CEEN

Har qanday vaqtda dunyoning kamida 67% i bulutli boʻladi

NASA tomonidan sun'iy yo'ldosh suratlari asosida 10 yil davomida o'tkazilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, har qanday vaqtda Yer yuzasining taxminan 67% qismi bulutlar bilan qoplangan.

Yerning eng bulutli uchta hududi ajratib ko'rsatiladi: o'rta kengliklar (ikki yarimsharda ham) va ekvator.

Bu hududlar Yerning global atmosfera aylanishining bir qismi bo'lgan aylanish hujayralari (Hadli, Ferrel) o'zaro ta'sirida shakllanadi.

Shimoliy va Janubiy yarimsharlardagi o'rta kengliklardagi bulutli kamar Ferrel hujayralarining yuqoriga yoʻnalgan oqimlari natijasida shakllanadi, ekvatordagi bulutlilik esa Hadli hujayralarining yuqoriga yoʻnalgan oqimlari bilan bog'liq.

📝@ceen_news

🇰🇬 Joriy yilda Botkenda uchta sun’iy muzlik yaratildi

Ulardan biri Leylek tumanida, yana ikkitasi Botken viloyatining Qayindi va Gaz qishloqlaridagi yaylovlarda paydo bo‘ldi. Ular erta bahorda yaylovlarda suv tanqisligi muammosini hal qilish uchun zarur hisoblanadi.

Mavzuga doir: Chililik olimlar sunʼiy muzlik yaratishdi

📝@ceen_news

Eng tez oʻsishga erishayotgan kasblar roʻyxatida atrof-muhit muhandislari, qayta tiklanuvchi energiya muhandislari va ma'lumotlar tahlilchilari va olimlari ham bor

Qanday ajoyib-a. Bu shuni anglatadiki, dunyoda insonlar endi yuqoridagi kabi kasblarga yuqori qiziqishda, ayniqsa, atrof-muhit masalasida endi mutaxassislar ham koʻpayadi. Raqobat kuchayadi. Raqobat bor joyda rivojlanish ham kuchayadi. Demak, yaqin yillarda respublikamizda ham atrof-muhit sohasida kuchli mutaxassislar ham koʻpayadi. Shuningdek, data scientist va analyst lar sohamizdagi prognozlar aniqligini oshishiga sabab boʻladi.

Xullas, sohamizni butun dunyoda "eng tez rivojlanayotgan kasblar" roʻyxatida koʻrib xursand boʻldim.

@ceen_news

Yaponiyaning janubi-g‘arbiy qismida kuchli zilzila sodir bo‘ldi va bu vaqtinchalik sunami ogohlantirishlarini keltirib chiqardi

Yaponiya meteorologiya agentligi dushanba kuni mamlakat janubi-g‘arbida sodir bo‘lgan 6,6 magnitudali zilziladan so‘ng sunami haqida xabar berdi. Sohilbo'yi hududlardan uzoqroq turish haqidagi jamoatchilik ogohlantirishlari keyinroq bekor qilindi. Agentlik dastlab magnitudani 6,9 deb baholagan, biroq keyinroq uni qayta ko‘rib chiqqan. Rasmiy jurnalistlarga avvaliga pasaytirilgan magnituda 6,7 ​​ekanligini aytdi, biroq agentlik keyinroq 6,6 ballga qayta ko‘rib chiqilgan bayonot bilan chiqdi.

Zarar haqida hozircha ma’lumotlar yo‘q. Ba'zi qirg'oqbo'yi hududlarida yashovchilarga ehtiyot chorasi sifatida evakuatsiya qilinishi aytilgan. Kyusyuda bir kishi zinapoyadan yiqilib tushib, engil jarohat oldi, deb xabar berdi NHK telekanali. Miyazaki vokzalida poyezdlar harakati to‘xtatildi.

NHK telekompaniyasining ma'lum qilishicha, balandligi 3,2 futga yetgan sunami zilziladan keyin 30 daqiqa ichida quruqlikka yetib kelgan. Miyazaki portida aniqlangan suvlar balandligi 8 dyuymni tashkil etgan, deyiladi xabarlarda.

