Beshtor

🚀 Startup Base ishga tushirildi. U yerda nimalar bor

O‘tgan yil oxirida IT Park startaplarni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha yangi dasturlarni e’lon qilgan edi.

Hozirda ulardan startupbase.uz saytida foydalanish mumkin.

Asosiy imkoniyatlar — akseleratsiya, inkubatsiya va patentlash xarajatlarini qoplash, venchur krediti, IT-Visa va boshqalar.

Bundan tashqari, yirik fondlardan xorijiy investitsiyalar jalb qilinsa, davlatdan yana qo‘shimcha 100 ming dollargacha mablag‘ olish mumkin.

Bularning barchasi foydalanishga arziydigan foydali vositalardir.

Saytda ro‘yxatdan o‘tib, o‘zingiz haqingizda ma’lumot to‘ldirish va ariza yuborish kifoya.

Yana nimalar bor

Qo‘llab-quvvatlash dasturlaridan tashqari, Startup Base’da quyidagilar mavjud:

⏺ O‘zbekistonning istiqbolli startaplar bazasi. Hozirda u yerda 68 ta loyiha joylashtirilgan. Startapingiz bo‘lsa, uni qo‘shing - investorlar ko‘rib chiqadi.

⏺ Investorlar ro‘yxati — Semurg VC, AloqaVentures, IT Park Ventures, Uzcard VC va boshqalar. Ularning har biri haqida qisqacha ma’lumot, o‘rtacha investitsiya miqdori va aloqa ma’lumotlari keltirilgan.

⏺ Inkubator va akseleratorlar ro‘yxati — Plug and Play, Startup Factory, Startup Garage.

⏺ Tadbirlar taqvimi — mahalliy va xalqaro ekspertlar ishtirokidagi uchrashuvlar, mahorat darslari, seminarlar va xakatonlar. Hozir ko‘plab qiziqarli narsalar bo‘lmoqda.

Oddiy qilib aytganda, Startup Base O‘zbekiston startap sanoatining markazi, yig‘ilish nuqtasi bo’ladi.

Investorlar u yerda qiziqarli loyihalarni, startapchilar esa sarmoya va yangi imkoniyatlarni topishi mumkin.

Startapingiz bo‘lmasa ham, saytga vaqti-vaqti bilan kirib turing — u yerda muntazam ravishda yangiliklar va maqolalar chop etiladi.

Bu esa sohadagi eng so‘nggi yangiliklardan xabardor bo‘lish va hech narsani o‘tkazib yubormaslikka imkon beradi.

@beshtorr

#startaplar #itpark

O‘zbekistonda eng ko‘p yuklab olinadigan ilovalar. Yanvar yakunlari

Endi har oyning boshida kanalda shunaqa ma’lumotlar e’lon qilinadi — bu O‘zbekiston aholisini nima qiziqtirayotganini bilishga yordam beradi.

Misol uchun, ChatGPTga bo‘lgan katta qiziqishni ko‘rish mumkin — u Google Play’da ikkinchi, App Store’da to‘rtinchi o‘rinni egallab turibdi.

Ikki do‘konda ham birinchi o‘rinni Temu egallagan. Bu holat sentyabrda boshlangan va yaqin oylarda o‘zgarmasa kerak.

Telegram (eng ommabop messenjer) va Instagram (eng ommabop ijtimoiy tarmoq) ham eng ko‘p yuklab olinganlar ro‘yxatida. Odatdagidek.

Eng ko‘p yuklab olingan fintech ilova esa Payme bo‘ldi — Google Play’da beshinchi, App Store’da esa oltinchi o‘rinni egallagan.

Umuman olganda, o‘zbekistonliklar asosan xalqaro ilovalarni yuklab olishadi. Ro‘yxatga Payme’dan tashqari mahalliy ilovalardan faqat Soliq va Uzum Market bor.

Aytgancha, reytinglarning qanchalik farqlanishiga e’tibor bering.

Google Play’ning yuqori o‘rinlarida o‘yinlar va WhatsApp bor, App Store’da esa na unisi, na bunisi.

iPhone egalari Threads’ni ko‘p yuklab olishgan, Android smartfon egalari esa, chamasi, qiziqishmagan.

