Alijon Ravshanov | Rasmiy

Давлат қуйма олтин заҳиралари (тонна)

1. АҚШ – 8133
2. Германия – 3352
3. Италия – 2452
4. Франция – 2437
5. Россия – 2336
6. Хитой – 2264
7. Швейцария – 1040
8. Ҳиндистон – 854
9. Япония – 846
10. Нидерландия – 612
11. Туркия – 595
12. Тайван – 423
13. Польша – 420
14. Португалия – 383
15. Ўзбекистон – 374

Манба: tradingeconomics.com

Ўзбекистон олтин заҳиралари бўйича дунёда 15-ўринда туриши қувонарли ҳол! Қозоғистон (296т), Қирғизистон (26т), Тожикистон (8,5т) ва Афғонистон (22 т) олтин заҳираларини қўшганимизда ҳам, жами 352,5 тоннага тенг бўларкан. Ўзбекистон олтин жамғариш борасида кўплаб бой давлатлардан ҳам олдинда.

Бундан ташқари, Ўзбекистон тоғ-кон заҳираларида 6,400 тонна олтин борлиги тасдиқланган. Навоий вилоятидаги Мурунтов кони дунёнинг энг катта олтин кони ҳисобланади (очиқ карьер шаклида йилига 60 тоннага яқин олтин қазиб чиқарилади).

Савол: Давлатлар нега олтин жамғаришади?

Жавоб: Жалб қилинадиган қарзларни таъминлаш ва кафолатлаш; бойликни барқарор жамғариш ҳамда миллий валютани қўллаб-қувватлаш мақсадида.

Савол: Олтинга сармоя киритсак бўладими, унинг нархи ҳозиргидан тушиб кетмайдими?

Жавоб: Албатта, олтинга сармоя киритса бўлади. Бунда иккита фойда бор – ҳалол даромад ва рискларнинг минималлашуви, ва бир камчилиги бор – даромадларнинг унча юқори эмаслиги. Олтин рискни хушламайдиган, аммо барқарор ўсиб турувчи активни яхши кўрадиганлар учун қулай инструмент. Тезроқ бойишни истайдиганлар, билиб қўйинг, катта даромад фақат катта риск эвазига келади – бу бозор қонуни.

Олтин нархи бугун бир унцияси (28,35 грамм) $2750, яъни бир грамми $97. Бир йил олдин $2000, беш йил олдин $1500 атрофида эди. Олтин нархи баъзан тушиб туриши мумкин, аммо бу вақтинчалик ҳолат бўлади. Узоқ муддат давомида сақласангиз, олтин доимо қийматини мустаҳкам сақловчи актив ҳисобланади. Айниқса, дунёда урушлар, инқирозлар, нотинчликлар бўлаверса, олтин нархи ошиб кетаверади. Чунки бундай вазиятларда сармоядорлар учун энг хавфсиз бошпана ('safe haven') олтиндир.

Масалан, бундан эллик йил олдин олтин баҳоси 50 доллар эди. 1974 йил охирроғида 200 доллар пули бор одам $100ни валютада ва $100ни олтинда сақлашга қарор қилганда эди, бугун олтинга киритган 100 долларлик сармояси унга 5500 доллар келтирган бўларди, валютада сақлаган сармояси эса 540% лик инфляцияга учраб, қийматини беш баравар йўқотган бўларди.

Демак, узоқ муддатга бойлик жамғаришни, уни авлоддан-авлодга қиймати сақланган ҳолда ўтказишни истаган одам доллар эмас, олтин жамғариши керак. Бежизга бутун дунё марказий банклари олтин йиғишмайди!

@alijon_ravshanov

Санжар ака бу гапларни нафақат нашриёт ва китобхонлик соҳасининг вакили сифатида, балки китоб ўқиб катта муваффақиятларга эришган инсонларни кўпини ҳаёти давомида кўрган тажрибали инсон сифатида айтмоқдалар.

Шахсан ўзим жуда кўп учратганман. Ўзимизда ҳам, четда ҳам. 2003-2005 йиллар оралиғида бир компанияда ишлаганимда, америкалик бошлиғимиз бўларди. Шанба-якшанба кунларини яримини китоб ўқишга, яримини сайр қилишга ажратарди. Деярли ҳар сафар қанақа китоб ўқиганини айтиб бериб, қизиқтирарди. Гоҳида дебатларга ҳам киришиб кетардик.
2008-2009 йилларда бошқа бир компанияда австралиялик билан ишлаганимда, ундан ўтадиган китобхонни кўрмагандим. ٍҚандай қилиб шунча китобларни тез ўқиб битиришига тушунмасдим. Пушкин, Толстойларнинг инглизча китобларини ҳам шунда кўрганман.

