💛💛💛
LEV ANDREEVICH ARTSIMOVICH (1909–1973)
Sovet fizik olimi, akademik, Sotsialistik Mehnat Qahramoni. Lenin mukofoti (1958) va Davlat mukofotlari (1953, 1971) sovrindori.
Moskva shahrida tugʻilgan. 1928-yilda Minskdagi Belarus davlat universitetining fizika-matematika fakultetini tamomlagan. 1930-yildan 1944-yilgacha Leningraddagi Fizika-texnika institutida, soʻngra SSSR Fanlar akademiyasining Atom energiyasi institutida ishlagan.
L. A. Artsimovichning asosiy ishlari atom va yadroviy fizika bilan bogʻliq edi.
Urushdan keyin mamlakatda atom energiyasini oʻzlashtirish maqsadida tadqiqotlar boshlanganda, u bu tadqiqotlarning bir yoʻnalishini boshqardi hamda izotoplarni ajratishning elektromagnit usulini ishlab chiqishni muvaffaqiyatli hal qildi.
1950-yilda L. A. Artsimovich boshqariladigan termoyadro sintezi muammosini eksperimental oʻrganishga kirishdi. Uning rahbarligida kuchli tokli gaz zaryadlarining neytron nurlanishi kashf etildi va oʻrganildi. Hayotining soʻnggi yillarida u Tokamak tipidagi qurilmalarda olib borilgan tadqiqotlarga rahbarlik qildi.
Hozirgi paytda insoniyat uchun katta ahamiyatga ega boʻlgan energetika muammolarini hal qilishda boshqariladigan termoyadro sintezidan foydalanishga katta umid bogʻlangan.
🔵 @Classic_Fizika
LEV ANDREEVICH ARTSIMOVICH (1909–1973)
Sovet fizik olimi, akademik, Sotsialistik Mehnat Qahramoni. Lenin mukofoti (1958) va Davlat mukofotlari (1953, 1971) sovrindori.
Moskva shahrida tugʻilgan. 1928-yilda Minskdagi Belarus davlat universitetining fizika-matematika fakultetini tamomlagan. 1930-yildan 1944-yilgacha Leningraddagi Fizika-texnika institutida, soʻngra SSSR Fanlar akademiyasining Atom energiyasi institutida ishlagan.
L. A. Artsimovichning asosiy ishlari atom va yadroviy fizika bilan bogʻliq edi.
U tadqiqotlarini rentgen nurlari fizikasi sohasida boshlab, rentgen diapazonidagi toʻlqin uzunliklarining toʻla ichki qaytish hodisasini eksperimental oʻrgandi. 1932-yilda I. V. Kurçatov bilan birga yadroviy reaksiyalarning dastlabki turlaridan biri boʻlgan neytronning proton tomonidan yutilishini tadqiq qildi. 1936-yilda A. I. Alixanov va A. I. Alixanyan bilan birgalikda L. A. Artsimovich elektron va pozitronning annihilatsiyasida energiya va impulsning saqlanish qonunlarini eksperimental tasdiqladi. Bu ushbu qonunlarning kvant-mexanik oʻzaro taʼsir elementar aktida birinchi bor tajribada tasdiqlanishi edi. Oʻsha vaqtda koʻplab olimlar bunga shubha bilan qarar edilar.1935–1940-yillarda L. A. Artsimovich tez elektronlarning modda bilan oʻzaro taʼsiriga oid, keyinchalik klassik boʻlib qolgan tadqiqotlar silsilasini oʻtkazdi. Buyuk Vatan urushi yillarida L. A. Artsimovich mamlakat mudofaasi uchun muhim boʻlgan, tungi koʻrish moslamalarini yaratish bilan bogʻliq boʻlgan elektron optika masalalari bilan shugʻullandi.
Urushdan keyin mamlakatda atom energiyasini oʻzlashtirish maqsadida tadqiqotlar boshlanganda, u bu tadqiqotlarning bir yoʻnalishini boshqardi hamda izotoplarni ajratishning elektromagnit usulini ishlab chiqishni muvaffaqiyatli hal qildi.
1950-yilda L. A. Artsimovich boshqariladigan termoyadro sintezi muammosini eksperimental oʻrganishga kirishdi. Uning rahbarligida kuchli tokli gaz zaryadlarining neytron nurlanishi kashf etildi va oʻrganildi. Hayotining soʻnggi yillarida u Tokamak tipidagi qurilmalarda olib borilgan tadqiqotlarga rahbarlik qildi.
Hozirgi paytda insoniyat uchun katta ahamiyatga ega boʻlgan energetika muammolarini hal qilishda boshqariladigan termoyadro sintezidan foydalanishga katta umid bogʻlangan.
Plazmani termik izolyatsiyalashdan tashqari, uni qizdirishni ham taʼminlash zarur. Tokamakda bu maqsadda plazma shnuridan oʻtuvchi tokdan foydalanish mumkin. Tutib turish toʻqsiz amalga oshiriladigan boshqa qurilmalarda, shuningdek, Tokamakning oʻzida ham juda yuqori haroratgacha qizdirishda boshqa usullardan, masalan, yuqori chastotali elektromagnit toʻlqinlar yordamida qizdirish, plazmaga tez zarralar dastalarini, qudratli lazerlar generatsiya qiladigan yorugʻlik dastalarini inʼektsiya qilish va boshqalardan foydalaniladi. Keyingi yillarda qudratli lazerlar va relyativistik zaryadlangan zarralar dastalari manbalarining yaratilishi moddani juda qisqa vaqt ichida termoyadro haroratigacha qizdirish imkonini berdi. Bunday sharoitlarda qoʻshimcha termik izolyatsiyaga zarurat qolmadi. Zarralarni sochilib ketishdan saqlab turuvchi yagona narsa ularning xususiy inertsiyasidir. Shu printsipga asoslangan termoyadro qurilmalari inertsion tutib turishli qurilmalar deb ataladi. Tadqiqotlarning inertsion termoyadro sintezi deb ataladigan bu yoʻnalishi hozirgi vaqtda jadal rivojlanmoqda.
🔵 @Classic_Fizika