Google Play’dagi eng ko‘p yuklab olingan ro‘yxatida YouTube yo‘qligi ajablantirish mumkin, lekin buni ilovaning barcha Android smartfonlariga avtomatik o‘rnatilishi bilan izohlash mumkin.

So‘nggi kunlarda O‘zbekistonda DeepSeek ham tez ommalashmoqda, ammo u yanvar oyining reytingiga kirishga ulgurmadi.

Fevral oyi yakunlari qanday bo‘lishini ko‘ramiz, stay tuned.

@beshtorr

#mobayl

Yaqinda Toshkentdagi o‘rtacha ish haqi 9 million so‘mni tashkil etgani haqidagi xabarni ko‘rgan bo‘lishingiz mumkin.

Tabiiyki, ko‘pchilik bunga ishonmadi va Statistika agentligini aldashda ayblashga shoshildi.

Aslida esa, hamma gap metodikada.

Birinchidan, bu qo‘lga oladigan emas, balki hisoblangan ish haqi. U soliqlarni o‘z ichiga oladi.

Ya’ni, xodim qo‘liga 5 million olsa, statistikada bu 6 millionga aylanadi.

Ikkinchidan, bu mehnat daftarchasi bor bo‘lgan barcha xodimlar uchun o‘rtacha ish haqi.

Oddiy misol: bitta odam 20 mln, ikkinchisi — 15 mln, uchinchisi — 10 mln va yana to‘rt kishi 5 milliondan oladigan kompaniya bor.

Ushbu kompaniyada o‘rtacha hisoblangan ish haqi 10 milliondan oshiq bo’ladi, garchi xodimlarning aksariyati bundan ikki baravar kam olsa ham.

Bundan tashqari, agentlik fuqarolik-huquqiy shartnoma asosida ishlaydigan odamlarni, butun kichik biznesni va qishloq xo‘jaligi sohasini hisobga olmaydi.

Natijada 2024-yil o‘rtacha oylik ish haqini hisoblashda 3,1 mln nafar xodim ma’lumotlaridan foydalanilgan. Bu mamlakat aholisining 10 foizi ham emas.

"Unday bo‘lsa, bu ma’lumotning o’zi nima keragi bor?"

Chunki statistika umumiy tasavvurga ega bo‘lish va o‘zgarishlarni ko‘rish imkonini beradi.

Masalan, yuqori va past haq to‘lanadigan sohalar o‘rtasidagi farq tez sur’atda oshayotganini ko‘rish mumkin — agar 2021-yilda u 4,4 million bo‘lgan bo‘lsa, 2024-yil yakuniga kelib 11,8 millionga yetdi.

Bu jamiyatning tabaqalanishi kuchayib borayotganidan dalolat berishi mumkin.

Yana bir misol — eng past ish haqi ta’lim, sog‘liqni saqlash va ijtimoiy sohalarda (asosan ayollar ishlaydigan joylar), eng yuqori esa bank, sug‘urta va IT sohalarida (asosan erkaklar ishlaydigan joylar).

Bu gender tengsizligi tobora ortib borayotganidan dalolat berishi mumkin.

Mana shunday tendensiyalarni ko‘rish uchun ish haqi statistikasi kerak bo‘ladi.

O‘zbekistondagi haqiqiy ish haqlarini bilish kerak bo’lsa, vakansiya e’lonlariga qarash kerak. Va u yerda, albatta, hech qanaqa 9 mln yoq.

@beshtorr

#vaziyat #pul

Payme ustun mavqega ega kompaniya deb tan olindi. Bu nimani anglatadi

Raqobatni rivojlantirish qo‘mitasi Payme’ni onlayn to‘lov tizimlari bozorida ustun mavqega ega kompaniya sifatida e’tirof etdi.

Bu degani, Payme’ni:

⏺ yoki yillik daromadi 37,5 milliard so‘mdan yuqori;

⏺ yoki oylik foydalanuvchilar soni 50 000 kishidan ortiq;

⏺ yoki bozor ulushi 40 foizdan dan ko‘p.

Kompaniyaning o‘zi ushbu ko‘rsatkichlarning biriga yoki barchasiga erishganligini qo‘mitaga xabar qildi.

Endi nima bo‘ladi?

Payme mana bu ro‘yxatga kiritiladi.

