XIX asr boshlarida Rossiyaning butun diqqat eʼtibori Yevropaga qaratilgan, Napoleonning Yevropadagi gʻalabalari Rossiyani choʻchitib qoʻygandi. Undan tashqari shakllanayotgan yangi dunyo tartiboti Rossiyani Yevropa qitʼasidagi siyosiy voqealarga faolroq boʻlishni talab qilardi. Shu boisdan Rossiya hukumati Turkiston xonliklari bilan aloqalarni Orenburg general gubernatoriga yuklab qoʻya qoladi. Turkistondan Rossiyaga yuborilgan elchilar Orenburg hukumati bilan muzokara olib borar, bu muzokaralar gohida boshi berk koʻchaga kirib qolardi. Xususan, 1805-yil Buxorodan Peterburgga yuborilgan elchilar ortga qaytarib yuboriladi, sabab sifatida rasmiy hujjatga ega emasligi keltiriladi. Aslida bu siyosiy bosim boʻlib, Rossiya soxta pul yasovchi Hamitov va sheriklarini berishni talab qilardi, Buxoro hukumati esa ularning asbob-uskunalarini yuborgan edi. G. Volkonskiy elchilarni qaytarib yuborganligi toʻgʻrisida Rossiya TIVga yozma axborot yoʻllaydi. TIV esa gubernator qiligʻini oqlash uchun Buxoro amiriga maxsus maktub tayyorlaydi. Orenburg harbiy gubernatori uni 1807-yil Buxoro amiri Haydarga yoʻllaydi. Amir Haydar Volkonskiyga tanbehona maktub yoʻllaydi, maktubda:
«Sen esa shuni bilgilki, agar Orenburg harbiy-gubernatori ikkala davlat orasidagi ishlar yuzasidan fikr bildirmoqchi boʻlsa, u bundan buyon bizning eʼtiborli va yuksak martabali, ishonchli vakilimiz Muhammad Hakimbiy Devonbegi bilan aloqa oʻrnatishi va undan javob olishi mumkin. Chunki, qadim zamonlardan buyon oʻrnatilgan qonun-qoidaga muvofiq,
hukmdor hukmdorga, vazir vazirga, hokim esa faqat hokimga xat bilan murojaat qilib kelgan. Bu taomilga hamma vaqt amal qilib kelinmoqda» deya gubernatorga tanbeh beradi. Buxoro amirining bu maktubi Rossiya TIVda muhokamalarga sabab boʼladi, oxiri imperator nomidan Buxoro amiriga maktub yoʻllashga qaror qilinadi,1808-yil 20-avgustda imperator nomidan maktub tayyorlanib, Buxoroga joʻnatiladi.
Amir Haydarning bu maktubida davlat suvereniteti, Buxoroning mustaqil davlat sifatida obroʻ-eʼtiborini qattiq himoya qilganini koʻrishimiz mumkin. Rossiya amaldorlarining xurmacha qiliqlariga nisbatan amirning qatʼiyona turishi, oxir-oqibat Rossiyani yon berishga majbur qilgandi.
#maknunnnnnnn
@Bukharaemirate
