Аql, aqlni rivojlantirish muammolari haqida juda koʼplab olimlar: bizdan avval necha asrlar mobaynida, bizning yurtda va butun dunyoda bosh qotirishgan, izlanishgan va qandaydir xulosalarga kelishgan. Bu xulosalardan, yaʼni qanday qilib eng samarali usulda oʼz ustida ishlash, farzandlarni aqlli qilib tarbiyalash yoʼllaridan siz xabardormisiz? Ha yoki yoʼq, nima boʼlganda ham, kimlardir bulardan yaxshi xabardor: yaponlarga qarang, xitoyliklarga qarang, millat darajasida aqlga urgʼu berib rivojlanishayapti. Chekka bir qishloqda, dalada ishlab mehnat qilib kun koʼruvchi dehqonning farzandi aqlini rivojlantirib oʼzga sayyoraga eltuvchi qurilmani yaratmas, ehtimol, lekin shu darajada aql-zakovotga ega boʼlsa, oʼz qishlogʼi uchun ham, kamida, qishloqshumul oʼzgarishlar qila olishi tayin.