U erda Agrobank, Paynet, Yandex Go, Express 24, Tok Bor, Beeline, Uzbekistan Airways, O‘zbektelekom, UzAuto Motors va boshqalar ham bor.

Bu kompaniyalar o‘z bozorlariga ta’sir o‘tkazish qobiliyatiga ega bo‘lganligi sababli, bir qator talablarni bajarishlari shart.

Masalan, ularga o‘z hamkorlariga "men bilan ishlamoqchi bo‘lsang, boshqalar bilan hamkorlikdan voz kechishing kerak" kabi shartlarni qo‘yish man etiladi.

Ustun mavqe monopoliya emas

Blogerlar va OAV ko‘pincha bu atamalar o‘rtasidagi farqni anglamaydi, lekin na Yandex Go, na Payme, na Agrobank monopoliya bo‘la olmaydi, chunki ularning raqobatchilari bor.

Shu bilan birga, bu kompaniyalar shunchalik yirikki, ular raqobatni cheklash imkoniyatiga ega.

Bunga yo‘l qo‘ymaslik uchun qo‘mita ularni ustun mavqega ega deb e’tirof etadi va ularga bir qator talablar qo‘yadi.

Agar O‘zbekistondagi monopoliyalar ro‘yxati kerak bo‘lsa, u mana bu yerda.

@beshtorr

#payme #kompaniyalar #fintex

Bloklangan TikTok O‘zbekistonda 7,5 mlrd so‘m ishlab topdi

2024-yilda QQS to‘lovchi xorijiy internet-kompaniyalar O’zbekistonda 959 mlrd so‘mlik xizmatlar ko‘rsatdi.

Bu bir yil oldingiga nisbatan 1,5 barobar ko‘pdir.

Odatdagidek, bu raqamlar nima bo‘layotganini yaxshiroq tushunishga yordam beradi.

Misol uchun, Meta 346 milliard so’m ishlab topdi — 2023-yilga nisbatan 44 foizga ko‘p.

Demak, O‘zbekiston kompaniyalari Instagram va Facebook’da reklama uchun xarajatlarni sezilarli darajada oshirgan.

Google 240 milliard so’mga xizmat ko‘rsatdi (+36 foiz).

Bu o‘zbekistonliklarning Google Play Marketdagi xaridlar va kontekstli reklamaga sarflaydigan xarajatlari oshishini anglatadi.

Apple 227 milliard so’m ishlab topdi (+88 foiz).

Demak, O‘zbekistonda ilovalarni (va ilovalarda) sotib oladigan, developer akkauntiga pul to‘laydigan odamlar ko‘paygan.

Lekin hammasi ham tez o‘smayapti.

Masalan, Netflix sekinlashdi — agar 2023-yilda kompaniyaning O‘zbekistondagi xizmatlari hajmi 2 baravarga oshgan bo‘lsa, 2024-yilda atigi 15 foizga o‘sdi.

Va, eng qizig‘i, top-10 likka TikTok kirdi — kompaniya 2024-yilda bu yerda 7,5 mlrd so‘m ishlab topgan.

Ha, aynan o‘sha TikTok — O‘zbekistonda shaxsiy ma’lumotlar tufayli rasman cheklangan yagona ilova. Buni qanday izohlashni ham bilmayman…

Umuman olganda, 63 ta xorijiy kompaniya 2024-yilda bu yerda 115,8 mlrd soliq to‘lagan — bu ham 2023-yilga nisbatan 1,5 baravar ko‘p.

Bularning barchasidan asosiy xulosa — raqamli bozor kengaymoqda, O‘zbekistonda odamlarning iste’mol qilish odatlari o‘zgarmoqda.

P.s. Agar bloklangan TikTok deyarli 1 mlrd soliq to‘lagan bo‘lsa, bloklanmagan TikTok qancha to‘lagan bo‘lar edi?

Mutasaddilar bu haqda o‘ylab ko‘rishi kerak.

Qolaversa, O‘zbekistonda odamlar TikTokdan qanday foydalangan bo‘lsa, shunday foydalanmoqda. Faqat endi VPN orqali.

@beshtorr

#bozor #kompaniyalar

To‘qqizta bank 2024-yilni zarar bilan yakunladi, xususiy banklarda yetakchi o‘zgardi

Bankers.uz O‘zbekiston banklarining moliyaviy natijalarini e’lon qildi.

