Азиз Абидов | Олий суд

Бундан анча йил муқаддам, аниқроғи, 2009 йил 29 августда қабул қилинган Чуст туман ҳокимининг 338-сонли қарорида Чуст шаҳрида кўчаларни кенгайтириш ва ободонлаштириш ишларини амалга ошириш белгиланган. Ушбу қарорга асосан, шаҳарнинг “Сероб” маҳалласида яшовчи Фахриддин Нусратовнинг 2 хонали яшаш уйи ва бошқа бинолари ҳам бузилиши лозим эди. Шу боис Ф. Нусратовга огоҳлантириш хати берилади.

Бироқ бу ҳолатдан хонадон эгаси қаттиқ ташвишга тушади, оқибатда юраги хасталаниб, шифохонада даволанади. Бу орада туман ҳокими ўринбосарининг кўрсатмаси билан Ф. Нусратовга қарашли бинолар бузиб ташланади. Аммо ўша пайтда туман ҳокимлиги Ф. Нусратовга бузилган бинолар эвазига тегишли компенсация пулини тўлаб бермайди. Аниқроғи, зиммасидаги масъулиятни унутган айрим мутасаддилар Фахриддин Нусратовга қуруқ ваъдалар бериб келишади. Охир-оқибат у қонун кўмагига таянишга қарор қилди. Ҳолбуки, Конституциямизнинг 55-моддасида ҳар кимга ўз ҳуқуқ ва эркинликларини суд орқали ҳимоя қилиш ҳуқуқи кафолатланиши белгиланган.

Ф. Нусратов судга мурожаат қилишдан аввал бузилган биноларни баҳолатди. “Kons inventar baho” масъулияти чекланган жамиятининг 2024 йил 7 мартдаги ҳисоботи асосида бузилган уй-жой 81 миллион 540 минг сўмга баҳоланди. Сўнг у фуқаролик ишлари бўйича Чуст туманлараро судига даъво аризаси билан мурожаат қилди.

Айтиш керакки, Ер кодексининг 37-моддасида “Жисмоний ва юридик шахсларга тегишинча мерос қилиб қолдириладиган умрбод эгалик қилиш, доимий эгалик қилиш, доимий фойдаланиш, муддатли (вақтинча) фойдаланиш ёки ижара ҳуқуқи асосида тегишли бўлган ер участкаларини ёки уларнинг қисмларини компенсация эвазига жамоат эҳтиёжлари учун олиб қўйиш қонунда назарда тутилган тартибда амалга оширилади” дея қайд этилган. Шунингдек, кодекснинг 41-моддасида эса, ер эгалари, ердан фойдаланувчилар, ер участкалари ижарачилари ва мулкдорларининг бузилган ҳуқуқлари қонунчиликда назарда тутилган тартибда тикланиши кераклиги белгиланган.

Суд юқорида қайд этилган қонуний асосларга таяниб, даъво аризасини қаноатлантирди. Яъни Чуст тумани ҳокимлигидан Фахридин Нусратов фойдасига 81 миллион 540 минг сўм компенсация, 3 миллион 261 минг сўм давлат божи, баҳолаш хизмати учун тўланган 1 миллион 500 минг сўм, адвокат хизматига сарфланган 3 миллион 500 минг сўм, жами 89 миллион 835 минг 600 сўм ундириш хусусида ҳал қилув қарори қабул қилди.

Хулоса ўрнида шуни таъкидлаш жоизки, фуқароларни йиллар мобайнида қийнаб келган муаммолар айнан судда адолатли ечим топаётгани жамиятда қонун устуворлигини таъминлаш билан бирга одамларнинг судларга бўлган ишончини янада мустаҳкамлашга хизмат қилади.

Отамурод СИДДИҚОВ,
фуқаролик ишлари бўйича
Чуст туманлараро суди судьяси

Telegram

Жиноят қонунчилигига кўра босқинчилик – ўзганинг мол-мулкини талон-торож қилиш мақсадида ҳужум қилиб, ҳаёт ёки соғлиқ учун хавфли бўлган зўрлик ишлатиб ёхуд шундай зўрлик ишлатиш билан қўрқитиб содир этилган қилмишга айтилади.

Бу жиноят учун қонунда бошқа жиноят турларига қараганда оғирроқ жазо назарда тутилган. Чунки, босқинчиликнинг ижтимоий хавфлилик даражаси анча юқори бўлиб, ушбу қилмишни содир этиш вақтида шахсни соғлиғи хавф остида қолади. Айни вақтни ўзида жабрланувчининг ҳаёти жиноят содир этаётган шахснинг қўлида бўлади.

Бу каби турдаги жиноятлар қатъий жазоланмас экан жамиятдаги мувозанатни издан чиқаради. Босқинчилик сўзининг ўзи инсонни қалбида қандайдир қўрқув ва ҳадикни келтириб чиқаради.

