Sizga Ham Ilindim

​​Кўр ҳассасини ҳар йили йўқотади

Йил охирлаши билан автомобилларга газ қуйиш шоҳобчаларида турнақатор навбатлар пайдо бўлади. “Турнақатор” деган сўз жуда юмшоқ эшитиляпти, “даҳшатли навбатлар” десак сал тўғрироқ бўларди.

Ўртача 1-2 соатда навбат келади, айрим жойларда 5-6 соат ёки ундан ҳам кўпроққа чўзилишини ҳаммамиз биламиз.

Ҳудудларда аҳолига истеъмол гази етказиб бериш масаласи қай даражада ачинарли эканлиги ҳақидаку, гапирмаса ҳам бўлади, буни ҳам ҳамма билади.

Энг муҳим жойи ҳам аслида шу – буларни ҳаммамиз биламиз. Оддий халқ ҳам, тепадагилар ҳам. Бу кутилмаган форс-мажор ҳолат эмас. Декабрда шунақа ҳолат бўлиши олдиндан барчага маълум, ҳар йили бу такрор ва такрор бўлаверади.

Аммо буни бартараф этиш учун зиғирча иш қилинганини билмаймиз. Наҳотки шу соҳанинг тепасида шунақа муаммоларни ҳал қилишга ақли етадиган салоҳиятли мутахассислар йўқ? Ёки улар ҳам катта манфаатлар ўйини олдида ожизмикин...

Бу ижтимоий соҳа бўлса ҳам майли эди, “пул йўқ, фойда йўқ, ойликлар паст” деб баҳона қилсак. Ахир нефть-газ соҳаси миллионлаб доллар даромад оладиган “ёғли” соҳалардан бирику. Балки энг “ёғли”сидир, ким билсин. Узоқ йиллар давомида айримлар фақат “халқум, халқум” деявермасдан, озгина “халқим” деб ҳаракат қилганида, балки бугун бунақа муаммолар бўлмасмиди...

Тасаввур қилинг, ҳар куни минглаб куч-қувватга тўлган фуқароларимиз (деярли барчаси эркаклар) умрининг маълум бир қисмини шунчаки навбатларда туриб ўтказиб юбормоқда. Улар мана шу бир неча соат ичида аслида фойдали иш билан шуғулланиши, оиласини боқиши учун пул топиши, давлатга солиқ тўлайдиган даромад олиши ва алал-хусус жамият ривожига ҳисса қўшиши мумкин эди.

Аммо улар километрларга чўзилган навбатларда шунчаки вақтини ўлдиришмоқда. Бу мамлакат иқтисодиётига қай даражада даҳшатли зарар олиб келишини наҳотки билишмаса?! Балодай билишади, билганда қандоқ...

Ўзи шундоқ ҳам инсон ресурслари етмаётган бир пайтда минглаб алп йигитларни навбатга турғизиб қўядиган тизим яратувчиларида заррача виждон бормикин?

Биз қанақа кўрмиз ўзи, ҳар йили ҳассамизни йўқотаверамизми?


👉 @xushnudbek 👈

​​Хўжакўрсин

Кеча, 1 декабрь куни, Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги IMEI-кодлар ҳақида баёнот берди.

«Aйни кунларда мобил қурилмаларининг IMEI-кодини рўйхатдан ўтказиш масаласи, ОАВларда кенг ёритиб борилмоқда. Шундай бўлсада, ҳар бир фуқаро учун муҳим бўлган ушбу тизим ҳақида кўплаб саволлар юзага келмоқда. Шуни эътиборга олиб IMEI-код (ҳақида) энг кўп берилаётган долзарб саволларга яна бир бор ойдинлик киритамиз», - дейилади вазирлик ахборотида.

Лекин ахборотни ўқисангиз, ҳеч ҳам долзарб саволларга жавоб берилмаган. Балки шундоқ ҳам ҳамма биладиган маълумотлар, яъни IMEI-код нима, уни қандай аниқлаш мумкин, рўйхатдан ўтказиш учун қаерга мурожаат қилиш керак, қанча тўлов тўлаши керак ва ҳ.к.

Аммо менинг постимдаги ва бошқалар берган асосий саволларга жавоб берилмаган. Бошқача айтганда бу ахборот шунчаки хўжакўрсинга эълон қилинган. Сабаби АОКА давлат ташкилотлари томонидан барча танқидий мақолаларга муносабат билдириш кераклигини назорат қилмоқда. Вазирлик эса IMEI-кодлар ҳақидаги танқидий постларни мана шу хабар билан ёпмоқчи шекилли. “Жавоб бердимми, бердим” деган принцип.

