Qoʻrqinchli hikoyalar️ ️

#Drabll #horoor

Avtohalokatdan so'ng, er ayolini qo'ltiqlab, o'rmon bo'ylab yurib ketdi. Ular har bir qadamda bir-biriga tasalli berishardi. Hamma narsa tugagandek tuyulsa-da, ular umidni yo'qotmasdi. Er ayoliga: "Balki bu biz uchun yaxshilikkadir!", dedi, uning ovozida qattiq ishonch bor edi.

Bir necha soat o'tib, uzoqdan bir mashina ko'rindi. Er qo'lini cho'zdi, mashina to'xtadi. Oynadan katta yoshli erkak tikilib turardi. Uning ko'zlarida qo'rquv va hayrat bor edi.

Mashina ichidagi odam, hayratda va yuragi titrab, ayol kishining jasadini qo'ltiqlab u bilan suhbatlashib kelayotgan erkakdan ko'zini uzolmasdi...

Ba'zi "narsalardan" shunchaki voz kechish kerak, garchi bu juda ogʻriqli bo'lsa ham.

Kanalimga ovoz yig'b berila. Atigi 3 ta ovoz yetarli

26-30% odamlar uxlab yetganlarida vafot etadilar...
XAYRLI TUN🫢

Zo'r ma'lumot topdim. Shuning uchun erinmay yozb chiqdim

7767-raqamli qo'lyozma 143b - betida yuqoridagi bayt davomi ham bor, ammo ko'p bo'lgani sabab erinildi.

Tubo liman solla rak'atayni fil-Xorazm
Tubo liman bata lillatun vahidatun fil-Xorazm
Tubo liman 'alayhi g'ubaro fil-Xorazm.
(Mahmud Zamaxshariy)

Ammo roviylar andoq rivoyat qilurlar kim, on Hazrat s.a.v. me'rojga borgan kechasi jahon zulmat bo'ldi. Rasul a.s. Jabroildan so'radi: "Yo ahi (birodarim) Jabroil, barcha olam qorong'u zulmat bo'lib, bir tillodek yorug' ko'rinur, ul yorug' na turur?" Onda Jabroil aytdi: "Yo habibi Ilohiy, ul yorug' ko'ringan shahri Xorazm turur, anga Xudoning rahmati yog'ar, o'zga yerga yog'mas." Onda Jabroil aytdi: "Siz payg'ambar bo'lganda har viloyatga noma yubordingiz, dinga kirsunlar deb, Xudoy bir, meni payg'ambar bilsunlar," deb. Shunda o'zga viloyatlar qabul qilmadilar, viloyati Xorazm g'oyibona iymon keltirib, musulmon bo'lib, sizga ummat bo'lmoqni orzu qildilar. Aning uchun ul viloyatga Xudoning rahmati yog'ar," dedi. Rasul a.s. aytdilar: "Yo ahi Jabroil, bu rahmatdin o'zga yerga nasib bo'lmasmu?" dedilar. Onda Jabroil aytdi: "Xorazm farzandi har yerga borsa va har xil viloyatga qadam qo'ysalar, viloyat obod bo'lib, Xudoning rahmati yog'ar," dedi. Ul holda Rasul a.s. aytdilar: "Andoq bo'lsa Xorazm xarob bo'lsin," dedi. Jabroil aytdi: "Yo Rasululloh, ne uchun mundoq dersiz avval mehribon bo'lib, ummatlarimning avvali bo'lsun dersiz, yana Xorazm xarob bo'lsin dersiz?" Onda Rasul a.s. aytdilar: "Yo ahi Jabroil, Xudoyim barcha olamga rahmatini to'ksun, tarqatsun, derman, farzandi Xorazm har viloyatga borsa, ul viloyat obod bo'lib, Xudoning rahmati yetsun, ummatlarim ko'p bo'lsun, derman." Aning uchun Xorazm ko'p marotaba xarob bo'ldi, derlar. Vallohu a'lam...

