Nazarov | Blog

Кредит (қарз, насия) нархи ҳақида.

Куни кеча қаердандир Ucell рекламасига кўзим тушиб қолди. Ucell сайтида насияга сотиб олиш мумкинлигини кўриб, “Узум Насия” сайтига кириб қолдим. Мен Ўзбекистондан кетишимдан аввал насия деганда пул йўғида битта сигарет ёки иккита памперс олиш тушуниларди, ҳозир анча ўзгариб кетибди.

“Узум Насия” ва шунга ўхшаш сервисларни қанча титкиламасам ҳам, фоиз ставкаси қанча эканини топа олмадим. “Наҳотки фоизсиз бўлса” деб твиттер аҳлидан сўрасам, яхшилаб тушунтириб беришди.

Насия деганлари кредитнинг сал бошқачароғи экан. Кредитдан фарқли ўлароқ, устама фоиз нарх ичига қўшиб юбориларкан.

Лекин мени ҳайрон қолдиргани, насияга олинадиган товарларнинг нархи 40–80 фоизга ўсиб кетиши бўлди. 1 миллион сўмлик нарсани насияга олсангиз, 1,5 млн қилиб қайтараркансиз, аммо бу ҳақида ҳеч қайси сайтда аниқ маълумот берилмаган.

Канада қонунчилигига кўра, сиз махсулотни кредитга олсангиз (насия ҳам кредит, фақат чалкашроғи), қўшимча неча пул тўлашингизни сотувчи албатта сизга ҳисоблаб бериши ва савдо саҳифасида кўрсатиб қўйиши керак.

Айтайлик, сиз 1000 долларга телефон олмоқчисиз ва бир йил бўлиб тўламоқчисиз. Кредит ставкаси 5%. 12 ойдан сўнг телефон сизга 1000 долларга эмас, 1050 долларга айланяпти. Яъни, кредит нархи 50 доллар. Шуни сотувчи ҳар бир маҳсулот саҳифасига ёзиб қўйиши шарт.

Ëки 10 млн сўмга телефон олмоқчисиз, 12 ой бўлиб тўлаш шарти билан. Бунда фоиз кўрсатилмасдан, махсулот нархига 4 млн сўм қўшиб, 14 млнга сотишяпти. Яъни, нақдга 10, насияга 14 млн сўм. Шунда насия нархи 4 млн сўмга тенг бўляпти.

Мана шу рақамни ҳар бир насия олаётган пайтда аниқ-тиниқ қилиб кўрсатилиши керак. Буни қонунда белгилаб қўймаса, сотувчи ҳеч замонда буни кўрсатиб, ҳаридорни ваҳимага туширмайди.

Бундан ташқари, “ойига атиги 100 минг сўм” деган жозибадор ёзувлар тагига ҳам маҳсулот неча пул экани, қарз нархи қанча экани, муддат сўнгида неча пул тўланиши кераклигини аниқ кўрсатиб қўйш керак. Акс ҳолда молиявий саводхонлиги паст бўлган аҳоли қатлами алданиб қолиши жуда осон.

@zambarakning_oqi

Юз қийшиқ бўлса ойнадан ўпкаламайди, ойна тутгандан ҳам. Бугун кўпчилик ойна тутганни қоралаб жар соляпти. Ҳатто ойнани синдирса ҳам ҳақиқат жойида қолади.
Юзимизга қарашни ўрганишимиз керак.

Shirinso'zlik.

Bu voqea baliqni muzlatib saqlaydigan korxonalardan birida bo‘lgan. Bir kuni korxona ishchilaridan biri shu kungi oxirgi ishini yakunlab qo‘yish uchun baliq saqlaydigan muzlatgichga kiradi. U muzlatgich ichida ishlab turgan paytda to‘satdan uning eshigi qulflanib qoladi. U qancha urinmasin, eshikni ocha olmaydi. Bor ovozi bilan qichqirib, boshqa ishchilarni yordamga chaqira boshlaydi.

Lekin ish vaqti tugab, korxonada hech kim qolmagan edi. Besh soatlar chamasi vaqt o‘tib, sovuqdan u kishi deyarli o‘lishiga yaqin qolgan paytda to‘satdan korxonaning qorovuli muzlatgichning eshigini ochib, uni qutqarib qoladi.

Korxona mudiri qorovuldan: “U ishchi boshqa ishchilar bilan korxonadan chiqib ketmaganini, uning zavodda qolganini qayerdan bilding?”, deb so‘raganida, u: “Men bu korxonada o‘ttiz yildan beri ishlayman. Korxonaga har kuni yuzlab ishchilar kirib chiqadi. Lekin bu ishchidan boshqa birortasi har kuni men bilan salomlashib, hol-ahvolimni so‘ramas edi.

Shu kuni kechki payt undan shu so‘zlarni (yaʼni, salomlashib, mendan hol-ahvol so‘rashini) eshitmadim va ishchilar chiqish vaqtida ularning orasidan uni qidirib topmadim. Shundan bildimki, u hali ham korxonada ekan. So‘ng korxonaga kirib, uni qidirdim va nihoyat topdim”, deb javob berdi.

Alloh taolo Baqara surasining sakson uchinchi oyatida: “Odamlarga shirinso‘z bo‘lingiz!”, deb marhamat qilgan. Shirinso‘z qalblarning kalitidir. Yaxshilikdan bo‘lgan birorta narsani kam sanamang. Chunki, gohida sizga arzimas bo‘lgan narsa siz bilmagan holda o‘zgalarning qalbida umidni paydo qiladi, ularning hayoti ijobiy tomonga o‘zgarishiga katta hissa qo‘shadi. Yaxshilik urug‘i qayerga ekilsa ham, zoye bo‘lmaydi. Bir kun albatta unib chiqadi.