«ШАРҚ ЮЛДУЗИ» журнали

Бу китоб шундай – аксарият замонавий битиклар каби уйқуга тортмайди,
бедорликка чорлайди. Виждонни тинчитадиган эмас, уни эслатадиган сатрларгина
зулмоний зулматдаги зулмат бағрига оқ нилуфарларга чўлғанган жаннатда кезган
Акутагава Буддаси оёғи остидан дўзахга узанган нур каби қилич санча олишидан
тинимсиз далолат этиб туради. Дор остидан қайтарадиган ёлғонга тазаррудаги
эмас, дор остига олиб борадиган адолатга саждадаги Сўз ҳақиқий дея, Насимийу
Машраблар қисматидан афсоналар сўйлайди.
Бу китоб шундай. Ўзини англамай дунёни забт этмоқчи бўлаётган қора куч
аюҳаннослари ўзини англаганнинг пинҳоний исёни қаршисида ночор ингроқлар
каби йўқликка юз тутишидан башоратлар айлайди. Кўҳна тарих давомида қайтақайта исботланган, Сўзга эмас, Руҳга мурожаат этган ижодкор ижоди завол
нелигини билмай замонлар оша яшаши исботини қайта исботлайди.

Қачонлардир
Ажойиб бир замон келгай қачонлардир,
Қуёшдай бахтимиз кулгай қачонлардир.
Бу кун ҳам бахтсиз эрмасмиз вале бахтдан
Бу тўлмас кўнглимиз тўлгай қачонлардир.

Диёримиз кўриб, ҳуснига пайдар-пай,
Ичиккан ажнабийлардай дебон: Ҳай-ҳай!
Баайни пирига содиқ муридлардай
Башар бизларга интилгай қачонлардир.

Кўролмаслар ҳамон йўқмас, кўролмаслар
Мудом фитна қўзиб, бусиз туролмаслар,
Улар ҳақ йўлда эл бирла юролмаслар –
Фасодлар аҳли даф бўлгай қачонлардир.

14 февраль "Шарқ юлдузи" ва "Звезда Востока" журналлари бирлашган таҳририяти Бош муҳаррири ўринбосари Панченко Клавдия Ивановна таваллуд топган сана. Шу муносабат билан Панченко Клавдия Ивановнани ижодий жамоамиз номидан самимий муборакбод этамиз ва келгуси ишларида омад ва зафарлар тиламиз!

Заҳириддин Муҳаммад ибн Умаршайх Мирзо 1483-йил, 14-феврал куни Андижонда туғилган.

У Амир Темурнинг бешинчи авлоди, Фарғона ҳукмдори Умаршайхнинг фарзанди. Бобурнинг онаси Қутлуғ Нигор хоним Тошкент ҳокими Юнусхоннинг қизи бўлган.

***
Мен ҳавода учиб юрибман гўё,
Оёқ қўйгудайин ерда жой йўқдир.
Эвоҳ, фариштамнинг нигоҳи ўқдир,
Ҳар заррада борим талош, бенаво.
Орзу қотилиман – умидсиз банда,
Йўлим ёритолмай Ой ҳам шарманда.
Шамол эса олмай паришонхотир,
Кўройдин тўридан тўқийди ўлан.
Тун – аждар, оғзидан ёйилаётир
Ер-кўкни чирмаган қоп-қора гулхан.

Мамлакатимиз раҳбари шоир-ёзувчилар, ноширлар, олимлар билан доимий
мулоқотда бўлади, ҳудудларга ташрифлари давомида имкон қадар жойлардаги
кутубхоналарни кириб кўришга, улар фаолияти билан танишишга ҳаракат қилади.
Президентимизнинг хорижий давлатларга ҳамда турли мамлакатлар
раҳбарларининг юртимизга расмий ташрифлари чоғида олий мартабали
меҳмонларга китоб совға қилишлари хайрли анъана тусини олган. Муҳими,
уларнинг аксарияти давлатимиз раҳбарининг Сўзбошиси билан чоп этилган.
Президентимиз, шунингдек, “Туркий адабиёт дурдоналари” деб номланган 100
жилдлик китоблар туркумини нашр этиш ғоясини илгари сургани ҳам барчамизга
маълум.

Эй, ким азал ишқидин сирлар ишора этган,
Эй, ким сир китобидин дурлар нишона этган –
Санъат қаламин тутиб, ишқ қасрин муҳандиси,
Ҳайрат сиёҳи бирла тархин ошкора этган.

Эй, ким дил жавҳарида дур каби товлангувчим,
Эй, ким, жаннат боғида кийиклар овлагувчим.
Ул наво гулшанида қуёш янглиғ чарақлаб,
Ҳикмат бирла ишқ майин жонимга боғлагувчим!

Заррада бутун борлиқ, қатрада дарё кўнгил,
Босган изларин нақши, кўзга тўтиё кўнгил.
Баҳру ҳикмат ғаввоси, ибодат ҳар нафаси,
Сўз мулкининг султони, пиру анбиё кўнгил.

Сўз – оламга еткувчи, қудрат деб билган Пирим,
Сўзни ақлу идрокдан, юқори кўрган Пирим.
Одам мадҳин юксакка кўтаргувчи сўз дея,
Ҳам шараф, жон ичинда жавҳар деб, турган Пирим.

Сиёҳига сув томса, олмос бўлиб тошарди,
Юз жаҳон маъно бирла кўк тоқидан ошарди,
Ишқ торидан таралса дилрабо куй-наволар,
Ҳар Лайлининг қонида минг бир малак шошарди.

Эй, ким  фалак саҳнига сўз гавҳарин сочганим,
Гавҳар дўконин қуриб, дур конини очганим.
Кўҳна дунё бағрини ҳикмат бирла тўлдириб,
Маънолар денгизида жавлон уриб кечганим.

Эй, ҳикмат буржида нур, қадри баланд бўстоним,
Бутун дунё талпинар – ҳазина, сир жаҳоним.
То қиёмат сўнмагай, ўзинг жавҳарафшоним,
Ки, Навоий фазли-ла файзли турку Туроним!

Буюк мутафаккир, атоқли давлат ва жамоат арбоби, ғазал мулкининг султони Алишер Навоийнинг бебаҳо ижодий-илмий мероси нафақат халқимиз, балки жаҳон адабиёти, миллий маданиятимиз ва адабий-эстетик тафаккуримиз ривожида алоҳида ўрин тутади.

Етим

Бу қизча осмонга омонат,
Тонг каби мусаффо ўйлари.
Булутдек қақраган самода
Униққан, йиртилган кўйлаги.

Мўлтираб термилар кўзчалар,
Дунёнинг у билан иши йўқ.
Бир бўлак егулик кўчага
Ташланар – ҳаётга иштиёқ.

Леся Украинка драматик поэмаларининг аксариияти ўтмиш мавзуида ёзилган
тарихий асарлар бўлиб, воқеа – ҳодисаларга ҳаққоний бўёқ берилган. Шунингдек,
драмаларида ҳам наср ва назмнинг ўзига хос хусусиятлари умумлашган.
Леся Украинканинг элликдан ортиқ лирик шеър ва иккита драматик достони
ўзбек тилига рус тилидан таржима қилинган. Таржимонлар Леся Украинканинг
лирик шеърларини таржима қилишга нисбатан тарихий-драматик асарларини
таржима қилишда анча мураккабликка дуч келишлари табиий. Чунки, шоира
тасвирлаган тарихий даврни, унинг ўзига хос сўз ва иборалари ҳамда атамаларини
ўрганиб чиқишга тўғри келади.