❗️14 ЁШДАГИ БОЛАЛАР СОДИР ЭТГАН ЖИНОЯТИ УЧУН ШАХСАН ЎЗИ ЖАЗОГА ТОРТИЛАДИ ! ✏️ Вояга етмаганлар жиноятчилиги сони ошиши дунё ҳамжамиятини жиддий ташвишга солаётган муаммолардан биридир.
Хусусан, Ўзбекистонда
2023 йилда вояга етмаганлар томонидан 3 мингдан ортиқ жиноятлар содир этилган бўлиб, шулардан, тахминан
65 фоизи мактаб ёшидаги болаларни ташкил этади.
Ушбу рақамлар вояга етмаганлар жиноятчилигининг олдини олиш йўналишдаги ишларга асло совуққонлик билан қараб бўлмаслигини кўрсатмоқда.
🔰 Таҳлил натижаларига кўра, вояга етмаганларнинг
жиноятчига айланиб қолишига қуйидаги омиллар сабаб бўлиши мумкинлиги таъкидланмоқда:
🔹оила ва турмушдаги салбий таъсирлар ва ноқулай шароитлар;
🔹носоғлом турмуш тарз, ёмон хулқли шахслар билан алоқада бўлиш;
🔹“ўқимайдиган” вояга етмаган шахсларнинг “узоқ вақт мобайнида” муайян фойдали машғулот билан шуғулланмаганлиги;
🔹катта ёшдаги жиноятчилар томонидан турли “ғайриижтимоий хатти-ҳаракатлар”га вояга етмаганларни жалб қилиниши;
🔹“зўрлик ишлатиш” билан боғлиқ турли китобларни ва шафқатсиз видеофильмларни томоша қилиш;
🔹болалар руҳий ҳолатдаги айрим сифатлар, “оммавий маданият”нинг салбий таъсири;
🔹яқин қариндошлар томонидан вояга етмаганга нисбатан эътиборсизлик билан қараш;
🔹ота-онанинг вояга етмаган фарзандига нотўғри тарбия бериши;
🔹мактабда ўқув жараёнида вояга етмаганлар ўртасидаги келишмовчиликларнинг пайдо бўлиши;
🔹ўсмирнинг кайфияти ва руҳиятига таъсир кўрсатувчи ҳаётдаги муваффақиятсизликлар;
🔹маънавий ва ахлоқий мўлжалларнинг беқарорлиги, шахслар жиноий гуруҳи билан яқин алоқада бўлиш ёки муайян шароитда улар ўсмирга салбий таъсир кўрсатиши;
🔹вояга етмаган қизларнинг ёши катта қизлар билан тунги вақтда кўчаларга чиқишлари ва ҳ.к. 🖌Юқоридагиларга кўра,
вояга етмаганларнинг, шу жумладан
мактаб ёшидаги болаларнинг жиноятчи ёки
жиноят қурбони бўлиб қолишини олдини олиш мақсадида, фуқаролар 14 ёшдан бошлаб жиноий жавобгарликка тортилиши мумкинлиги тўғрисида
огоҳлантириб, улар билан тегишли
профилактик тадбирларни ўтказиш мақсадга мувофиқ.
Хусусан,
Жиноят кодексининг 17-моддасига кўра, жиноят содир этгунга қадар
14 ёшга тўлган шахслар Жиноят кодексининг қуйидаги моддаларида назарда тутилган жиноятлар учун
жавобгарликка тортилиши белгиланган:
🔻97-модда (Қасддан одам ўлдириш);
🔻98-модда (Кучли руҳий ҳаяжонланиш ҳолатида қасддан одам ўлдириш);
🔻104-модда (Қасддан баданга оғир шикаст етказиш);
🔻105-модда (Қасддан баданга ўртача оғир шикаст етказиш);
🔻106-модда (Кучли руҳий ҳаяжонланиш ҳолатида қасддан баданга оғир ёки ўртача оғир шикаст етказиш);
🔻118-модда (Номусга тегиш);
🔻119-модда (Жинсий эҳтиёжни зўрлик ишлатиб ғайритабиий усулда қондириш);
🔻126-1-модда (Оилавий (маиший) зўравонлик);
🔻137-модда (Одам ўғрилаш);
🔻164-модда (Босқинчилик);
🔻165-модда (Товламачилик);
🔻166-модда (Талончилик);
🔻169-модда (Ўғрилик);
🔻173-модда (Мулкни қасддан нобуд қилиш ёки унга зарар етказиш);
🔻220-модда (Озодликдан маҳрум қилиш жазосини ижро этиш муассасаларининг ишини издан чиқарувчи ҳаракатлар);
🔻222-модда (Қамоқдан ёки қўриқлов остидаги сақлаш жойидан қочиш);
🔻247-модда (Ўқотар қуролни, ўқ-дориларни, ўқотар қуролнинг асосий қисмларини, портловчи моддаларни, портлатиш воситаларини ёки портлатиш қурилмаларини қонунга хилоф равишда эгаллаш);
🔻252-модда (Радиоактив материалларни қонунга хилоф равишда эгаллаш);
🔻263-модда (Темир йўл, денгиз, дарё, ҳаво транспорти воситаси ёки алоқа йўлларини яроқсиз ҳолатга келтириш);
🔻267-модда (Транспорт воситасини олиб қочиш);
🔻271-модда (Гиёвандлик воситалари, уларнинг аналоглари ёки психотроп моддаларни қонунга хилоф равишда эгаллаш);
🔻277-модда (Безорилик).
✅ Жиноят кодексининг
бошқа моддаларида назарда тутилган жиноятлар учун – жиноят содир этгунга қадар
16 ёшга тўлган шахслар жавобгарликка тортилиши назарда тутилган
(айрим моддалари бундан мустасно). ❗️ФАРЗАНДЛАРИМИЗ ТАҚДИРИГА БЕФАРҚ БЎЛМАЙЛИК !@Yurist_harbiy