#shaxsiy_fikr
Stereotip(stereotype). Shu so'zni avval ham eshitganmisiz?
Nima degani u stereotip?
Stereotip - bu aniq bir toifa insonlar, kasb, hodisa-holag haqida qotib qolgan umumiy fikr, tasavvur, qarash.
Ular asosan haqiqatga yaqin bo'lmaydi yoki bir tomonlama qarash hisoblanasi. Stereotiplar odamlar tomonidan vaqt o‘tishi bilan qabul qilinib, jamiyatda keng tarqaladi.
Stereotiplar bir necha turli ko'rinishlarda bo'ladi.
1. Holatlarni oddiylashtiruvchi: Murakkab holat, qiyin jarayon, zalvorli yuk, og'ir mehnatni yoki shular ichidagi odamlar toifasi haqidagi fikrlarni oddiylashtiradi:
"Sportsmenlar jismonan baquvvat bo'lishadi".
2. Umumlashtiruvchi:
Butun bir toifadagi jamoaga umjmiy sifat beradi:
"Ijodkorlar his-tuyg'uli odam bo'ladi"
3. Noto‘g‘ri yoki bir tomonlama: Ko‘pincha stereotiplar haqiqatdan uzoq bo‘lib, bir tomonlama yoki salbiy tasavvurlar asosida shakllanadi.
"Oliy ma'lumotli odamlar aqlli bo'ladi, o'qimaganlarning kelajagi yo'q"
4. Madaniy va ijtimoiy ta’sirlar asosida shakllanadi: Stereotiplar odatda madaniyat va ijtimoiy tajribalar orqali ham tarqaladi. Ommaviy axborot vositalari, oiladagi ta’lim va jamiyatda mavjud bo‘lgan qadriyatlar stereotiplarni kuchaytirishi mumkin:
"Psixologlarning hammasi luttivoz. Ularga borish uchun psix bo'lish kerak"
Stereotiplar ko‘p hollarda noto‘g‘ri tushunchalarga, diskriminatsiyaga va boshqa guruhlarga nisbatan salbiy munosabat shakllanishiga olib kelishi mumkin. Ular butun dunyo bo'yicha shakllangan bo'lsa ham, meningcha, o'zbeklarda juda ham ko'o va bo'mag'ur ..
*Bintu Malik