Agentlik maʼlumotlariga koʻra, zilzila markazi janubi-gʻarbiy Kyushu orolida joylashgan Miyazaki prefekturasi hamda Sikoku oroliga yaqin Kochi prefekturasi uchun sunami haqida ogohlantirish berilgan. AQSh Geologik xizmati o'z taxminini 6,9 dan pastga qayta ko'rib chiqdi va Qo'shma Shtatlar uchun "bu zilziladan sunami xavfi yo'qligini" qo'shimcha qildi.

Shunga qaramay, JMA jamoatchilikni qirg'oq suvlaridan uzoqroq turishga chaqirdi.

"sunami qayta-qayta bo'lishi mumkin. Iltimos, dengizga kirmang yoki qirg'oqbo'yi hududlariga yaqinlashmang"

- deyiladi agentlik ijtimoiy tarmoqlarda.

Agentlik rasmiysi Shigeki Aokining jurnalistlarga aytishicha, odamlar ko'chkilar, shuningdek, uylarda qulagan narsalarga e'tibor berishlari kerak. Ayniqsa, keyingi ikki-uch kun ichida zilzilalar bo‘lishi mumkin, dedi u. Yaponiya meteorologiya agentligi ma'lumotlariga ko'ra, zilzila markazi 18,6 milya chuqurlikda bo'lib, janubi-g'arbiy asosiy orol Kyushu orolida keng maydonda sezilgan.

NHK telekanali tasvirlari harakatlanayotgan transport va yaxshi yoritilgan ko‘chalarni ko‘rsatdi, ya’ni elektr quvvati hamon ishlayapti. Hududdagi atom stansiyalarining turli monitoring postlarida hech qanday muammo aniqlanmadi. Meteorologiya agentligi mutaxassislari dushanba kuni kechqurun yig'ilib, so'nggi zilzilaning Nankay tubidagi zilzilalar bilan bog'liqligini aniqlashdi, ammo hozircha favqulodda choralar ko'rmaslikka qaror qilishdi.

📝@ceen_news

Orol dengizidagi suv hajmi 42 foizga oshdi

Shimoliy Orol dengizi bir necha bosqichda tiklanmoqda. Birinchi bosqichda suv hajmi 27 milliard kub metrga yetdi.

Bundan tashqari, suvning sho‘rligi to‘rt baravar kamaygan, baliq ovlash hajmi yiliga 8 ming tonnagacha oshgan, dedi Qozog‘iston suv xo‘jaligi va irrigatsiya vaziri Nurjan Nurjigitov.

2024-yilda Orol dengiziga 2,6 milliard kub metrga yaqin suv yuborilgan. 2022-yilda atigi 816 million kub metr yetkazib berilgan.

📝@ceen_news

Toshkent vaqti bilan 13:32 da Meksikaning Michoakan hududida 6.2 magnitudali zilzila kuzatildi

📝@ceen_news

2025-yil eng issiq uchinchi yil bo'lishi mumkin

Met Office ning 2025-yil uchun prognoziga ko‘ra, 2025-yil global o‘rtacha harorat bo‘yicha eng issiq 2024 va 2023-yillardagi yuqori haroratlardan keyin uchinchisi bo'ladi.

Met Officening 2025-yilga oid global prognozi ustida ishlayotgan guruhga rahbarlik qilayotgan professor Adam Skayf shunday deydi:

“Qizig‘i shundaki, 2025-yilda prognoz qilingan yuqori global haroratlar Tinch okeani tropik hududida La-Ninya bosqichiga o‘tish kutilayotgani fonida sodir bo‘lmoqda. La-Ninya esa odatda biroz sovuqroq sharoitga sabab bo‘ladi. 2025 kabi El-Ninyo ta’siri bilan kuchaytirilmagan yillar odatda sovuqroq bo‘lishi kerak. Masalan, 2016-yil El-Ninyo bo‘lgan yil edi va o‘sha paytda bu global harorat bo‘yicha eng issiq yil sifatida qayd etilgandi. Ammo hozir 2016-yilni 2025-yil prognozi bilan taqqoslasak, 2016 ancha salqin ko‘rinmoqda.”