Китоб ўқувчи одам билан суҳбат қурган китобхон одам ҳақиқатда бир-бирини тушуниб гаплашади. Акс ҳолда, нимадир етишмагандай ё нимадир тўсқинлик қилиб тургандай бўлади.

“Fikr Yetakchilari” ва Аброр Мухтор Алий подкастига муносабат

Авваламбор, подкастнинг ташкилотчиларига ташаккур айтаман. Комментлардан маълум, суҳбат деярли барчага маъқул бўлган, айниқса, Аброр домладан ҳамма мамнун. Бошловчилардан берган саволлари учун кўпчилик миннатдор бўлган бўлса ҳам, баъзилар уларнинг ғарб маданияти ҳақидаги ижобий қарашлари ва мусулмонлар ҳақида билдирган шубҳалари юзасидан салбий фикрлар билдиришган. Мен бу кишиларни бошловчиларни тўғри тушунишга чақирган бўлардим. Улар ўзларининг дунёқарашидан, кўрган тажрибасидан ҳамда баъзи мусулмонларнинг ҳатти-ҳаракатлари бўйича ўринли эътирозлардан келиб чиққан ҳолда саволлар беришди, деб ўйлайман. Афсуски, тан олишимиз керак, бунақа қарашлар бугун (илмли, чин эътиқодли мусулмонлардан бошқа) кўпчилик омманинг фикрида устуворлик қилмоқда. Энг муҳими – бундай подкастларни чиқиши ислом ва мусулмонлар ҳақидаги нотўғри тасаввурларни бартараф этишда хизмат қилиши!

Энди, подкастда кўтарилган баъзи мавзуларга шахсий фиркларимни билдирмоқчиман:

Секуляр доираларда иқтисодий фаровонлик учун эркинлик ва демократия зарур; мусулмон мамлакатларда демократия ва эркинлик йўқ, шунинг учун, уларда иқтисодий қолоқлик юзага келган, деган фикрлар янграб туради. Бошқача қилиб айтганда, мусулмонлар “давр тақозо” қилган нарсани эмас, балки дин айтган нарсани қилиб орқада қолиб кетди; ғарб эса “давр тақозо” қилган LGBT, бир жинслиларнинг никоҳи, фоҳишалик каби иллатларга эркинлик берса ҳам илгарилаб бормоқда, деган тасаввур шаклланиб бормоқда.

Билишимиз керак, иқтисодий фаровонлик учун зарур эркинлик билан инсоният ўзига ўйлаб топган мутлақ эркинлик ўртасида катта фарқ бор. Хўш, зарур эркинлик нималарда ўз аксини топади?! Авваламбор, хусусий мулк эгаларига давлат ва монопол кучлар халақит қилмайдиган тадбиркорлик эркинлигида. Илмий ихтиролар қилиш ва улардан тижорат мақсадида фойдаланиш эркинлигида. Бойликни бемалол тасарруф қилиш ва уни авлоддан-авлодга ўтказиш (‘wealth accumulation’) эркинлигида ўз аксини топади. Мана шу эркинликлар натижасида икки ярим аср олдин ғарбда саноат инқилоби ва иқтисодий ўсиш бошланди, бугун эса улкан технологик юксалиш ва мисли кўрилмаган иқтисодий фаровонлик рўй бермоқда.

Барқарор жамият учун ижтимоий фаровонлик ҳам жуда муҳим, унга эса иқтисодий неъматларни жамият аъзолари ўртасида фақатгина адолатли тақсимлаш орқали эришилади. Ҳар бир жамият аъзоси таълим олиш, соғлиқни сақлаш, меҳнат қилиш, давлат ресурсларидан ўзига тегишли улушни олиш каби ҳуқуқларга эга. Агар мана шу ҳуқуқлар тўғри амалга оширилса, ундай жамиятда қашшоқлар қолмайди - ҳам иқтисодий, ҳам ижтимоий фаровонликка эришади.