Eng daromadli O‘zmilliybank bo‘ldi — 1,7 trillion so‘m.

Bu yangilik emas — eng ko‘p kreditlar (108 trln) va omonatlar (36,8 trln) aynan ushbu bankda.

Bundan tashqari, O‘zmilliybank iqtisodiyotni moliyalashtirishning davlat instrumentlaridan biridir.

Xususiy banklarda esa vaziyat qiziqarliroq, chunki u yerda yetakchi o‘zgardi.

2023-yilda "Kapitalbank" bo‘lgan bo‘lsa, endi yilni 1,4 trillion so‘m foyda bilan yakunlagan "Hamkorbank"dir.

Buning sabablaridan biri — "Hamkorbank"ning xorijiy valyutadagi foydasi sezilarli darajada oshgan.

Eng tez o‘suvchi bank — TBC Bank. Uning sof foydasi 341 milliard so‘mni tashkil etib, bu 2023-yilga nisbatan 748,5 foizga ko‘pdir

Bunday jadal o‘sishning sabablari bu yerda tushuntirib o‘tilgan edi.

To‘qqizta bank yilni zarar bilan yakunladi.

Yangi Bank, Hayot Bank, Apex Bank, Avo Bank va Eurasian Bank uchun bu tabiiy, chunki ular yaqinda tashkil etilgan va ulardan foyda kutish hozircha o‘rinsiz.

Eng ko‘p zarar ko‘rgan Biznes Rivojlanish Banki bo‘ldi (minus 2,2 trillion). Buni bank (ilgari Qishloq Qurilish Banki bo‘lgan edi ku) kechayotgan o‘zgarish jarayoni bilan izohlash mumkin.

Umuman olganda, foyda, albatta, muhim — bu har qanday kompaniyaning asosiy ko‘rsatkichlaridan biri.

Ammo bank biznesida me’yorlar, zaxiralar va boshqa sohalarda bo‘lmagan ko‘plab omillar tufayli vaziyat biroz murakkabrok.

Shuning uchun ROE, ROA, NIM, LTD, COR, DXX, IIV kabi ko‘rsatkichlarni ham ko‘rib chiqish kerak. Ular bankda nima bo‘layotganini aniq ko‘rsatib beradi.

Yaqinda bitta misolda qivoraman, stay tuned.

@beshtorr

#banklar

Startapingiz bo‘lsa, investitsiya uchun ariza topshiring. Startapingiz bo‘lmasa, uni boshlash haqida o‘ylab ko‘ring

O‘tgan yil oxirida IT Park Ventures venchur fondini ishga tushirish haqida xabar berilgan edi.

Hozirda u arizalarni qabul qilmoqda, yaqinda startap asoschilari bilan dastlabki uchrashuvlar o‘tkazildi.

Ular orasida zo’r loyihalar bor, masalan, o‘zbek tilidan va o‘zbek tiliga tarjima qiladigan Tilmoch.

Yana bir misol — Osnova. Bu yosh mutaxassislar va ish beruvchilar o‘rtasida ko‘prik bo‘lishga intiladigan karyera platformasi.

O‘zi O‘zbekistonda qiziqarli startaplar doimo bor bo‘lgan, lekin ilgari investorlar yo‘qligi sababli asoschilari chet elga ketib qolishar, loyihalar esa yopilardi.

Endi vaziyat o‘zgardi.

IT Park Ventures hozirda istiqbolli startaplarni (ayniqsa AI, greenTech, edTech sohalarida) faol izlayapti.

Fond nafaqat mablag‘ taklif qilishga, balki strategik maslahatlar berish, mentorlik qilish, biznesni kengaytirish bo‘yicha yordam ko‘rsatishga ham tayyor.

Shuning uchun, agar g‘oya darajasida bo‘lsa ham startapingiz bo‘lsa, investitsiya uchun ariza topshiring.

Agar startapingiz bo‘lmasa, uni boshlash haqida o‘ylab ko‘ring — hozir buning uchun eng yaxshi vaqt, keyin kech bo‘lishi mumkin.