Mutaxassislar 2025-yilda global o‘rtacha harorat sanoatgacha bo‘lgan davrdagi (1850-1900) haroratdan 1,29°C dan 1,53°C gacha (o'rtacha taxmin 1,41°C) yuqoriligini oldindan aytishmoqda. Bu 2024-yilni ketma-ket 12-marta global haroratning sanoatgacha bo‘lgan davrga nisbatan kamida 1,0°C ga ko‘tarilgan yili qiladi.

Met Officening prognoz tayyorlash jarayoniga rahbarlik qilgan doktor Nik Danstoun shunday deydi:
“Bir yil avval, bizning 2024-yil uchun qilgan prognozimiz 1,5°C dan oshib ketish imkoniyatining birinchi marta paydo bo'lishini ko‘rsatgandi. Bu chindan ham sodir bo‘lgan ko‘rinadi, ammo 1,5°C vaqtincha oshishi Parij kelishuvi buzilganini anglatmaydi. Biroq 1,5°C dan yuqori ko‘rsatkich qayd etilgan dastlabki yil iqlim tarixidagi jiddiy ogohlantiruvchi bosqichdir.”
Parij kelishuvi odatda alohida bir yil uchun emas, balki 1,5°C ning uzoq muddatli o‘rtacha qiymatini nazarda tutishi keng e’tirof etiladi.

Professor Adam Skayf quyidagicha xulosa qildi:

“2023/24-yillardagi El-Ninyo hodisasi global haroratni vaqtincha ko‘tarib turdi, yillar davomida ortib kelayotgan issiqxona gazlari chiqindilari tufayli tobora ko‘tarilib borayotgan haroratga yana bir cho‘qqi qo‘shdi. Shu bilan birga, iqlim tadqiqotchilari haroratning bu qo‘shimcha keskin o‘sishiga sababchi bo‘layotgan boshqa omillarni ham faol o‘rganishmoqda.”

Shuningdek, Berkeley Earth taxminlariga ko‘ra ham, 2025-yil, ehtimol, ekvatorial Tinch okeanidagi kutilayotgan sovish tendensiyasi tufayli rekorddagi uchinchi eng issiq yil bo‘ladi. Ammo La-Nino (agar shakllansa) zaif bo‘lishi kutilmoqda va 2025-yil oxiriga kelib El-Ninyo holatiga qaytish ehtimoli mavjud. El-Ninyo va La-Ninya o‘rtasidagi bu o‘zgarishlar global harorat yozuvlarida yillik farqlarning eng katta oldindan prognoz qilinadigan manbai hisoblanadi.

2024-yil 2024–2028-yillarga oid Butunjahon meteorologiya tashkiloti (WMO) tomonidan 2024-yil iyun oyida e’lon qilingan Yillik va O‘n yillik iqlim yangilanishida aytilgan prognozni allaqachon oqladi. Ushbu prognozga ko‘ra, 2024–2028-yillar oralig‘ida hech bo‘lmaganda bitta yil 1850–1900-yillardagi haroratdan 1,5°C dan ortiq darajaga isib ketishi va shu paytgacha kuzatilgan eng issiq yil bo‘lishi kutilgan edi.

Hisobot shuni ko‘rsatadiki, mazkur davrdagi ayrim yillarda 1850–1900-yillar darajasiga nisbatan isish 1,9°C gacha yetishi mumkin. Shuningdek, ushbu besh yillik davrning o‘rtacha harorati 1,5°C dan oshib ketish ehtimoli 47 foizni tashkil etadi.

@ceen_news

Toshkent viloyatida ichimlik suvi bilan ta’minlanganlik darajasi 79,9 foizga yetdi

Dastlabki hisob-kitoblarga asosan
287,4 milliard so‘m mablag‘lar evaziga 2030-yilga kelib, suv bilan ta’minlanganlik darajasi 100 foizga chiqadi. Ya’ni, 554,5 km ichimlik suv tarmog‘i tortish va 76 ta suv inshooti qurish amalga oshirish belgilangan.

©Toshkent viloyati hokimligi

📝@ceen_news

Iqlim oʻzgarishiga asl sababchi - suv bugʻi ham bu yil atmosferada rekord darajada koʻpaygan, xususan respublikamizda ham.

Avvalroq, suv bugʻining iqlimga ta oʻzgarishiga ʼsiri CO2 va CH4 dan kuchliroq ekanligi aytilgan edi.

📝@ceen_news