eMaktab.uz

Sirdaryoda o‘qituvchini urgan ayol jinnixonaga joylashtirildi

Bir necha kun oldin Sirdaryo tumanidagi 1-maktabda fuqaro G.X. dars vaqtida sinfxonaga bostirib kirib, o‘qituvchini haqorat qilib, unga qo‘l ko‘targani aks etgan video jamoatchilik o‘rtasida keskin muhokamalarga sabab bo‘lgan edi.

Bu bo‘yicha Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi rasmiy munosabat bildirdi.

Holat bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi Kodeksning tegishli bandlariga ko‘ra ma’muriy ish qo‘zg‘atilib, Jinoyat ishlari bo‘yicha Sirdaryo tuman sudida ko‘rib chiqildi.

Sudga viloyat ruhiy kasalliklar shifoxonasi tomonidan berilgan pisixiatrik ekspertiza xulosasi taqdim etilgan. Ushbu ekspertiza xulosasida qayd etilishicha, fuqaro G.X. aqliy zaiflik yengil darajasi bilan xastalangan hamda huquqbuzarlikni sodir etgan vaqtda o‘z harakatlariga javob bera olmagan.

Yuqoridagilarni inobatga olgan holda, sud fuqaro G.X.ning umumiy tartibli ruhiy kasalliklar shifoxonasida majburiy davolanishi yuzasidan hukm chiqargan. Fuqaro G.X. ayni vaqtda ruhiy kasalliklar shifoxonasiga joylashtirilgan.

eMaktabuz
📙https://t.me/kundalikbuxoro
📗https://t.me/emaktabuz

❗️Мактабларда телефонларни тақиқлаш руҳий саломатликни яхшилайдими?

The Economist нашрига кўра — Франция ҳукумати 2018 йилдан буён бошланғич ва ўрта мактабларда смартфондан фойдаланиш тақиқ қўйган. Чунки бу болаларнинг диққатини жамлашга, ижтимоий тармоқлардан фойдаланишини камайтиришга ва онлайн безориликни камайтиришга ёрдам беради деб ҳисоблашади. Нидерландия ҳам 2024 йил январидан бошлаб худди шундай тақиқни жорий қилди. Шу йилнинг охирида Венгрия ҳам худди шундай тақиқни қўллаган. Британияда ҳам Парламент худди шундай чораларни кўриб чиқмоқда. Улар олдида турган асосий савол мактабларда смартфонларни тақиқлаш руҳий саломатлик учун қандай фойда беради?

☝️2021 йилда Америка бош жарроҳларидан бири 2009-2019 йиллар оралиғида америкалик ўрта мактаб ўқувчилари орасида тадқиқот ўтказади ва унга кўра ушбу ўқувчилар орасида умидсизлик ҳисси 40 фоизга, ўз жонига қасд қилишни жиддий ўйлайдиганлар сони 36 фоизга ошганини аниқлайди. Бунинг энг ёмони шундаки, ўсмирлик даврида пайдо бўладиган руҳий саломатлик муаммоларининг 48 фоизи (масалан, депрессия ва руҳий безовталик) одамларни бутун умри давомида азоблайди.

🔰Ушбу тенденцияларни смартфонларнинг кўпайиши билан боғлаш мумкиндир, аммо, сабабий алоқани ўрнатиш қийин. Муаммонинг бир қисми шундаки, смартфонлар жуда кўп функцияни ўз ичига олади (кроссворд ечиш, янгиликларни ўқиш). Болалар ҳам ҳар хил. Яъни смартфондан фойдаланиш ҳар бир болада турлича ва бу ҳар қандай тадқиқотда ҳисобга олиниши керак.

🔰Кембриж университетида Эми Орбен бошчилигидаги тадқиқотда 10 ёшдан 21 ёшгача бўлган 17 409 киши ўз ҳаётларидан қанчалик мамнун эканликлари ва ижтимоий тармоқлардан қанчалик фойдаланишлари сўралган ва 2022 йилда “Nature Communications” журналида эълон қилинган мақолада тадқиқотнинг натижаси шуни кўрсатадики, бир йил давомида ижтимоий тармоқлардан фойдаланишни кўпайтирган қизлар ўз турмуш ҳаётидан сезиларли даражада қониқмаган.