O'zFA huzuridagi Sharqshunoslik instituti fondidagi 7615/1, 7767/V, 7773 raqamli qo'lyozmalarda saqlanayotgan "Manoqibi Shayx Najmiddin Kubro"dan olingan ushbu parcha Xorazm diyorining Payg'ambarimiz Muhammad s.a.v. nazariga tushganidan dalolatdir. Bejizga mashhur tilshunos olim Mahmud az-Zamaxshariy:
"Tubo liman solla rak'atayna fil-Xorazm,
Tubo liman bata lillatun vahidatun fil-Xorazm,
Tubo liman 'alayhi g'ubaro fil-Xorazm."
(Mahmud Zamaxshariy)

Ya'ni "Bashorat bo'lsin ul kishi kim Xorazmda ikki rak'at namoz o'tadi, bashorat bo'lsin ul kishi kim Xorazmda bir kecha tunaydi. Bashorat bo'lsin ul kishi kim, unga Xorazm tuprog'ining g'ubori qo'ndi," demagan. Xorazm diyorining olamga dong'i ketgan, Tangrining nazari tushgan, orif, avliyo, yelkasi yerga tegmagan polvon, faylasuf shoir javonmardlar peshvosi, Pahlavon Mahmud Pur Yervaliy ham ana shunday mashhur zotlardan biridir. Ul zot vasfida shunday baytlar bitilgan.

Dar Xivaq xavoiy Ka'bai maqsud ast,
On ham ba safoyi Pahlavon Mahmud ast.
Haqq ast, durust pahlavoni azaliy,
Az lutf azal inoyati ma'bud ast,
Ka'ba tilagi Xivada maqsud emish,
Uning bois Pahlavon Mahmud emish.
Haqq lutfi noil azaliy pahlavon u,
Haqq lutfi unga hamisha mavjud emish
(E. Ochilov tarjimasi)

So'zimiz oxirida O'zbekiston xalq shoiri Omon Matjonning she'rini keltirsak:

Xorazmda tog'lar yo'q emas, bor!
Xorazm tog'lari vohani tongda quyoshdan to'sib qo'ymaslik uchun insonlar qiyofasida yashashadi!
Xorazmiy, Beruniy, Shayx Najmiddin Kubro, Zamaxshariy, Pahlavon Mahmud. Ogahiy, Hajixon, Komiljon...

Go‘yo ular o‘z qarorlari bilan o‘lim va hayot o‘rtasidagi nozik murosaga imzo chekayotganday edilar.
Yaksart solingan qutichaga qogʻoz solinib, butun voqealar tarixi va tafsilotlari, shilliqning aql bovar qilmas hodisalari va o‘sha mash’um xotiralar yozib qoldirildi. Bu yozuvlar kelajak avlodlar uchun ogohlantiruvchi signal bo‘lib, xizmat qiladi.
Qutini yashirish uchun tanlangan joy, yer yuzida noma’lum va izsiz bo‘lib, maxfiylikning eng chuqur talablari qondirilgan edi. Ular yerni ellik kilometrgacha burg‘ulab, tuproqning eng ostki qatlamlariga yetib bordilar. Qutini shunday chuqurlikka tashlashdiki, u abadiy yer qa’rida yo‘qolib, hech qachon topilmasin.
Politsiya va yuqori lavozimdagilar, o‘zlarini oqlash va voqealar izini yopish maqsadida, barcha ishlarda Lutfulla va Doniyorni aybdor sifatida ko‘rsatishga kirishdilar. Ommaviy axborot vositalari orqali ularning ustidan yirik soxta dalillar bilan xabarlar tarqatildi, qotillik va boshqa jinoyatlar aynan ular tomonidan sodir etilgan deb e’lon qilindi. Vaholanki, haqiqiy aybdor Yaksart, ammo omma bilmasligi uchun dalillar ataylab soxtalashtirildi. Lutfulla va Doniyorning taqdiri og‘ir yo‘sinda hal bo‘ldi. Rasmiy xabarlarda ularning qarshilik ko‘rsatgani va shu sababli halok bo‘lgani aytildi. Shu yo‘l bilan ular bu voqealarni yopib, asl sabablarini qutiga qoʻshib koʻmib yuborishdi.
Ular uchun bu ish tugagandek ko‘ringan bo‘lsa-da, aslida, bu voqealar, xotiralar va Yaksartning qovjiragan tanasi bilan birga yashiringan sir hali ham tirik edi. Ular sirni yashirishga muvaffaq bo‘lgan bo‘lsalar ham, bu hikoya mana shu yer qa’riga tashlangan quti bilan birga yashayveradi...
Ushbu afsona insoniyatning o‘z hayotini qanchalik qadrlashi va uni himoya qilish uchun qanchalik tayyor ekanligini namoyish etdi.

