Malkolm Gladuell – “Zukkolar va landavurlar”Taxminan to‘rt yil oldin ushbu kitobni o‘qishni boshlagan edim, lekin statistik ma’lumotlar juda ko‘p tuyulgani uchun davom ettirmaganman. Bu safar esa kitobga boshqacha dunyoqarash bilan yondashib, oxirigacha o‘qib chiqdim va o‘sha statistik faktlar bekorga keltirilmaganini tushundim. Aslida, aynan shu ma’lumotlar kitob mohiyatini ochib beradi.
Kitobning asosiy g‘oyasiGladuellning asosiy fikri shuki, muvaffaqiyatga erishish nafaqat insonning shaxsiy harakatlariga bog‘liq, balki u tug‘ilib o‘sgan muhit va davr ham katta ahamiyat kasb etadi. Masalan, siz qanchalik iqtidorli bo‘lmang, agar Buyuk depressiya yoki Ikkinchi jahon urushi kabi notinch davrda tug‘ilgan bo‘lsangiz, muvaffaqiyatga erishish ehtimolingiz sezilarli darajada kamayishi mumkin.
Muallif ushbu fikrini bir qator hayotiy misollar va ilmiy tadqiqotlar bilan mustahkamlaydi:
•
Kanada hokkey ligasi – eng muvaffaqiyatli o‘yinchilarning aksariyati yanvar oyida tug‘ilgan bo‘lib, bu ularga yoshlikdan boshlab ko‘proq mashg‘ulot va rivojlanish imkoniyatini beradi. Agarda kichik yoshli o'yinchilar qabul qilinsa, hokkey sport turi kuchli jismoniy harakatlar talab qilgani uchun kichik yoshlilar natijaga erisha olmasligi mumkin.
•
AQShga ko‘chib kelgan yahudiy oilalari – ularning farzandlari yillar o‘tib nufuzli huquqshunoslarga aylangan, chunki ular muayyan sharoitlar va mehnat madaniyatidan foydalana olishgan. Ular qiyinchilik holatidan kelib chiqib yangi muhitda 10000 soat qoidasi bo'yicha harakat qilgan.
•
Italiyaning chekka qishlog‘idan chiqqan bolalar – ularning hayot yo‘nalishi va muvaffaqiyat omillari tug‘ilgan joy va muhit bilan chambarchas bog‘liq. Ular tug'ilgan muhitda insonlar umri uzoq va kasalliklarga chalinish holati deyarli kuzatilmagan. Kuchli mehnat orqali muvaffaqqiyatga erishishgan. Yana bir qancha qiziqarli tarixiy faktlar bor.
Gladuell shuningdek, aviakompaniyalarning halokatga uchrash sabablarini ham o‘rganadi. U samolyot avariyalari faqat texnik nosozlik yoki uchuvchilar tajribasizligi tufayli yuz bermasligini, balki uchuvchilarning yetishib chiqqan muhitidan ham ta’sirlanishini faktlar bilan isbotlashga harakat qiladi. Aviatsiyaga bag‘ishlangan bo‘lim kitobning eng qiziqarli qismlaridan biridir.
Shunga qaramay, muallif faqatgina “muvaffaqiyat tug‘ilgan muhitga bog‘liq” degan fikrni ilgari surmaydi. U inson o‘z ustida tinimsiz ishlasa va
10 000 soat qoidasiga amal qilsa, o‘z kasbini mukammal egallashi mumkinligini ham misollar bilan ko‘rsatadi. Lekin u shuningdek, buyuk insonlarning omadi ham kelganini ta’kidlaydi – ularning rivojlanish yillari ilm-fan va texnologiya yuksalish davriga to‘g‘ri kelgan.
Shaxsiy xulosamKitobni yakunlagach, muallifning fikrlariga 80-90% hollarda qo‘shilaman. Agar inson murakkab va og‘ir davrda tug‘ilgan bo‘lsa, qanchalik iqtidorli bo‘lmasin, rivojlanish va o‘z ustida ishlash imkoniga ega bo‘lmasligi mumkin. Lekin o'sha davrda ham bir qancha buyuk insonlar yetishib chiqganini ham hisobga oling. Hozirgi zamon ancha o‘zgargan. Hozir imkoniyatlar juda ko‘p, lekin raqobat ham juda kuchli. Deyarli har bir sohaga kirish uchun sizdan tashqari kamida 3-4 nafar yangi kadrlar o‘z navbatini kutib turibdi.
Bugungi kunda insoniyat eski muammolar – kambag‘allik, urush va iqtisodiy inqirozlar bilan emas, balki ortiqcha kadrlar va sun’iy intellekt bilan yuzlashmoqda. Gladuell o‘sha davrda muvaffaqiyatga erishish qiyin bo‘lganini isbotlasa, hozirgi kunda esa muvaffaqiyatli bo‘lish uchun shunchaki iqtidor yetarli emas – siz o‘z sohangizda boshqalardan ajralib turishingiz kerak.
Ushbu kitob hayotga real qarashimizga undaydi. Hamma - ham Bill Geyts bo'lib ketolmaydi. Afsuski bu haqiqat. Har bir yoshga ulg'ayganingiz sari birma - bir orzularingiz yakson bo'lishi mumkin. Agarda hammasiga kech bo'lishidan qo'rqsangiz, kitobdagi 10000 soat qoidasiga binoan qattiq harakat qilishga hoziroq kirishing.
Bu kitob muvaffaqiyat haqidagi tushunchalaringizni o‘zgartirishga yordam beradi. O'qishni albatt tavsiya qilaman!
@booklovercouple