Аммо, биронта иқтисодчи олим жамият тараққиёти учун унинг аъзоларига юқорида айтилган мутлақ эркинлик берилиши керак, берилмаса бўлмайди, демаган. Баъзиларимиз “АҚШ каби кучли ривожланган давлат бўлиш учун биз ҳам келажакда шунақа бузуқликларга рухсат беришимиз керакмикан?!” деган хаёлларга бориб қолмаслигимиз керак. Чунки АҚШда ҳам яқин 2000-йилларгача бир жинслиларнинг никоҳи ноқонуний эди. Ваҳоланки, иккинчи жаҳон уруши тугагандан бери АҚШ дунёнинг энг бой ва қудратли давлати бўлиб келмоқда. Ҳатто, 1960-йилларгача Америкада ирқчилик жуда кучли бўлиб, жамиятнинг қора танли аъзолари кўплаб ҳуқуқлардан маҳрум эди. Аммо, шунга қарамасдан Америка ўша даврнинг энг ривожланган давлати эди.

Хулоса қиладиган бўлсак, жамият фаровонлиги учун хусусий мулк эгалари ва тадбиркорларга бериладиган иқтисодий эркинлик ҳамда жамият ресурсларини адолатли тақсимлаш зарурий шартлардан ҳисобланади. “Истаган ишингни қилавер” қабилидаги ‘мутлақ эркинлик’ эса жамият фаровонлиги учун зарурий эмас, балки ‘зарарий’га айланиб қолиши мумкин. Мана шунақа эркинлик беравериб чарчамаган Американинг иқтисоди бугун аслида қандай аҳволга келиб қолганини кейинги постларда ёритамиз, иншаАллоҳ!

@alijon_ravshanov

Ушбу подкастга муносабат билдириб, бир пост ёзмоқчимиз. Кимдир қизиқиб, биздан ёзишни сўраганди ҳам.

Комментда подкастда баҳс қилинган мавзу/масала/бўлимлардан қайсилари қизиқтиришини ёзсангиз, яхши бўларди.

#Латоифлар

- Пластик рақамингни ўғирлатиб қўйиб, индамай юрибсанми? 😳
- Ҳа, мана 'SMS'ларни қара, ўғри мендан кўра анча тежамкорроқ экан!

******************

Сизни ҳеч ким телефонда йўқламай қўйганидан хафа бўлаётган бўлсангиз, муддатли қарз тўловларини тўламай қўйинг, кўрасиз....😉

******************
- Банк қандай ташкилот, жўра?
- Пулга муҳтож эмаслигингни исботлаб берсанг, сенга пул берадиган ташкилот 😐

ҚАРЗ ОЛУВЧИЛАРГА МАСЛАҲАТ

&& Қарз олишда энг аввало билишингиз керак бўлган нарса - имкониятларингиз ичида қарз олиш энг сўнгги чора бўлсин. Бошқа чора тополмасангиз, яхши инсонлардан қарз олинг. Доимо “албатта, қайтараман” деган ниятда бўлинг ва Аллоҳдан доимо ёрдам сўранг.

&& Қарз берувчи топилганда, унинг хат-ҳужжат қилиш ёки гаров тақдим қилиш шартларини сўзсиз бажаринг. Ичингизда “бу бола яқин дўстим эди, менга ишонмаяптими?!” деган хаёллар келса, парво қилманг. Тўғри қабул қилинг ва пулни қайтариш ниятингиз астойдил эканига ишонтиринг.

&& Қарз олди-бердида пулни етказиш (такси), ўтказиш (Payme, Clickдаги 1%), хат-ҳужжатни расмийлаштириш (нотариал тўловлар) билан боғлиқ харажатлар қарз олувчининг, яъни сизнинг зиммангизда бўлади. Бу харажатларни қарз берувчи ҳисобидан қилинишига йўл қўйманг.

&& Олинган маблағни қарз берувчига энг маъқул шалкда қайтаринг. Унга нақд маъқул бўлса нақд беринг, пластикка кўчириш маъқул бўлса, пластикка кўчириб беринг. Агар долларда олган бўлсангиз, сўмда қилиб берай, деб қистаманг. Қайси валютада олган бўлсангиз, биринчи галда ўша валютада қайтаришга ҳаракат қилинг.

&& Қарзни муддатида қайтаролмаяпсизми, дарҳол қарз берган билан боғланиб, вазиятни тушунтиринг. Ундан уялиб, хижолат бўлиб, яшириниб юрманг. Қарзни қайтариш бўйича режаларингизни тушунтиринг ва муддатни чўзиб бериш учун ундан рухсат олинг.

&& Қарзни қайтараётганда, албатта, унга самимий ташаккур айтиб, мамнунлигизни изҳор қилинг. Олдида ҳақига дуо қилинг ва ғойибона дуоларда ҳам эслаб юринг. Сизнинг ҳожатингизни чиқаришда шу инсонни сабабчи қилган Аллоҳга ҳамд ва шукрлар айтинг.