Tugadi.

2024-yil oktabr
Muallif: Mukallaf
Muharrir: Abdulatif
Admin: Yunusbek

- Juda oddiy, butun insoniyatga xavf solinayotgan bir paytda birgina Doniyorni qurbon qilsak, hech narsa boʻlmaydi, - mayor unvonidagi tergovchi Daler Davletov hafsala bilan jiddiy gapirdi.
- Tushunmadim, bu nima deganing, palkovnik dargʻazab boʻldi.
- Toʻgʻri, ortiq chiday olmayman, bu azoblardan meni qutqaring! Iltimos, oʻldiring! Ogʻriqdan Doniyor ikki bukilib yotardi.
- Yaxshi, - mayor cho‘ntagidan to‘pponchasini chiqardi.
- Nimalar qilyapsan, Davletov, - palkovnik mayorning yoqasidan oldi.
- Palkovnik, - letinant oʻrtaga tushdi.
- Men bunday qila olmayman, - Palkovnik qattiq baqirdi-da, boshini egib oʻylanib qoldi.
- Toʻgʻri, siz bunday qila olmaysiz, Oybek Odilovich, - mayor palkovnikning yoqasidan qoʻlini siltab sugʻurib tashladi, - Hoziroq ishdan boʻshang, vazifangizni tark eting. Shunda unvon boʻyicha bu yerdagi sizdan keyingi shaxs men boʻlaman. Javobgarlik ham boʻynimda boʻladi.
- Odam, senga qavming kerakmasmi? - mayorning sovuqqonligini koʻrgan Yaksart bir on oʻlimdan qoʻrqib palkovnikka gapirdi. Quyosh chiqib turgan bir vaqtda Doniyorning qoringa qamalib qolganligi salkam shilliqning yakuni edi.
Polkovnik xayollar ichida qoladi. Goʻyoki nima qilishni bilmasdi. So‘zlar va fikrlar o‘rtasida cho‘kib, o‘zida ichki kurashlarini his qilardi. Yaksartning so‘zlari, Doniyorning tanasi va ulkan xavf — bularning barchasi uning ongi va qalbida aralashib, xuddi daryo to‘lqinlari singari harakat qilardi.
“Bu qanday ish?” - o‘z-o‘ziga savol berdi u. Men odamlarni himoya qilish uchun xizmat qilaman, ularni o‘ldirish uchun emas. Palkovnikning ko‘z oldida Doniyorning og‘riq ichida faryod chekayotgan qiyofasi paydo bo‘ldi. “Bir insonning hayoti butun bir ummonning xavfini qoplaydimi?" U jahl bilan yutqindi. "Men nima uchun o‘z odamimni qurbon qilay? U ham hayot kechirishga haqli, orzulari bor". Palkovnik o‘zini hamma vaqt turg‘un tutishga harakat qilar, lekin ichidagi tasavvur va oʻylar hech tinchlik bermasdi.
- Palkovnik, begunoh fuqarolar- Lutfulla, Isfan, bugun halok boʻlgan ofitser birodarlarim va yana qizingiz haqqi Yaksartni yo‘q qilishimiz kerak, - degan letinantining gaplari palkovnikni oʻzini oʻnglab qaror qabul qilishga undadi.
Palkovnik nihoyat olzining ichki kechinmalaridan charchab, ishini tashlashga majbur bo‘ldi. U buni loyiq qaror sifatida ko‘rdi, lekin undan keyin mayor qabul qiladigan qaror har qanday insoniylikka qarshi chiqardi.
- Qayoqqa, palkovnik? - letinanti palkovnikning ketayotganligini koʻrib soʻradi.
- Qizimni qabriga, axir men ham odamman.
Palkovnik ketgach, mayor Daler Davletov Doniyorni peshinda, quyosh eng yuqori haroratga kelganda yoqishni buyurdi. Bu buyruq har bir inson uchun azobli va g‘azabli edi. Buyruqqa binoan Doniyorning oʻzi va tanasiga hurmatsizlik boʻlsa-da shunday qilindi.
Quyoshning qizg‘in nurlari ostida Doniyor tanasida kuchli otash kuchayib borganini his etdi. Har bir daqiqa o‘tishi bilan olovning qizg‘inligi terisini kuydirib, chidab bo‘lmas og‘riqlarni keltirib chiqardi. Har qanday inson bu og‘riqlarni yengishga qodirmas. Doniyor hayotining so‘nggi lahzalarida o‘zining belgilangan roli borligini, uning qandayligi anglab yetdi. Hayotining eng og‘ir paytda, o‘z dardini yengish uchun ko‘zlarini yumdi va muqaddas missiyasi - insoniyatga xavf solayotgan Yaksartni yo‘q qilish uchun qurbon bo‘layotganidan mamnun bo‘lib, bu hayotdan koʻz yumdi. U ayanchli ahvolda, ogʻriqlar natijasida halok boʻldi.
Doniyorning kullari shamolda elangach, voqeaning dahshatli yakuni hammaga ayon bo‘ldi: Yaksartning poyaday qurib qolgan, lekin hali ham g‘ayrioddiy kuch bilan to‘lib-toshgan tanasi topildi. Bu topilma atrofdagilarni yanada chuqurroq xavotirga soldi. Voqeaga aloqador bo‘lgan har kim o‘zini bir majburiyatga mahkam bog‘lab, sirni yashirish zarurligini anglab yetdi. Ularning barchasi Yaksartni yashirishni va bu sirni abadiy yo‘q qilishni o‘zlariga burch deb bildilar.