☝️Лекин мактабларда телефонларни тақиқлаш орқали бунинг қанчалик ўзгариши номаълум. Доктор Орбеннинг сўзларига кўра, телефон фойдаланувчиларнинг батафсил маълумотларини аниқлашнинг имкони йўқ. Чунки, тадқиқотчи умумий экран вақти каби ўлчовларга таянишга мажбур. Айнан бола нима мақсадда телефондан фойдаланаётгани номаълум. Натижада таълим доирасида телефондан фойдаланаётган бола ҳам, ижтимоий тармоқларда бўлган болалар билан бир хил таҳлилий маълумот беради.

eMaktabuz
📙https://t.me/kundalikbuxoro
📗https://t.me/emaktabuz

Икки мактабда ишлайдиган ўқитувчи икки иш жойидан ҳам устама олиши мумкинми?

Савол:

Ассалому алайкум мен иккита мактабда ишлайман Миллий сертификатдан А даража олдим лекин менга битта иш жойимда қабул қилди иккинчи иш жойим қабул қилмади. Савол. Миллий сертификат устамаси 2-3 мактабда ишласа ҳаммасига амал қилмадими?

ЖАВОБ:

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 11.05.2022 йилдаги ПФ-134-сон Фармони 9-бандига кўра халқаро тан олинган сертификатга эга бўлган педагог кадрларга — уларнинг тариф ставкасига нисбатан 50 ва 20 фоиз миқдорида ҳар ойлик қўшимча устама тўланиши белгиланган.

Ушбу фармон ижросини таъминлаш мақсадида Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги ҳамда Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2023 йил 28 июлда 25-сонли қўшма қарор ишлаб чиқилган ва бу қарор 1-августдан кучга кирган.

Энди қаранг! Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 4-апрелдаги 4-қ/қ-сон ва Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2024-йил 2-апрелдаги 3-мҳ-сон қарори (рўйхат рақами 3515)га иловада Хорижий тиллар ва умумтаълим фанларини билиш даражасини белгиловчи миллий ва халқаро тан олинган сертификатлар Рўйхати тасдиқланган.

Унга кўра умумий ўрта, ўрта махсус ва профессионал таълим тизимида фаолият юритаётган ўқитувчиларга (шу жумладан, соатбай, ўриндош, стажор ўқитувчи, директор ва директор ўринбосарлари) ўзи дарс берадиган фани бўйича сертификатга эга педагог ходимларга ҳар ойлик қўшимча устама тўланади.

✅ Шундай экан, сизга ўриндошлик асосидаги мактабингизда ҳам устама тўлаш керак.

eMaktabuz
📙https://t.me/kundalikbuxoro
📗https://t.me/emaktabuz

Ўқитувчи декрет таътилига чиққанда унга декрет пули қанча муддатда тўлаб берилади?

Савол:

Savol. Maktabda o'qituvchisi bo'lib ishlayotgan hodim tug'ruq ta'tiliga (dekret) chiqsa unga dekret puli qancha muddatda to'lab berilishi kerak.Bu haqda qonunchilikda biror norma qoida bormi?Javob uchun oldindan rahmat.

ЖАВОБ:

Меҳнат кодексининг 404-моддасига биноан аёлга туғруққача етмиш календар кун ҳамда туғруқдан кейин эллик олти календар кун (туғиш қийин кечган ёхуд икки ёки ундан ортиқ бола туғилган тақдирда етмиш календар кун) ҳомиладорлик ва туғиш таътили берилиб, қонунчиликда белгиланган, лекин ўртача ойлик иш ҳақининг етмиш беш фоизидан кам бўлмаган миқдорда нафақа тўланади.

☝️Мана шу қоидага кўра сизга ҳам декрет таътили берилади.

Қаранг! Меҳнатга лаёқатсизлик варақаларини бериш тартиби тўғрисидаги йўриқноманинг (рўйхат рақами 2667, 17.04.2015-й.) 28-бандига кўра ҳомиладорликнинг ўттизинчи ҳафтасидан кейин мурожаат қилинганда туғишга қадар неча кун қолганидан қатъи назар, меҳнатга лаёқатсизлик варақаси мурожаат қилган кундан тўлиқ бир юз йигирма олти календарь кунига берилади.