&& Диққат эътиборингиз қарзни ўз вақтида ва тўлиқ шаклда қайтаришга қаратилсин. Лоқайдлик ва бепарволик билан қарзни кечиктиришга йўл қўйманг. Асло унутманг, имкони бўла туриб қарзни тўламай юрганлар золим ҳисобланади, ҳар куни катта гуноҳ билан тонг оттирганлардан бўлади. Қабрда тинч ётай десангиз, зиммангизда биронта қарз қолмасин!

&& Билиб қўйинг, насияга мол олиб қарздор бўлиб қолганлар пул олиб қарздор бўлганлардан ҳам эҳтиётроқ бўлишлари керак. Чунки пулни қарзга берганлар, савоб умидида берганлар ва улар сабр қилишлари мумкин. Аммо, молияни насияга сотган тадбиркор фойда кўриш мақсадида берган, агар молининг бадалини тўламасангиз, сиздан ҳеч қачон рози бўлмайди.

&& Асосий маслаҳат - юқоридаги маслаҳатларни ўқиб ва уқиб, уларга риоя қилинг!

@alijon_ravshanov

Kecha ushbu podkastni kechgi taomdan so'ng boshlab, yotar vaqtgacha ko'ribman. Juda ajoyib va qizg'in bahs bo'pti - 3 soatlik suhbat! Vaqti bemalollarga ko'rishni tavsiya qilaman.

ҚАРЗ БЕРУВЧИЛАРГА МАСЛАҲАТ

Қарзни қайтармайдиган ёки қайтаролмайдиганлар кўпайиб кетгани боис ушбу постда қарз берувчилар учун айрим маслаҳатларни баён қилдик:

& Қарз энг савобли ишлардан бўлиб, фақат Аллоҳ розилиги учун қилинади. Бошидан ниятни тўғриланг ва Аллоҳ розилигидан бошқа манфаатни кўзламанг.

& Катта қарзларда ва синалмаган шахсларга беришда, иложи борича, қарз келишувини ёзма тарзда ва гувоҳлар иштирокида тузинг. Керак бўлса, нотариал тасдиқлатиб олинг. Умуман ҳар қандай қарз шартномасини ёзма ва гувоҳлар иштирокида қилиш мустаҳаб.

& Қарз келишувига ҳадя, текин хизмат, бирон буюмни сотиш каби қарз олувчидан сизнинг фойдангизга манфаат ҳосил қилгувчи шартларни киритманг. Масалан, “Қарз бериб тураман, эвазига фарзандимни ўқитиб берасан” десангиз, жоиз бўлмайди.

& Қарзни қайтаришда қарздор бошқа валютада тўлайман деса, масалан, 13 миллион сўм бергансиз, қарздор долларда қайтараман деса ва ўша кунги курс $1=13,000 сўм бўлса, сиз ундан 1,000 доллар олсангиз, жоиз бўлади. Аммо, сўмда тўлайсан дейишга ҳам ҳаққингиз бор.

& Қарзни сўмда бераяпсиз ёки нархи сўмда белгиланган насия савдо орқали мол сотаяпсиз, келажакда тўланадиган қарзни бугунги доллар курсига боғлаб қўйсангиз жоиз эмас. Масалан, уч ойдан сўнг тўлаш шарти билан насияга 13 миллион сўмлик телефон сотдингиз ва “бугунги курс $1=13,000 билан 1,000 доллар қилиб қайтарасан” десангиз, жоиз бўлмайди. 13 миллион сўмни ўзини қабул қилиб оласиз ёки тўлов қилинадиган санада курс қанақа бўлса, ўша курс билан долларда қабул қилсангиз бўлади.

& Қарздор молиявий жиҳатдан қийналиб қолган бўлса, иложингиз борича, унга муддатни чўзиб беринг. Бу жуда мақталган ва савобли амал. Яхшироқ иш топиш, молини қимматроқ баҳога сотиб бериш каби қўлингиздан келадиган юмушларда ёрдам бериб юборсангиз, ўзингиз учун фойдали бўлади.

& Қарзнинг миқдорини ва муддатини белгилашда вақтида тўланмаса ўзингиз бошқалардан қарз олишга мажбур бўладиган даражага тушмаслик чораси ҳақида ўйланг. Умуман қайтмайдиган тақдирда ҳам тушкунликка туширмайдиган, пулингиздан воз кечишга рози бўла оладиган миқдорда бўлсин. Ёдингизда тутинг, қарз қайтмаслигидан хавотирингиз кучли бўлса, гаров ё кафиллик талаб килишга ҳаққингиз бор.

