Qanday qilib diktatura rejimini oldini olish mumkin?
Oddiy fuqarolar diktaturaning oldini olish uchun quyidagi choralarni ko‘rishlari mumkin:
1. Huquqiy savodxonlikni oshirish – Odamlar o‘z huquq va erkinliklarini yaxshi bilsalar, ularni poymol qilishga yo‘l qo‘ymaydilar. Konstitutsiya va qonunlarni o‘rganish muhim.
2. Erkin matbuotni qo‘llab-quvvatlash – Mustaqil OAV va blogerlar jamiyatdagi muammolarni yoritishda muhim rol o‘ynaydi. Ularga obuna bo‘lish, axborotni tarqatish orqali ularni qo‘llab-quvvatlash lozim.
3. Fuqarolik jamiyatini rivojlantirish – Nodavlat tashkilotlar (NNT) va jamoaviy tashabbuslarda ishtirok etish fuqarolarning ovozini kuchaytiradi va hokimiyatning haddan tashqari kuchayib ketishiga to‘sqinlik qiladi.
4. Tanqidiy fikrlashni rivojlantirish – Har qanday axborotni tekshirib, turli manbalardan taqqoslab o‘rganish lozim. Propaganda va yolg‘on xabarlarga uchmaslik muhim.
5. Saylovlarda faol ishtirok etish – Demokratik jarayonlarda ishtirok etish, adolatli va shaffof saylovlarni talab qilish muhim. Saylovni nazorat qilish va faqat haqiqatda ishonilgan nomzodlarga ovoz berish kerak.
6. Norizolikni qonuniy yo‘llar bilan bildirish – Mitinlar, piketlar, arizalar va onlayn kampaniyalar orqali fuqarolar o‘z noroziliklarini bildirishlari mumkin. Bu hukumatga xalq fikrini hisobga olish zarurligini ko‘rsatadi.
7. Mahalliy boshqaruvga ta’sir qilish – Mahalliy kengashlarga, hokimiyat organlariga murojaat qilish, ularning faoliyatini nazorat qilish orqali ham demokratiyani mustahkamlash mumkin.
8. Jamoaviy harakatni kuchaytirish – O‘zaro fikr almashish, ijtimoiy tarmoqlarda guruhlar tuzish va tashabbuslarni ilgari surish orqali oddiy fuqarolar ham kuchli ta’sir o‘tkaza oladilar.
9. Korrupsiyaga qarshi kurashish – Korrupsiya diktaturaning eng katta tayanchi bo‘lishi mumkin. Fuqarolar poraxo‘rlikka qarshi kurashish, uni fosh etish va shaffoflikni talab qilish orqali diktaturaga qarshi kurashda muhim rol o‘ynaydi.
10. Demokratik qadriyatlarni farzandlarga o‘rgatish – Keyingi avlodga erkinlik, qonun ustuvorligi va adolat tushunchalarini singdirish uzoq muddatli demokratik jamiyatni barpo etishda muhim ahamiyatga ega.
Diktaturaning oldini olish uchun har bir fuqaro mas’uliyatni his qilishi va faollik ko‘rsatishi lozim. Demokratiya doimiy harakat va kurash talab qiladi.
Manba:
chatgpt.com