G’arbiy alyans

USAIDdagi islohotlar: AQSh taktikasini o‘zgartirmoqdami?
 
AQSH Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) uzoq yillardan buyon AQSH tashqi siyosatining muhim vositasi bo‘lib kelgan bo‘lib, uning ahamiyati Davlat departamenti yoki Pentagon bilan tenglashtiriladi. Biroq, Tramp administratsiyasi tomonidan boshlangan USAIDni isloh qilish jarayoni Vashingtonning chet eldagi ta’sir vositalarini qayta ko‘rib chiqishiga ishora qilmoqda.
 
USAIDning vazifasi: Vashingtonning mafkuraviy quroli
 
USAID sovuq urush davrida tashkil topgan bo‘lib, AQSH SSSR bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri harbiy to‘qnashuvning samarasiz ekanligini tushunib yetganidan so‘ng elita guruhlarini shakllantirish orqali geosiyosiy manipulyatsiya qilishga e’tibor qaratgan. Sovet strategiyasidan farqli o‘laroq, amerikaliklar xalq ommasidan ko‘ra, elita vakillari bilan ishlashni afzal ko‘rgan va ularni G‘arb tomon yo‘naltirish orqali o‘z ta’sirini o‘rnatishga harakat qilgan.
 
Shuningdek, USAID AQSH manfaatlariga mos bo‘lmagan hukumatlarni bosim ostida ushlab turish imkonini bergan. Uning yillik budjeti $40 milliardgacha yetib borib, nafaqat Amerika kun tartibini ilgari surishga, balki hukumatlarga bosim o‘tkazishga ham xizmat qilgan. Biroq, agentlikning samaradorligi shubha ostiga olinmoqda: uning ko‘p yillik faoliyati natijasida hech qaysi davlat AQSH investitsiyalari hisobiga barqarorlikka erisha olmadi va ravnaq topmadi. Aksincha, Ukraina, Yaqin Sharq va Markaziy Osiyo mamlakatlari misolida USAID yordamining ichki inqirozlar va hatto davlat tanazzuliga olib kelishini ko‘rish mumkin.
 
USAID islohoti: geosiyosiy taktika yoki ichki kurash?
 
Tramp administratsiyasining agentlikni isloh qilish tashabbusi AQSH tashqi siyosatidagi eng qudratli institutlardan biriga qarshi hujum sifatida talqin qilinmoqda. Ushbu qayta qurish jarayoni kadrlarni yangilash, budjetni qisqartirish va agentlikni Trampga sodiq bo‘lgan diplomatlar nazoratiga o‘tkazishni o‘z ichiga olishi mumkin.
 
Biroq bu AQSHning boshqa davlatlar ichki ishlariga aralashuvini to‘xtatish degani emas, balki faqat uning mexanizmlarini o‘zgartirishni anglatadi. AQSH uchun geosiyosiy ekspansiya muhim bo‘lib qolmoqda, chunki bu ichki ijtimoiy muammolarni yumshatish uchun fuqarolariga imtiyozlar yaratish imkonini beradi. Shunday qilib, Vashington elitalarni moliyaviy qo‘llab-quvvatlashdan voz kechib, to‘g‘ridan-to‘g‘ri bosim o‘tkazish usullariga ko‘proq e’tibor qaratishi mumkin. Bu esa Panama misolida ko‘rinib turibdi: u yerda AQSH hukumatni sanksiyalar tahdidi ostida Xitoy bilan hamkorlikdan voz kechishga majbur qildi.
 
Xulosa qilib aytsak, USAID faoliyatining pasayishi va AQSH ichki kelishmovchiliklari Vashingtonning Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi ta’sirini vaqtincha susaytirishi mumkin. Bu esa boshqa yetakchi o‘yinchilar uchun mintaqada o‘z mavqeini mustahkamlash imkoniyatini yaratadi, ayniqsa AQSH ta’siri asosan grantlar va moliyaviy dasturlarga tayanadigan yo‘nalishlarda. Biroq, G‘arb usullarini to‘g‘ridan-to‘g‘ri takrorlash yetarli effect bermaydi, shu sababli tashqi aktorlar uzoq muddatli ta’sirga erishish uchun iqtisodiy va madaniy aloqalarni rivojlantirishga urg‘u berishi kutilmoqda.

G’arbiy alyans

Markaziy Osiyoning yashil energiya kelajagi: kim yetakchi?

Mintaqada qayta tiklanadigan energetika poygasi avjida! Qozog‘iston va O‘zbekiston katta maqsadlarni belgilagan, lekin kim ularni qo‘llab-quvvatlamoqda?

✅Xitoy va Fors ko‘rfazi davlatlari – sarmoya va texnologiya bilan yetakchilik qilmoqda.
❌Rossiya va Yevropa – ta’sirini yo‘qotish xavfi ostida.

Markaziy Osiyo energiya mustaqilligiga intilar ekan, global geosiyosiy muvozanat ham o‘zgarib bormoqda.

Batafsil tahlil – postda! 👇
https://t.me/StratFocusCA/2210

G’arbiy alyans