& Юқоридаги маслаҳатларни ёдда тутинг ва қарз беришдек улуғ ишни бенуқсон ва хатосиз бажаришга ҳаракат қилинг.

Қарз беришни яхши кўргувчи дўстларингизга етказинг. Қарз олувчилар учун ҳам маслаҳатларни билишни истасангиз, лайк босиб билдиринг.

@alijon_ravshanov

ҚАРЗНИ ИНФЛЯЦИЯ ДАРАЖАСИГА БОҒЛАБ ҚЎЙИШ МАСАЛАСИ

Бугунги кунда қарзга пул бериш анча «жасорат» талаб қиладиган ишга айланди. Қарз берувчиларни қарзни қайтмаслик ташвишидан ташқари берилган пулнинг қадрсизланиш масаласи ҳам хавотирга солади. Шунда ўринли савол туғилади: қарзга берилган пулни инфляция даражасига боғлаб қўйса бўладими? Баъзи урфларда қарзни гўштнинг нархига бичиб қўйиш кузатилган ва бугун ҳам шундай қилсак ёки доллар курсига, олтиннинг баҳосига боғлаб қўйсак бўладими, деган савол кўпларни қизиқтиради.

Бу масала Муфтий Муҳаммад Тақий Усмонийнинг замонавий фиқҳий масалаларга бағишланган «Buhus» номи билан танилган асарида атрофлича ўрганилган. Фиқҳ уламоларидан ташқари иқтисодчиларнинг фикрлари ҳам ўрганилган. Шундай фикрлар орасида қарзни CPI («Consumer price index» ёки истеъмолчи савати индекси)га боғлаб қўйиш таклифи берилган. Масалан, бир йилга 10 миллион сўм қарз берилган бўлса ва бир йиллик инфляция (CPI индекси асосида ҳисобланган) 10% ни ташкил қилган бўлса, қарз олувчи 11 миллион сўм қилиб қайтаради. Шунда қарз берувчининг пули қадрсизланмайди, дейди иқтисодчилар.

Тақий Усмоний бу таклифни қабул қимасдан, ўз фикрларини яхши баён қилади. Шариатда қарз масаласига жуда қаттиқ талаблар қўйилган. Олинган миқдор билан қайтарилган миқдор қандай бўлишидан қатъий назар тенг бўлиши керак. Инфляциянинг бир йил ичида бўлиш-бўлмаслиги, унинг даражаси, ўсиш суратлари ҳаммаси мавҳумдир. Истеъмолчи саватдаги маҳсулотлар ва хизматларнинг ҳаммаси ҳам қарз берувчига ёки олувчига тааллуқли бўлмаслиги мумкин. Энг асосийси бундай рухсат рибо учун эшикларни очиб юбориши мумкин. AAOIFI шариат меъёрлари ҳам пул шаклидаги қарзларни инфляция индексига боғлаб қўйишга рухсат бермайди.

#инфляция #қарз

@alijon_ravshanov

ИНФЛЯЦИЯ ЯХШИ НАРСАМИ ЁКИ ЁМОН?

Инфляция иқтисодиётда кўп учрайдиган жараён. Маҳсулот ва хизматлар нарх даражасининг ошишини билдиради. Унинг иқтисодиёт учун яхши ёки ёмонлиги инфляция даражасига боғлиқ.

Масалан, йилига 2-3% инфляция кузатилса, бу нормал ҳолат ҳисобланади, ҳатто бунақа кўрсаткич иқтисодиётда соғлом ўсиш кетаётганидан дарак беради. Кучли ривожланган давлатларда ҳам 2-3 %лик инфляция кузатилади.

Аммо, йилига 10-15% инфляция кузатиладиган бўлса, иқтисодчилар бундан хавотирга тушишади. Чунки бунақа баланд кўрсаткичлар иқтисодиётга салбий таъсир кўрсатади. Аҳоли даромадининг харид қилиш қобилияти пасаяди, тадбиркорларнинг бизнес харажатлари ошиб маҳсулот таннархи қимматлашади, натижада фойда камаяди. Бу эса тадбиркорларни бизнес қилишга рағбатини сўндиради. Юқори инфляция сурункали «дард»га айланган бўлса, миллий валюта қадрсизланиб одамларнинг унга ишончи йўқолади. Одамлар миллий валюта ўрнига кучлироқ хорижий валюта жамғаришга ўтадилар, бу эса иқтисодиёт учун янада каттароқ муаммоларни келтириб чиқаради.