Аммо бунақа ахборотлар халқнинг устидан кулишдан бошқа нарса эмас. Нега дейсизми? Сабаби вазирлик сайтида “IMEI” деб қидирувга бериб кўрдим. Чиққан жавоблардан шуни билдимки, вазирлик шу пайтгача бирор марта, ҳа, ҳа, бирор марта IMEI-кодларини қандай рўйхатдан ўтказиш мумкинлиги ҳақида тушунтириш бермаган экан. Илк марта бундай ахборотни кеча, яъни 1 декабрда берибди. Унгача берилган хабарларда шунчаки янги тизим мақсади ва матбуот анжуманлари ҳақида маълумот бор холос.

Энди ўзингиз айтингчи, 8 ой давомида рўйхатдан ўтказиш бепул бўлганда ахборот бермасдан, айнан пулли бўлган куни вазирликнинг бу ҳақида маълумот бериши халқнинг устидан кулиш эмасми? Нима, улар атайин пулли бўлиш кунини кутишдими? Ажойиб, жуда ажойиб!

Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлигидан илтимос қилмоқчи эдимки, айни шу масалада вазирлик ва бошқа масъул мансабдорлар матбуот анжумани ўтказишсин. Масала жуда долзарб ва бизнинг кўплаб саволларимиз бор. Кечагига ўхшаган хўжакўрсин ахборотлар бизни қаноатлантирмайди. Имкони бўлса, шахсан вазирнинг ўзи қатнашсин. Ахир бу миллионлаб фуқароларга бевосита дахл қилувчи қарорку. Вазир миллионлаб фуқаролар учун вақт ажратмаса, нима қилиб вазир бўлиб ўтирибди?

Калаванинг учи

Вазирлик сайтидаги қидирувларим пайтида қизиқ бир хабарга кўзим тушди. 2017 йилда эълон қилинган ушбу ахборотда айнан IMEI-кодларни рўйхатдан ўтказиш режалаштирилаётгани ва бундан кўзланган мақсадлардан бири «маҳаллий мобил қурилма ишлаб чиқарувчиларини қўллаб-қувватлашга, маҳсулот ишлаб чиқариш кўлами ва сифатини оширишга замин яратиш» эканлиги ёзилган экан. Ўзбекистонда маҳаллий телефон ишлаб чиқарувчи компания, бу – ARTEL!

Аҳааа, демак, бу янгиликни жорий этишдан мақсадлардан бири Artel компаниясини қўллаб-қувватлаш бўлган эканда? Демак, Artel телефонлари кўпроқ сотилиши учун халққа 50 минг сўмдан 100 минг сўмгача “солиқ” солинган эканда?

Аммо энг қизиғи 2019 йилга келиб бу ҳақида бирорта расмий манбада «маҳаллий ишлаб чиқарувчиларни қўллаб-қувватлаш» мақсади ҳақида ёзилмаяпти. Фақат ноқонуний савдо, жиноятчиликка қарши кураш, йўқолган телефоннинг топилишини айтишмоқда холос. Чунки халқнинг онгги 2017 йилдагидан анча ошди, энди улар бундай баёнотлардан фақат жунбушга келмоқда. Лекин касални яширсанг, иситмаси ошкор қилади.

Майлида, ҳар кимга Худо инсоф берсин. Бошқачасига ечим йўқ, менимча.


👉 @xushnudbek 👈

​​​​​​Эзгу мақсаднинг ўзи етарлими?

Айрим ислоҳотларни кўриб, мақсад фойда келтириш эмас, балки халқни соғин сигирдек соғишмикин деб ўйланиб қолади одам.

Масалан, телефонларнинг IMEI-кодларини рўйхатдан ўтказиш тизимидан балки эзгу мақсадлар кўзлангандир, аммо уни амалга ошириш тартиби халқни қийнашдан нарига ўтмади. Жумладан:

Биринчидан, барча мобил қурилмаларни автоматик рўйхатдан ўтказиш учун жуда қисқа вақт берилди. Гарчи ҳаммаёқда 1 апрелдан 1 ноябргача дейилган бўлсада, лекин аслида IMEI-кодларни рўйхатга олиш тартибини Вазирлар Маҳкамаси 17 сентябрда тасдиқлади. Яъни 1 ноябрь деган муддат халққа салкам октябрда маълум бўлди. ОАВларда асосий тарғиботлар ҳам октябрдан бошланди.

