#reading
Londonda bu yil anomal sovuq kelib ketdi. Ha bu so’zni bu yerda ishlataman deb oʻylamagandim:) Ammo nam sovuq menga notanish va umuman sovuq insonni juda sekinlashtirib qoʻyishi bor gap.
Bu gaplarni issiq xonada, qaynoq kofedan xoʻplagancha yozayotgan boʻlsam-da, aslida sovuq - barcha texnologiyalarga turtki boʻlganini unutmaslik kerak.
Masalan, Yevropada yuz bergan Kichik muzlik davri. Men bu mavzuga oid yaxshi kitobni bilaman (rus tiliga tarjima qilingan, bizda yoʻq) - Brayan Feygan, "Kichik muzlik davri 1300-1850: Iqlim tarixni qanday o‘zgartirdi".
Oddiy fiziologik jihatdan yashab qolish va sovuqdan himoyalanish uchun Yevropa qo‘ychilik va jun matolarini to‘qish bilan shug‘ullanishga majbur bo‘ladi. Natijada dehqonlar qishloqlardan shaharlarga ko‘chiriladi (inglizlarda "qo‘ylar odamlarni yeb qo‘ydi" degan ibora bor), to‘qimachilik korxonalari paydo bo‘ladi - bu kapitalizmning ilk belgisi edi. Bejiz emas, keyinchalik deyarli barcha rivojlanayotgan mamlakatlar - Yaponiya, Koreya, Xitoy o‘z taraqqiyot yo‘lini to‘quvchilikdan boshlaydi: dehqonlar oddiy texnika bilan ishlashni, mehnat taqsimotini, hisob-kitob va nazoratni, dastlabki sarmoyalarni to‘plashni, shartnomalarni bajarishni (huquqiy tizimni) o‘rganishadi.
Ochlikdan qutulish uchun dengiz bo‘yi xalqlari ochiq okeanga chiqib, treska va seld balig‘ini ommaviy ovlashga majbur bo‘lishadi. Buning uchun esa okean kemalarini yasashni o‘rganish kerak edi. Kema qurilishi o‘sha davrlar uchun yuqori texnologiya hisoblanardi. U o‘z navbatida muhandislik ta’limi, kartografiya, navigatsiyani (ya’ni texnik fanlarni) ham rivojlantiradi.
Feygan shunday yozadi:
"Basklar, gollandlar va inglizlar sovuq va bo‘ronli Atlantika okeaniga moslashtirilgan va ochiq dengizda baliq ovlay oladigan ilk kemalarni yaratishdi. Bunday kemalar orasida ingliz doggerlari ham bor edi. Ular yordamida Islandiya qirg‘oqlarida va hatto Buyuk Nyufaundlend sayozligida baliq ovlash uchun fevral oyidagi bo‘ronlarda ham okeanga chiqish mumkin edi. Treska savdosi baliqchi kemalarni Atlantika okeanini kesib o‘tishga majbur qildi va Shimoliy Amerikaning dastlabki mustamlakachilari hayotini qo‘llab-quvvatlashga yordam berdi."
Yana Monastirlar, “Qora o‘lim" (vabo), Yevropadagi tugamas urushlar haqida gap boradi.
Xullas, sovuq ham joyi kelganda foydali narsa deb hisoblash mumkin:)
@panda_books
Londonda bu yil anomal sovuq kelib ketdi. Ha bu so’zni bu yerda ishlataman deb oʻylamagandim:) Ammo nam sovuq menga notanish va umuman sovuq insonni juda sekinlashtirib qoʻyishi bor gap.
Bu gaplarni issiq xonada, qaynoq kofedan xoʻplagancha yozayotgan boʻlsam-da, aslida sovuq - barcha texnologiyalarga turtki boʻlganini unutmaslik kerak.
Masalan, Yevropada yuz bergan Kichik muzlik davri. Men bu mavzuga oid yaxshi kitobni bilaman (rus tiliga tarjima qilingan, bizda yoʻq) - Brayan Feygan, "Kichik muzlik davri 1300-1850: Iqlim tarixni qanday o‘zgartirdi".
Oddiy fiziologik jihatdan yashab qolish va sovuqdan himoyalanish uchun Yevropa qo‘ychilik va jun matolarini to‘qish bilan shug‘ullanishga majbur bo‘ladi. Natijada dehqonlar qishloqlardan shaharlarga ko‘chiriladi (inglizlarda "qo‘ylar odamlarni yeb qo‘ydi" degan ibora bor), to‘qimachilik korxonalari paydo bo‘ladi - bu kapitalizmning ilk belgisi edi. Bejiz emas, keyinchalik deyarli barcha rivojlanayotgan mamlakatlar - Yaponiya, Koreya, Xitoy o‘z taraqqiyot yo‘lini to‘quvchilikdan boshlaydi: dehqonlar oddiy texnika bilan ishlashni, mehnat taqsimotini, hisob-kitob va nazoratni, dastlabki sarmoyalarni to‘plashni, shartnomalarni bajarishni (huquqiy tizimni) o‘rganishadi.
Ochlikdan qutulish uchun dengiz bo‘yi xalqlari ochiq okeanga chiqib, treska va seld balig‘ini ommaviy ovlashga majbur bo‘lishadi. Buning uchun esa okean kemalarini yasashni o‘rganish kerak edi. Kema qurilishi o‘sha davrlar uchun yuqori texnologiya hisoblanardi. U o‘z navbatida muhandislik ta’limi, kartografiya, navigatsiyani (ya’ni texnik fanlarni) ham rivojlantiradi.
Feygan shunday yozadi:
"Basklar, gollandlar va inglizlar sovuq va bo‘ronli Atlantika okeaniga moslashtirilgan va ochiq dengizda baliq ovlay oladigan ilk kemalarni yaratishdi. Bunday kemalar orasida ingliz doggerlari ham bor edi. Ular yordamida Islandiya qirg‘oqlarida va hatto Buyuk Nyufaundlend sayozligida baliq ovlash uchun fevral oyidagi bo‘ronlarda ham okeanga chiqish mumkin edi. Treska savdosi baliqchi kemalarni Atlantika okeanini kesib o‘tishga majbur qildi va Shimoliy Amerikaning dastlabki mustamlakachilari hayotini qo‘llab-quvvatlashga yordam berdi."
Yana Monastirlar, “Qora o‘lim" (vabo), Yevropadagi tugamas urushlar haqida gap boradi.
Xullas, sovuq ham joyi kelganda foydali narsa deb hisoblash mumkin:)
@panda_books