastlanishidir.
2. Urgent inkontinensiya: Kuchli va to‘satdan siydik chiqarish istagi paydo bo‘ladi, bunda bemor siydikni ushlab tura olmaydi. Bu holat siydik pufagining ortiqcha faolligi bilan bog‘liq.
3. Aralash inkontinensiya: Stressli va urgent inkontinensiya belgilari birgalikda uchraydi.
4. Funktsional inkontinensiya: Jismoniy yoki psixologik muammolar tufayli siydik chiqarishga yetib borishning imkonsizligi.
5. Ortib qolgan inkontinensiya: Siydik pufagi to‘liq bo‘lsa ham, siydik to‘liq chiqmaydi va undan siydik sizib chiqadi.
Ushbu kasallikning etiologiyasi (sabablari) turlicha bo'lishi mumkin:
- Tug‘ruq va homiladorlikning mushaklar va biriktiruvchi to‘qimalarga ta’siri.
- Gormonal o‘zgarishlar, ayniqsa, menopauza davrida estrogen darajasining pasayishi.
- Pelvik sohada jarrohlik aralashuvlari.
- Genetik moyillik.
- Neyrodegenerativ kasalliklar (masalan, Parkinson kasalligi, ko‘p skleroz).
- Siqilish yoki semirish natijasida qorin bosimining oshishi.
TVT-O operatsiyasi haqida:
TVT-O (Transvaginal Tape-Obturator) – bu stressli siydik tuta olmaslikni davolash uchun minimal invaziv jarrohlik usuli. Ushbu operatsiya siydik pufagini ushlab turuvchi mushaklar va biriktiruvchi to‘qimalarning yetishmovchiligini kompensatsiya qilish uchun maxsus lentani (sling) joylashtirish orqali amalga oshiriladi.
Operatsiya jarayoni:
1. Mahalliy, epidural yoki umumiy narkoz ostida o‘tkaziladi.
2. Vaginal yo‘l orqali kichik kesim qilinadi.
3. Sintetik polipropilen lentasi (sling) siydik chiqarish kanali ostiga joylashtiriladi va u obturator teshiklari orqali o‘tadi.
4. Sling siydik chiqarish kanalini qo‘llab-quvvatlab, stress paytida siydik oqishini oldini oladi.
5. Operatsiya o‘rtacha 30-40 daqiqa davom etadi.
Operatsiyadan keyingi davr:
Bemor 1-2 kun ichida uyga chiqariladi. 4-6 hafta davomida og‘ir jismoniy faollik cheklanishi kerak.
Infeksiya va og‘riqni oldini olish uchun antibiotik va analgetiklar buyuriladi. Jinsiy aloqani operatsiyadan keyin kamida 4 hafta davomida cheklash tavsiya etiladi.
Ushbu protsedurani operatsiya deb atash ham g'aliz, qisqa vaqt davom etadigan ushbu protsedura lenta qo'yish bilan cheklanadi, uzoq davom etmaydi. Kasalxonadan katta ehtimol bilan bemor ertasi kuniyoq chiqariladi.
Siydik tuta olmaslikni davolashning boshqa usullari ham mavjud:
1. Dori-darmonlar
Antimuskariniklar: Siypufagining ortiqcha faolligini kamaytiradi (masalan, solifenatsin, oksibutinin).
Beta-3 adrenergik agonistlari: Siydik pufagi bo‘shashishini ta’minlaydi (masalan, mirabegron).
Estrogen terapiyasi: Vaginal estrogen kremi yoki tabletkalar menopauza davrida siydik chiqarish tizimi mushaklarini mustahkamlaydi.
2. Fizioterapiya
Kegel mashqlari: Pelvik mushaklarni kuchaytirish uchun maxsus mashqlar.
Biofeedback terapiyasi: Mushaklarni to‘g‘ri ishlatishni o‘rgatadi.
Elektrostimulyatsiya: Nervlarni rag‘batlantirib, mushaklar tonusini oshiradi.
3. Jarrohlik usullari
Sling operatsiyalari (TVT, TOT).
Kolposuspensiya: Siydik chiqarish kanalini qo‘llab-quvvatlash uchun amalga oshiriladi.
Siydik pufagi bo‘shlig‘ining hajmini oshirish uchun augmentatsiya sistoplastikasi.
4. Hayot tarzi o‘zgarishlari
Vaznni nazorat qilish.
Kofein, spirtli ichimliklar va siydik haydovchi moddalarni cheklash.
Siydikni muntazam chiqarishga harakat qilish (rejim yaratish).
Ushbu haqida qo'shimcha savollar mavjud bo'lsa, kommentda yoki directda so'rashingiz mumkin.