Rasm: IT Park Ventures

@beshtorr

#startaplar

Yangi oltin quymalarining sotuvlari boshlanmoqda. O‘tgan yili sarmoya zo’r bo‘ldi

Banklar yangi oltin quymalarini sotishni boshlamoqda — og‘irligi 100 gramm (ilgari eng og‘iri 50 gramm edi), narxi 116,6 million so‘m.

O‘zbekistonda quymalar 2020 yildan beri sotilmoqda. Maqsad — aholiga jamg‘arish va investitsiya qilishning yangi usullarini taqdim etish.

Lekin dastlabki yillarda ulardan deyarli foyda bo‘lmadi — 2021-yilda 5,6 foizga arzonlashdi, 2022-yilda esa 3,6 foizga qimmatlashdi.

Keyin vaziyat o‘zgardi — 2023 yilda narxlar 23 foizga, 2024 yilda esa 32 foizga ko‘tarildi.

Hatto bizning yuqori inflyatsiyamizni (yiliga 8-9 foiz) hisobga olgan holda ham bu zo’r sarmoya bo’ldi.

2025-yilda sotib olish kerakmi?

Oltin narxi ko‘plab omillarga bog‘liq - AQShda asosiy stavka qanday bo‘lishi, Yevropada pul-kredit siyosati qanday olib borilishi, dollarga nima bo‘lishi va hokazo.

Biroq asosiy sabab — geosiyosiy vaziyatdir.

Dunyo notinch paytda oltin doimo qimmatlashadi. Tushunganingizdek, so‘nggi ikki yil aynan shunday bo‘ldi.

2025-yil qanday bo‘lishini aytish qiyin.

Ba’zi tahlilchilar bu yil yoki kelasi yil oltin narxi 3 000 dollarga yetishini (hozirgi narxi 2 740 dollar) taxmin qilmoqdalar, biroq bu aniq emas.

Shuning uchun eng maqbul yondashuv — xatarni taqsimlashdir.

Ya’ni quymalarni sotib olish mumkin, lekin hamma pulga emas — agar oltin qimmatlasa, plyus bo’ladi, agar bunday bo‘lmasa, zarar katta bo‘lmaydi.

Eng muhimi, pulni naqd holda saqlamaslik — ular har kuni qadrsizlanib bormoqda. Hatto dollar ham bundan himoya qila olmaydi.

Quymalar va sotish nuqtalari haqida batafsil ma’lumotni doimo mana bu yerda topish mumkin.

Rasm: Markaziy bank

@beshtorr

#investitsiyalar #oltin

Humo’dan yil yakuni: Click, Paynet va Payme yetakchilik qilmoqda

Humo to‘lov tizimi 2024-yil yakunlari bo‘yicha infografikani e’lon qildi.

Unga ko‘ra, Humo karta egalari eng ko‘p Click’dan foydalanadilar — onlayn to‘lovlar, kartalar, omonatlar va hamyonlarga o‘tkazmalar bo‘yicha ilovaning ulushi 22 foizdan 33 foizgacha tashkil qildi.

Ikkinchi va uchinchi o‘rinlarni asosan Paynet va Payme bo‘lishib olgan.

Ha, odamlar bank ilovalaridan ko‘ra ko‘proq to‘lov xizmatlari ilovalaridan foydalanilmoqda.

Bu banklar kech uyg‘onganining natijasi. Oqibatda, ular ustunlik qila oladigan yagona soha konversiyadir.

Batafsil ma’lumotni rasmda ko‘rishingiz mumkin.

Endi nima bo‘ladi

Endi Humo Paynet’ga tegishli bo‘ladi. Va bu, albatta, tashvish uyg‘otadi.

Rasmda ko‘rinib turibdiki, fintex O‘zbekistondagi eng raqobatbardosh bozorlardan biridir.

Va shunday qolishi juda muhim.

Humo’ga ochiqlik uchun respect. Uzcard’dan ham shunday ma’lumotni ko‘rsak yaxshi bo‘lardi.

@beshtorr

#fintex

Vaqti-vaqti bilan O‘zbekiston dunyodagi eng yirik oltin xaridorlari yoki sotuvchilaridan biriga aylangani haqida xabarlar chiqib turadi.

Va ko‘pincha "Bu nima uchun qilinadi, pul qayerga ketadi, axir o’zimizda oltin ko‘p-ku" kabi savollarni keltirib chiqaradi.

Aslida, hammasi oddiy.

