#review #taqriz
📙
Jahongir Azimov — "O'zbekistonda yana bir kun""Mentalitet - kinoya uchun sabab emas, bilim predmeti hisoblanadi"— Jahongir akani kitobini tugatganimga bir necha kun bo'ldi.
— Xo'sh, taqrizni qachon yozasan?
— Taqrizni nimadan boshlashga ikkilanib, ancha vaqt hech nima yozolmayapman.
— Unda ichingdan o'tgan hissiyotlaringdan boshla...!
O'nta ocherk. O'nta inson. O'n xil taqdir. Yutuqlar, kamchiliklar. Topishlar-yo'qotishlar. Eski hikoyalarga yangicha qarashlar. Bularni barchasini bitta narsa birlashtirib turadi: barchasi shu yurtning farzandlari.
Jahongir aka ilk kitobi bo'lishiga qaramasdan, material yig'ish va guvohlar bilan suhbatlashishga o'ta professional yondoshgani bilinib turibdi. Har bir inson asli bir olam, uni tadqiq qilishga alohida yondoshish lozim. Jahongir aka bu ishni uddasidan chiqa olgan deyish mumkin, detallar, hikoyanavislik hammasi joyida.
Kitob yurak og'r'ig'iga qarshi "Allapinin"dorisini ixtiro qilgan olim bilan boshlanadi. Ko'p insonlarning hayotini saqlashga katta hissa qo'shgan olimning hayoti biz o'ylagandan murakkab bo'lganini ko'ramiz. Keyin ko'zi ojiz bo'lsa-da, qalb ko'zi ochiq Dilmuhammad aka hayoti bilan tanishamiz. Muallif bu qayg'uli hikoya orqali o'rtaga savol tashlaydi: qaysi muhim ko'zi ochiq bo'lsa-da, iymon ko'zi so'qirlikmi yoki teskarisi?
So'ngra etnolingvokulturolog olim Davlatbek Sadullayevning Afg'onistondagi hayot taqdiri bilan tanishsak, keyin birinchi o'zbek ayol jurnalisti Sobira Xoldorovaning ayanchli qismati bizni dillarimizni larzaga soladi. Uzoq yillar surgunga yuborilsa-da, o'z hayotiy qarashlaridan qaytmagan Sobira opaning hayotini keyinchalik hatto alohida film qilsa arziydi menimcha.
Shuningdek, kitobda siz yoshligida katta yoshli inson tomonidan jinsiy zo'ravonlikka uchragan va natijada ulkan psixologik zarba olgan qiz bayoni, Yuqori Chirchiqda kutubxona yuritayotgan ayol, ko'zi ojiz bo'lsa-da, musiqa bilan shug'ullanayotgan Sevara haqida o'qishimiz mumkin.
Kiobni o'qib tugatgach, Jahongir aka bu qissalarni tasodifiy tanlab olmagan degan xulosaga keldim. Boy hayotiy tajribasi orqali muallif barcha katta yozuvchilar kabi o'z ijodiy portretini yaratib boradi. Menimcha, kitob kulminatsiyasi bo'lmish oxirgi ocherk - aynan muallifning o'z bobosi ekanligi bejiz emas. Muallif har bir portret orqali o'zining ijodiy, ijtimoiy qarashlarini yoritib beradi, muammolarni ko'ndalang qo'yadi va oxirida o'z hayotiga yuzlanadi, undagi eng muhim figuralardan biri ya'ni buvasi haqida yozishga qaror qiladi. Bu mening eng boshida bergan fikrimni to'ldiradi: bu insonlarni nafaqat Vatan, balki muallif ham birlashtirib turadi.
Kitob yaxshi yozilgan bo'lsa-da, Jahongir aka hali yozuvchilik ko'nikmalarini yaxshiroq oshirishi kerakligi bilinib turibdi. Ba'zan hikoyada yozilayotgan voqealar va shaxslar shunchalik tez o'zgarganidan syujet liniyasidan adashib ketish mumkin. Ba'zi joylardan esa hikoyani boyitadigan ba'zi detallar tushib qolgandek. Yana bir kichik e'tiroz bevosita kitob illyustratsiyalariga. Mening nazarimda, bu hujjatli kitob bo'lgani uchun, yaxshi bo'lardi, o'sha qahramonlarning fotosuratlari berilganda. Shunda kitobxon o'sha insonlarni tasavvur qilishi yanada osonlashardi deb o'ylayman. Shu bilan birga o'zbek tilidagi qismda ba'zi imloviy juz;iy kamchiliklar uchradi. Keyingi nashrlarda bular bartaraf etiladi degan umiddaman.
Xulosa sifatida, bu kitobni albatta o'qib chiqing, zamondoshlarimiz taqdiri bilan qiziqib ko'ring. Jahongir akaga esa kelgusi faoliyatida ulkan ijodiy zafarlar tilab qolaman.
Yoqimli mutolaa!@panda_books