Siydik tuta olmaslik (inkontinensiya) – ayollarda siydik chiqarish faoliyatining buzilishi bo‘lib, u nazoratsiz siydik oqishi bilan namoyon bo‘ladi. Ushbu holat turli sabablarga ko‘ra yuzaga kelishi mumkin va bir nechta asosiy turlarga bo‘linadi:
1. Stressli inkontinensiya: Qorin bo‘shlig‘idagi bosimning oshishi (yo‘tal, aksa urish, og‘irlik ko‘tarish) siydikning nazoratsiz chiqib ketishiga olib keladi. Buning sababi siydik pufagi va siydik yo‘llarini ushlab turuvchi mushaklar va biriktiruvchi to‘qimalarning zaiflashishi yoki shikastlanishidir.
2. Urgent inkontinensiya: Kuchli va to‘satdan siydik chiqarish istagi paydo bo‘ladi, bunda bemor siydikni ushlab tura olmaydi. Bu holat siydik pufagining ortiqcha faolligi bilan bog‘liq.
3. Aralash inkontinensiya: Stressli va urgent inkontinensiya belgilari birgalikda uchraydi.
4. Funktsional inkontinensiya: Jismoniy yoki psixologik muammolar tufayli siydik chiqarishga yetib borishning imkonsizligi.
5. Ortib qolgan inkontinensiya: Siydik pufagi to‘liq bo‘lsa ham, siydik to‘liq chiqmaydi va undan siydik sizib chiqadi.
Ushbu kasallikning etiologiyasi (sabablari) turlicha bo'lishi mumkin:
- Tug‘ruq va homiladorlikning mushaklar va biriktiruvchi to‘qimalarga ta’siri.
- Gormonal o‘zgarishlar, ayniqsa, menopauza davrida estrogen darajasining pasayishi.
- Pelvik sohada jarrohlik aralashuvlari.
- Genetik moyillik.
- Neyrodegenerativ kasalliklar (masalan, Parkinson kasalligi, ko‘p skleroz).
- Siqilish yoki semirish natijasida qorin bosimining oshishi.
TVT-O operatsiyasi haqida:
TVT-O (Transvaginal Tape-Obturator) – bu stressli siydik tuta olmaslikni davolash uchun minimal invaziv jarrohlik usuli. Ushbu operatsiya siydik pufagini ushlab turuvchi mushaklar va biriktiruvchi to‘qimalarning yetishmovchiligini kompensatsiya qilish uchun maxsus lentani (sling) joylashtirish orqali amalga oshiriladi.
Operatsiya jarayoni:
1. Mahalliy, epidural yoki umumiy narkoz ostida o‘tkaziladi.
2. Vaginal yo‘l orqali kichik kesim qilinadi.
3. Sintetik polipropilen lentasi (sling) siydik chiqarish kanali ostiga joylashtiriladi va u obturator teshiklari orqali o‘tadi.
4. Sling siydik chiqarish kanalini qo‘llab-quvvatlab, stress paytida siydik oqishini oldini oladi.
5. Operatsiya o‘rtacha 30-40 daqiqa davom etadi.
Operatsiyadan keyingi davr:
Bemor 1-2 kun ichida uyga chiqariladi. 4-6 hafta davomida og‘ir jismoniy faollik cheklanishi kerak.
Infeksiya va og‘riqni oldini olish uchun antibiotik va analgetiklar buyuriladi. Jinsiy aloqani operatsiyadan keyin kamida 4 hafta davomida cheklash tavsiya etiladi.
Ushbu protsedurani operatsiya deb atash ham g'aliz, qisqa vaqt davom etadigan ushbu protsedura lenta qo'yish bilan cheklanadi, uzoq davom etmaydi. Kasalxonadan katta ehtimol bilan bemor ertasi kuniyoq chiqariladi.
Siydik tuta olmaslikni davolashning boshqa usullari ham mavjud:
1. Dori-darmonlar
Antimuskariniklar: Siypufagining ortiqcha faolligini kamaytiradi (masalan, solifenatsin, oksibutinin).
Beta-3 adrenergik agonistlari: Siydik pufagi bo‘shashishini ta’minlaydi (masalan, mirabegron).
Estrogen terapiyasi: Vaginal estrogen kremi yoki tabletkalar menopauza davrida siydik chiqarish tizimi mushaklarini mustahkamlaydi.
2. Fizioterapiya
Kegel mashqlari: Pelvik mushaklarni kuchaytirish uchun maxsus mashqlar.
Biofeedback terapiyasi: Mushaklarni to‘g‘ri ishlatishni o‘rgatadi.
Elektrostimulyatsiya: Nervlarni rag‘batlantirib, mushaklar tonusini oshiradi.
3. Jarrohlik usullari
Sling operatsiyalari (TVT, TOT).
Kolposuspensiya: Siydik chiqarish kanalini qo‘llab-quvvatlash uchun amalga oshiriladi.
Siydik pufagi bo‘shlig‘ining hajmini oshirish uchun augmentatsiya sistoplastikasi.
4. Hayot tarzi o‘zgarishlari
Vaznni nazorat qilish.
Kofein, spirtli ichimliklar va siydik haydovchi moddalarni cheklash.
Siydikni muntazam chiqarishga harakat qilish (rejim yaratish).
Ushbu haqida qo'shimcha savollar mavjud bo'lsa, kommentda yoki directda so'rashingiz mumkin.