Birinchidan, oltinni O‘zbekiston emas, Markaziy bank sotib oladi. Ikkinchidan, uni chetdan emas, NKMKdan xarid qiladi.

Ha, boshqa mamlakatlarda oltin ishlab chiqaruvchilar uni o‘zlari sota olsalar, O‘zbekistonda bunday imkoniyat yo‘q.

Markaziy bank oltinni so‘mga sotib olib, keyin uni eksport qiladi. Bu O‘zbekistondagi dollar manbalaridan biridir.

Asosiy xaridorlar — Shveysariya va Buyuk Britaniya.

So‘nggi 10 yil ichida (2013 yildan 2023 yilgacha) ushbu davlatlar 873 tonna sotib olgan.

Qo‘shimcha qiymat kerak

O‘zbekistonda har yili 80-100 tonna oltin qazib olinadi, biroq atigi 5-6 foizi qayta ishlanadi.

Agar bu ko‘rsatkich oshirilsa, daromad ancha ko‘p bo’ladi, chunki qo‘shimcha qiymat yuzaga keladi.

Sodda qilib aytganda, sof oltinni emas, zargarlik buyumlarini sotish kerak.

Ammo Telegramda yozish oson, amalga oshirish esa mushkulroq )

Buning uchun zargarlik korxonalari, mutaxassislar, eksport bozorlari va boshqa ko‘p narsalar kerak.

O‘zbekistonda bu masalada muammolar bor. Ular hal etilmaguncha, asosan quymalarni sotishga to‘g‘ri kelmoqda.

Shunaqa gaplar.

Foto: iStock

@beshtorr

#oltin #iqtisodiyot

Alif $23 million jalb qildi — bu O‘zbekistondagi eng yirik islomiy moliyalashtirishdir

2024-yil oxirida kompaniya ikkita bitimni imzoladi.

⏺ Birinchisi doirasida Accial Capital’dan $20 million jalb qilinadi.

Bu xususiy kredit fondlarini boshqaradigan va rivojlanayotgan bozorlarga e’tibor qaratadigan Amerika kompaniyasi.

⏺ Ikkinchisi doirasida Xalqaro islom savdo-moliya korporatsiyasi (ITFC)dan $3 million jalb qilinadi.

Bu Islom taraqqiyot bankining bo‘linmasi bo‘lib, Islom hamkorlik tashkiloti ishtirokchilarini moliyaviy qo‘llab-quvvatlaydi.

Barcha mablag‘ Alif Nasiya (bozor yetakchilaridan biri) muddatli to‘lov xizmatini rivojlantirish va mamlakatda moliyaviy imkoniyatlarni kengaytirishga yo‘naltiriladi.

Ikkala bitim ham islom moliyasi doirasida tuzilgan (masalan, Accial Capital bilan Murabaha shartnomasi tuzilgan).

Dunyoda islomiy moliyalashtirish tamoyillariga muvofiq mablag‘ ajratadigan fondlar juda kam, shuning uchun bunday mablag‘larni jalb qilishning o‘zi katta yutuqdir.

Buning ustiga, summa ham salmoqli — fintech kompaniyalari mamlakatga $20 milliondan ortiq mablag‘ jalb qilgan holatlarni bir qo‘l barmoqlari bilan sanasa bo‘ladi.

Alif Uzbekiston bosh direktori Nuriddin Lafizovning aytishicha, kompaniya yana sukuk islomiy obligatsiyalarini chiqarmoqchi.

Bu nafaqat O‘zbekiston, balki butun Markaziy Osiyoda islom moliyasi bo‘yicha eng yirik bitimlardan biri bo‘lishi kutilmoqda.

@beshtorr

#kompaniyalar #investitsiyalar #alif

O‘zbekistonda YouTube qanday o‘sayotganiga qarang

Bu foydalanuvchilar soni emas, balki Google tomonidan hisoblanadigan ko‘rsatkichdir.

Biroq u umumiy vaziyatni yaxshi aks ettiradi.

Ko‘rinib turibdiki, ko‘p yillik turg‘unlikdan so‘ng 2017-yilda o‘sish boshlangan.

2018 yil kuzida O‘zbekistonda noma’lum sabablarga ko‘ra YouTube, X va Facebook blok qilinganda, birinchi pasayish yuz berdi.