Бу дегани, халққа ишлатилмаётган телефони ёки иккинчи сим-картасини автоматик рўйхатдан ўтказиш учун тахминан 1 ой вақт берилди. Бу ноинсофлик!!!

Иккинчидан, 1 ноябрдан ариза орқали рўйхатдан ўтишда жуда кўплаб муаммолар пайдо бўлмоқда. Айниқса, 2 та сим-картали телефон ишлатадиган жуда кўпчилик янгиликлардан кеч хабар топганининг эвазига (тайинли тарғибот ҳам қилишмади) ҳозир боши қотган.

Сабаби 1 ноябрдан кейин иккинчи слотни рўйхатдан ўтказиб бўлмаяпти, гарчи 1та IMEI-код базада бўлса ҳам, рад жавоби келмоқда. Рўйхатдан ўтиш учун хорижга чиқиб келиш керак эмиш. «Ҳеч бўлмаса Қозоғистонга чиқиб келинг, кейин рўйхатдан ўтказамиз» дейишмоқда.

Бу нима аҳмоқгарчилик??? Нега бу ҳақида аввал огоҳлантиришмаган?

Учинчидан, рўйхатдан ўтказиш рад этилаётганига сабаб — божхонани четлаб ўтиб, яширин йўллар билан олиб кирилгани бўлса, унда нега бунинг жабрини халқ тортиши керак? Чегарачилар, божхоначилар ёки яширин йўлларга шароит яратиб берган коррупционерларга ҳеч нарса бўлмасдан, яна оддий халқ сарсон бўлиши керакми?

Ахир ўша телефонларни пешона тери билан топган пулларига расмий ишлаб турган дўконлардан сотиб олишганку. Нега шунча пайт дўконларда ноқонуний телефонларни сотишга йўл қўйганлар жазоланмасдан, жабрдийда халқ товон тўлаши керак? Нима учун??? Нима учун???

Тўртинчидан, хўп, бўлар иш бўлди, дейлик. Энди нима қилиш керак? Муаммони ечиш учун бирор қонуний ечим борми? Минглаб фуқаролар рўйхатдан ўтказиш учун хорижга чиқиб кела олмайди барибир. Халққа безбетларча «четга чиқиб келинг, йўқса иложи йўқ» демасдан бирор ечим бермайсизларми?

Бешинчидан, биламизки 1 декабрдан рўйхатдан ўтказиш пуллик бўлади. Майли, текин бўлсин демайман, аммо нега нарх бунчалик қиммат? Бирор асоси борми? Шунчаки 1та кодни тармоққа киритиб қўйиш учун 44 минг 600 сўм олишга уялмайсизларми?

Боз устига, агар телефон 2та сим-картали бўлса, унда ҳар бири учун алоҳида тўлов қилинади, демак 89 минг сўм бўляпти. 30 кундан ўтиб рўйхатга олинса, 110 минг сўм бўлади. Нега 10 минг сўм эмас, нега 20 минг сўм эмас? Халқни жуда бооооооой деб ўйлайсизлар шекилли? Пуллари ошиб-тошиб кетяпти, қаерга қўйишни билмаяпти, дея тасаввур қиласизларми?

Халқ тўлаётган солиқлар қаёққа кетяпти унда? Бу тизимдан мақсад халққа фойда бўлиш дейишмоқда, ахир фойдали тизимлар ишлаб чиқиш давлатнинг мажбурияти эмасми? Бизнинг солиқларни шунинг учун оляпсизларку. Халққа икки марта солиқ солиш (ва қиммат солиқ) инсофсизлик ахир!

Халқ соғин сигир эмас, шуни унутиб қўймайлик, илтимооооос...

Ноябрь ойи деярли тугади. Аммо соҳа мутасаддилари юзага келган муаммоларни ечиш учун зиғирча ҳаракат қилмади, халққа тушунтириш бермади, тарғибот олиб бормади. «Нега рад қилинганини билмадим, бу муаммо сеники, менга нима» деган принципда иш олиб борилди. 1 кун ўтиб эса, рўйхатга олиш пуллик бўлади. Халқ яна пул тўлашни бошлайди...

Тўлайверади, тўлайверади, тўлайверади...


👉 @xushnudbek 👈