Инфляция одатда истеъмолчи нархлар индекси орқали ўлчанади. Яъни, истеъмолчи савати яратилади, унга ўртача оила бир ойда истеъмол қиладиган маҳсулотлар (озиқ-овқат, дори-дармон, рўзғор буюмлари ҳк.) ва хизматлар (транспорт, коммунал, телефон, интернет, ижара ҳк.) нархлари киритилади ва ҳар ой янгиланган нархлар асосида инфляция кузатиб борилади.
Масалан, январ ойида истеъмолчи саватидаги барча маҳсулотлар ва хизматларнинг нарх индекси 1000 эди, феврал ойида эса 1010 бўлди. Яъни бир ойда нархлар индекси 10 поғонага ўсганини, бошқача айтганда, бир ойлик инфляция 1% бўлганини билдиради. Йилнинг охирида ушбу индекс 1100 га кўтарилса, йиллик инфляция 10% бўлганини билдиради.

Инфляциянинг сабаблари ҳар хил бўлади. Масалан, банклар аҳоли ва бизнесларга кредит ажратишни кўпайтирса, инфляция одатдагидан каттароқ бўлиши мумкин, чунки кредитдан тушган пулларга кўпроқ маҳсулот ва хизматлар талаб қилинади. Талаб ошгандан кейин, нархлар ҳам ошади. Бошқа бир сабаби: одамлар «нарх-наво ошиб кетиши мумкин ёки маҳсулотлар тақчил бўлиб қолиши мумкин» деган келажак ҳақидаги хавотирлари натижасида кўпроқ харид қилишни бошлашади. Талаб ошгандан кейин, нархлар ҳам ошади. Ва яна бошқа сабаблари бор.

Инфляциянинг зидди дефляциядир, яъни унда нарх-навонинг тушиши кузатилади. Бизда дефляция деярли учрамайди, аммо Японияга ўхшаш мамлакатларда дефляция одатий ҳол. Бизда инфляция иқтисодиётимизнинг энг оғриқли нуқталаридан бири. Унга қарши марказий банк доимо курашиб келади. Аммо, биздаги яширин иқтисоднинг салмоқли ҳажми, одамларнинг миллий валютадан кўра долларга кўпроқ боғланганлиги, ҳали-ҳануз кўплаб бозор сегментларида соф рақобатнинг етишмаслиги ҳамда одамлар келажакдаги нархлар борасида доимо хавотир олиб келганлари сабабидан инфляция билан курашиш осон кечмаяпти.

#инфляция

@alijon_ravshanov

Бир подкастда катта иқтисодчилардан бири (Дипломатияда ўқиганимда "Иқтисодий таълимотлар тарихи"дан ўқитувчимиз эди) Юсупов Юлий Батырович бир гап айтиб қолди. СССР давлатида иқтисодий фаровонлик жуда яхши эди, инсонлар жуда бахтли яшашарди, деган иддаога гўзал жавоб қайтарди.

Албатта, СССР иқтисодий ривожланиш жиҳатдан унчалик ёмон эмасди - ҳар қалай қорнимиз тўқ, устимиз бут ва асосийси ўзимизни хавфсиз ҳис қилиб яшардик. Лекин, аслида бу нарсалар "бахтли яшардик" деган иддаога етарли асос эмас. Чунки "бахт" ўта субъектив нарса - у одамдан одамга, ҳолатдан ҳолатга ўзгариб турувчи ҳис-туйғудир.

Одатда, СССРни қўмсаб қолганлар бу кекса ёшдаги кишилар бўлиб, уларнинг ёшлиги, куч-қувватга тўлган ва мақсад-интилишлар билан яшаган умри совет даврига тўғри келганлиги учун ўша дамлардаги лаҳзаларни қўмсаганда (ностальгия ҳисси) , ижобий ҳис-туйғулар қалбни эгаллайди. Натижада "мен ўша даврда бахтли эдим" деган тасаввурга боради, дейди иқтисодчи.

Ҳақиқий иқтисодчилар учун тасаввур ҳақиқатга асос бўлолмайди. Иқтисодчилар асосан рақамлар билан ишлайдиган, ўта ҳиссиз демайлик 😊 , балки воқеликни фактлар билан ўлчайдиган ва муаммоларга реал ечим тақдим қила оладиган прагматик шахслар бўлади.

@alijon_ravshanov