𝗩𝗔𝗟𝗬𝗨𝗧𝗔 𝗞𝗨𝗥𝗦𝗜

So‘mga nima bo‘layapti?

Ketma-ket 5 kundan buyon (bugungi prognoz bilan qo‘shib hisoblaganda) so‘m AQSh dollariga nisbatan mustahkamlanmoqda. Xususan, so‘nggi 5 kunlik o‘rtacha kurs 0,12 foizga mustahkamlangan.
 
Bu holat asosiy savdo hamkorlarimiz valyutasi mustahkamlanayotganligi bilan izohlanadi. Jumladan oy boshida 1 dollar 97,8 rublni tashkil etgan bo‘lsa, bu ko‘rsatkich kecha 90,4 rublgacha pasaydi (ya’ni rubl 7,6 foizga mustahkamlangan). O‘rtacha kurs esa oy boshidan buyon (20 kunlik o‘rtacha)  5,8 foizga mustahkamlagan).

 Rubl ortidan tengening ham mustahkamlanishi kuzatilmoqda. Xususan, fevral (20 kunlik o‘rtacha) oyida tenge dollarga nisbatan 3,2 foizga mustahkamlangan. Taqqoslash uchun, so‘m xuddi shu davrda dollarga nisbatan 0,1 foizga mustahkamlangan, xolos.

 Rossiya va Qozog‘iston birgalikda tashqi savdomiz hamda xalqaro pul o‘tkazmalarida eng yirik hamkorimiz hisoblanadi.  Xususan,  bu ikki davlatga tashqi savdo aylanmasining 24,1 foizi, oltinsiz eksportning esa 27,3 foizi to‘g‘ri keladi.  Bu davlatlar valyutalarining mustahkamlanishi  esa tabiiyki, so‘mga ham ta’sirini o‘tkazmasdan qolmaydi.

So‘mning, rubl va tenge kabi yuqori sur’atlarda mustahkamlanmayotganligi esa valyuta kursi ta’sirining to‘liq namoyon bo‘lib ulgurmaganligi (lag) yoki Markaziy bankning so‘mni nisbatan barqaror saqlashga qaratilgan siyosati natijasi bo‘lishi mumkin (yoki ikkalasi ham qisman rol o‘ynamoqda).

Agar eslasangiz rubl va tengening 2024 yil ikkinchi yarmida sezilarli qadrsizlanish fazasi so‘mda deyarli namoyon bo‘lmasdan o‘tib ketgan edi. Xususan,  Iyul-dekabr oylarida rubl dollarga nisbatan 15 foizga,  tenge esa 8,9 foizga qadrsizlangani sharoitda so‘m dollarga nisbatan 2 foizga qadrsizlangan xolos. Bu esa o'z navbatida real valyuta kursining mustahkamlanishishiga olib kelgan edi.

@Mirkonomika