Ikkinchisi 2021-yilda sodir bo‘ldi, ammo u jahon miqyosida bo’lgan edi.

O‘shandan beri barqaror, deyarli tik o‘sish kuzatilmoqda.

Shu bilan birga, O‘zbekiston YouTube monetizatsiyasi mavjud bo‘lmagan sanoqli davlatlardan biri bo‘lib qolmoqda (masalan, qo‘shni Qozog‘istonda bor).

Raqamli texnologiyalar vazirligi bu mavzuni Google va boshqa idoralarimiz bilan muhokama qilsa yaxshi bo‘lardi.

Oxir-oqibat, bu YouTube’ga emas, bizga kerak — monetizatsiya O‘zbekistonning ijodiy iqtisodiyotini rivojlantirishga turtki bergan bo‘lardi.

@beshtorr

#kompaniyalar

IT Park "Digital Startups" dasturini ishga tushirmoqda. Bu nima va kimga kerak

O‘zining venchur fondidan tashqari, IT Park yaqinda yana bir yirik loyiha — "Digital Startups" dasturini taqdim etdi.

Bu startaplarni har tomonlama (mablag‘, bilim va mutaxassislar) qo‘llab-quvvatlash dasturidir.

Masalan, agar O‘zbekiston startapi xorijiy fondlar yoki biznes-farishtalardan $50 000 jalb qilsa, davlat o‘z hisobidan yana shuncha mablag‘ beradi. Maksimal summa $100 000 tashkil etadi.

Bu chet eldan moliyalashtirish izlash uchun yaxshi bir rag‘batdir.

Ikkinchidan, dastur ishtirokchilari turli xarajatlar uchun kompensatsiya oladilar:

⏺ inkubatsiya va akseleratsiya uchun — maksimal $20 000;

⏺ mentorlarni jalb qilish uchun — maksimal $50 000;

⏺ intellektual mulkni patentlash va ro‘yxatdan o‘tkazish uchun — 100%.

Bu, o‘z navbatida, xalqaro akselerator va inkubatorlarga kirish, tadbirkorlikni o‘rganish va ustozlarni jalb qilish uchun rag‘batdir.

Aytgancha, 1-yanvardan boshlab startaplar, investorlar, inkubatorlar va akseleratorlarni birlashtiradigan Startup Base platformasi ishga tushiriladi.

U yerda istiqbolli loyihalar ro‘yxati, investitsiyalarni jalb qilish va hamkorlar topish uchun vositalar bo‘ladi.

Yangi yilda tartibga soluvchi "sandbox" ham paydo bo‘ladi — bu maxsus huquqiy rejim bo‘lib, u yerda hali O‘zbekiston qonunlari bilan tartibga solinmagan yangi loyihalar va xizmatlar bilan tajriba o‘tkazish mumkin bo‘ladi.

Bularning hammasi kim uchun

Dastur ishtirokchilari quyidagi mezonlarga javob beradigan O‘zbekiston startaplari bo‘lishi mumkin:

⏺ 6 oydan 7 yilgacha faoliyat yuritgan;

⏺ kalendar yilida jami daromadi 10 milliard so‘mdan oshmagan;

⏺ inkubatsiya yoki akseleratsiya dasturlarini muvaffaqiyatli yakunlaganligi haqida tasdig‘i mavjud;

⏺ xalqaro bozorlarga chiqish salohiyatiga ega raqamli texnologiyalarga asoslangan biznes modeli bor.

Shuningdek, venchur fondlari, investorlar, inkubatorlar va akseleratorlar ham ishtirok etishlari mumkin.

Qayerga murojaat qilish kerak

Mana bu yerga — startupbase.uz.

Dastur 2025-yilda ishga tushiriladi, ammo hozirda sayt asta-sekin to‘ldirilmoqda, masalan, startaplar va investorlar ro‘yxati bor.

Vaqti-vaqti bilan saytga tashrif buyurishni tavsiya qilaman, chunki u yerda haqiqatan ham foydalanishga arziydigan yaxshi dasturlar bo‘ladi.

@beshtorr

#startaplar #itpark

Yandex O‘zbekistonda marketpleysni ishga tushirishga tayyorlanmoqda

Yandeks Market Yandex Go savdo belgisini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun arizalar topshirdi.