Судланувчи Акмал Шаймардонов (исм-шарифлар ўзгартирилган) ўта хавфли рецидивист бўлгани ҳолда, ўзганинг мол-мулкини талон-торож қилиш мақсадида ҳужум қилиб, ҳаёт ёки соғлиқ учун хавфли бўлган зўрлик ишлатиш йўли билан босқинчилик жиноятини қуйидаги ҳолатларда содир қилади.

Акмал муқаддам бир неча маротаба судланиб ўзига тўғри хулоса чиқармасдан, Ангор туманида яшовчи фуқаро Орзигул Чориеванинг боқувчиси йўқлигини ва яшаш уйида ёлғиз яшашини олдиндан билади. Кунларнинг бирида Акмал кечаси тунги соат 02:00 чамасида Орзигулнинг яшаш уйига унинг пул ва моддий қимматликларни қўлга киритиш мақсадида боради. Тунги вақт бўлганлиги ва атрофда ҳеч йўқлигидан фойдаланиб, уй ичига киради ва икки қўли билан Орзигулнинг юзини тирналаб, унинг юзини тахминан ярим соат босиб туради. Унинг бу ҳаракатлари билан Орзигулда қўрқув хиссини уйғотиб, пуллар ва моддий қимматликларни қўлга киритиб, воқеа жойидан жуфтакни рослайди.

Жиноят ишлари бўйича Ангор туман судида бўлиб ўтган очиқ суд мажлисида судланувчига нисбатан тегишли жазо чораси одил суд томонидан таъминланиб, суд ҳукми билан жабрланувчига етказилган зарарларни ундириш белгиланди.

Қахрамонимиз Акмал Шаймардонов ўз ҳаёт йўлида ўзгалар мулкини босқинчилик йўли билан эгаллаш деб номланувчи қинғир йўлни танлади, албатта у бошқа турдаги касб корни амалга ошириши маҳалласининг, халқининг корига ярайдиган шахс бўлиши мумкин эди. Афсус…..

Хадича Раҳимова,
жиноят ишлари бўйича
Ангор туман судининг
тергов судьяси

Telegram

РАСМИЙ АХБОРОТ

Жорий йилнинг I-чораги давомида жиноят ишлари бўйича судлар томонидан 162 665 нафар шахсга нисбатан 138 557 та маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги иш кўриб чиқилиб, 105 418 нафар шахсга нисбатан маъмурий жазолар қўлланилди.

Ярашилганлиги муносабати билан 19 201 нафар шахс маъмурий жавобгарликдан озод этилди.

Кўрилган маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларнинг аксариятини

майда безорилик,

ички ишлар органлари ходимининг қонуний талабларини бажармаслик,

автомобиль транспортида йўловчилар ташиш фаолияти билан лицензиясиз шуғулланиш,

электр, иссиқлик энергияси, газдан фойдаланиш қоидаларини бузиш,

ҳақорат қилиш,

транспорт воситалари ҳайдовчиларининг йўл ҳаракати қоидаларини бузиши жабрланувчига енгил тан жароҳати ёки анча миқдорда моддий зарар етказилишига олиб келиши,

савдо ёки хизмат кўрсатиш қоидаларини бузиш,

жамоат жойларида алкоголь маҳсулотини истеъмол қилиш,

транспорт воситаларини мастлик ҳолатида бошқариш,

совуқ қуролни ёки совуқ қурол сифатида фойдаланиши мумкин бўлган ашёларни олиб юриш билан боғлиқ маъмурий ҳуқуқбузарликлар ташкил этади.

Апелляция тартибида 1 924 нафар шахсга нисбатан 1 632 та маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги иш кўриб чиқилди. 637 нафар шахсга нисбатан биринчи инстанция судлари томонидан чиқарилган қарорлар бекор қилиниб, 577 нафар шахсга нисбатан чиқарилган суд қарорлари ўзгартирилди.

Кассация тартибида 2 540 нафар шахсга нисбатан 2 380 та маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги иш кўриб чиқилди. 1 021 нафар шахсга нисбатан биринчи инстанция судлари томонидан чиқарилган қарорлар бекор қилиниб, 625 нафар шахсга нисбатан чиқарилган суд қарорлари ўзгартирилди.

Олий суднинг Жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати томонидан тафтиш тартибида 467 нафар шахсга нисбатан 420 та маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги иш кўриб чиқилди. 102 нафар шахсга нисбатан қуйи судлар томонидан чиқарилган қарорлар бекор қилиниб, 83 нафар шахсга нисбатан чиқарилган суд қарорлари ўзгартирилди.

Telegram