Бунда Вазирлар Маҳкамасининг 2024-йил 31-майдаги 314-сон қарорига 1-иловада тасдиқланган Низом 35-банди мазмунига биноан, ҳомиладорлик ва туғиш бўйича ҳамда янги туғилган болани фарзандликка олган ёки унга васий қилиб белгиланган ходимга бериладиган нафақалар ходим:

👉 ишга қабул қилинган кундан 12 ойгача иш стажига эга бўлганда — ўртача ойлик иш ҳақининг 75 фоизи;
👉 ишга қабул қилинган кундан 12 ойдан ортиқ иш стажига эга бўлганда — ўртача ойлик иш ҳақининг 100 фоизи миқдорида тўланади.

Ушбу низом 36-бандига кўра нафақалар барча ҳолларда ходимнинг ҳақиқий иш ҳақидан ҳисоблаб чиқарилади.

☝️Эътибор берган бўлсангиз, деркет пули ўртача ойлик иш ҳақидан келиб чиқиб тўланиши белгиланган. Бунда Меҳнат кодексининг 257-моддасига асосан ходимнинг ўртача ойлик иш ҳақи ҳисобланади.

Ушбу модданинг учинчи қисмига кўра Меҳнатга ҳақ тўлашнинг вақтбай тизимидаги ходимларнинг ўртача иш ҳақи ходимнинг ўртача иш ҳақи сақланиб қоладиган ойдан олдинги охирги календарь ой учун тариф ставкаси (лавозим маоши) миқдоридан келиб чиқиб, ходимнинг ўртача иш ҳақи сақланиб қоладиган ойдан олдинги ўн икки календарь ой учун устамалар, мукофотлар ва бошқа тўловлар (ушбу Кодекс 248-моддасининг учинчи қисмида назарда тутилган иш ҳақининг қўшимча қисми) суммасининг ўн иккидан бир қисми ўртача иш ҳақига жамланган ҳолда белгиланади.
Мана шу қоидага кўра ходимнинг устамалари унинг ўртача иш ҳақини ҳисоблашда қўшилади.

✅ Демак, сизга ҳам ҳомиладорлик ва туғиш нафақаси юқоридаги қоидага мувофиқ ўртача ойлик иш ҳақингиздан келиб чиқиб тўланади.

eMaktabuz
📙https://t.me/kundalikbuxoro
📗https://t.me/emaktabuz

⚡️Эндиликда хусусий ўқув марказларида хорижий тилларни ўрганадиган ёшларга харажатлари “2+6” шаклида қоплаб берилади.

Бунда ўқув харажатларининг дастлабки 2 ойи ўқувчиларнинг ўз маблағидан, қолган 6 ойи давлат ҳисобидан тўлаб берилади.

eMaktabuz
📙https://t.me/kundalikbuxoro
📗https://t.me/emaktabuz

⚡️Меҳнат кодексига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди

Қуйидаги ўзгартириш ва қўшимчалар киритилмоқда:

➖Меҳнат кодексига “Ягона миллий меҳнат тизими” идоралараро дастурий-аппарат мажмуида  электрон шаклдаги меҳнат шартномасини расмийлаштириш тартибини жорий этишни, иш ҳақи сақланмайдиган таътил давомийлигини белгилаш тартибини ва ходимнинг ўртача иш ҳақини ҳисоблаш тартибини ўзгартиришни назарда тутувчи қўшимча ва ўзгартиришлар киритилмоқда.

➖ “Таълим тўғрисида”ги Қонунига мувофиқ ходимлар кечки ёки сиртқи таълим шаклида ўқиши мумкин бўлган таълим ташкилотларининг турларини аниқлаштирувчи ўзгартиришлар киритилмоқда.

➖ Бундан ташқари, ҳомиладорлиги ёки фарзанди борлиги сабабли ходимни ишдан бўшатишга тақиқ жорий этилмоқда.

➖давлат органлари ва ташкилотлари ишга қабул қилиш чоғида ишга кираётган шахснинг паспортига ёки идентификацияловчи ID-картасига, меҳнат дафтарчасига оид маълумотларни мустақил равишда, шу жумладан ахборот тизимларидаги идоралараро интеграциялашув платформалари орқали сўраб олади.

Давлат фуқаролик хизматчиларининг меҳнатга оид муносабатларига нисбатан меҳнат тўғрисидаги қонунчиликнинг амал қилиши “Давлат фуқаролик хизмати тўғрисида”ги Қонун билан тартибга солинмаган қисми бўйича татбиқ этилиши белгиланди.

eMaktabuz
📙https://t.me/kundalikbuxoro
📗https://t.me/emaktabuz