Yandeks Market MDH mamlakatlaridagi eng yirik marketpleyslardan biridir. U 2000-yilda tashkil etilgan.

Ochig‘ini aytsam, men buni kutayotgan edim, chunki yaqinda ba’zi ma’lumotlar qo‘limga tushgan edi.

Unga ko‘ra, marketpleys 2025-yilda faoliyatini boshlashni rejalashtirmoqda, yetkazib beruvchilar bilan muzokaralar olib borilmoqda.

Asosiy e’tibor mahalliy sotuvchilarga qaratiladi.

Ya’ni, bu chet el mahsulotlarini sotish maydoni emas, balki "o‘zbekistonliklar o‘zbekistonliklarga" tamoyili asosida ishlaydi.

Ammo bu haqida yozishdan avval tasdiq kerak edi. Mana endi bor.

Ayni vaqti

O‘zbekistonda elektron tijoratning ulushi unchalik katta emas (2-3 foiz), ammo 2027-yilga kelib u 9-11 foizgacha o‘sishi va $2 mlrdga baholanishi kutilmoqda.

Hozirda eng yirik mahalliy marketpleyslar — Uzum Market va Alif Shop.

@beshtorr

#ecom #bozor #yandex

Mamarizo Nurmuratov 2017 yildan beri Markaziy bankni boshqarib kelayotgan edi.

Bu O‘zbekistondagi eng murakkab va mas’uliyatli lavozimlardan biridir.

Shuni ta’kidlash joizki, Mamarizo Berdimuratovich bu vazifani yaxshi uddaladi.

Ayniqsa, unga qoldirilgan "meros"ni va murakkab sharoitlarni hisobga olsak.

Markaziy bankning asosiy yutuqlaridan quyidagilarni ajratib ko‘rsatish mumkin:

⏺ valyuta konvertatsiyasining yo‘lga qo‘yilishi (garchi bunga ko‘plab qarshiliklar bo‘lgan va hozir JSTga o‘xshab ertaklar bilan qo‘rqitishgan bo‘lsa-da);

⏺ banklarning samarali moliyaviy institutlarga aylanishi;

⏺ raqamlashtirish va naqd pul aylanmasini kamaytirish orqali iqtisodiyotning oqlanishi;

⏺ inflyatsiyaning pasayishi (yaqinda u 15 foiz atrofida edi);

⏺ ishbilarmonlik muhitining yaxshilanishi (ilgari ish haqi to‘lash uchun o‘z pulingizni hisob raqamidan zo‘rg‘a olishga to‘g‘ri kelardi);

⏺ O‘zbekistonga nisbatan tashqi (YETTB qaytdi, TBC kabi investorlar keldi) va ichki (odamlar pullarini banklarda saqlay boshladi) ishonchning paydo bo‘lishi.

Va boshqalar.

Umuman olganda, xotirjam yashash va ishlash mumkin bo‘lgan tushunarli va bashorat qilsa bo‘ladigan tizim shakllandi.

Endi nima bo‘ladi

Markaziy bank rahbari "xo‘p bo‘ladi, bajaramiz" emas, "yo‘q" deyishni bilishi kerak.

Markaziy bankning o‘zi mustaqil bo‘lishi va tashqi bosimga berilmasligi lozim. Ommabop bo‘lmasa-da, to‘g‘ri qarorlar qabul qilishi kerak.

Mamarizo Berdimuratovich aynan shunday shaxs.

Hozirda Markaziy bankning yangi rahbari Timur Ishmetov bo‘lishi kutilmoqda.

Bu xabar xotirjamlik uyg‘otadi, chunki Timur Aminjonovich ko‘p yillar davomida Mamarizo Nurmuratovning o‘ng qo‘li bo‘lib kelgan.

U davlatning iqtisodiyotga minimal aralashuvi tarafdori va taqiqlar orqali tartibga solishga qarshi turuvchi shaxs sifatida tanilgan.

Agar kimdir hozirgi to‘g‘ri yo‘nalishni davom ettira oladigan bo‘lsa, bu aynan udir.

P.s. Mamarizo Berdimuratovichga rahmat va mustahkam sog‘lik tilaymiz.

Surat: Markaziy bank matbuot xizmati

#vaziyat #odamlar