Ulkan Hajmdagi Ultrabinafsha Lampali Qurol keng hududni yoritib borar nuri tik tushgudek boʻlsa, Yaksartning omon qolmasligi ayon edi.
Bu paytda Yaksart mayda kaltakesaklarday yoriqlar orasidan sudralib, suv tomonga harakatlana boshladi. Afsuski, uning avvalgi tezligidan hech qanday asar qolmagandi. Oddiy ilon singari besh-sakkiz kilometr soat tezlikda harakat qilardi. KamAZ-6350 harbiy yuk mashinasining maksimal tezligi yuz kilometr soat bo‘lib, hozirgi sharoitda ustidagi yuki bilan yetmish besh kilometr soat tezlikka chiqishga qodir edi.
Tong shafaqi asta sarg‘ayib, yer yuzini yoritdi. Sakkiz daqiqa ichida quyosh chiqishi kerak edi va ular Yaksart deyarli imkoniyatdan mahrum deb o‘ylayotgan edilar. Ammo quyosh toʻliq chiqmasidanoq, oʻz shaklini yer yoriqlarida erkin harakat qilish uchun chuvalchanga o‘zgartirgan Yaksart bir sapchib Doniyorga hujum qildi. Doniyor uni ko‘rishga ulgurmay qoldi — shilliq oʻzgacha, tez va sovuq harakat bilan boldiriga yopishib oldi. Bir soniyaning ichida Yaksartning ingichka shilliq massasi teri ostidan o‘q singari o‘tib, suyakdan o‘tib ketdi. Doniyorning oyoqlari titrab, tanasi qaltiradi, u dahshatli og‘riqdan dodlab, qo‘lidagi qurolini yerga tushirib yubordi.
Og‘riq uning boldiridan yuqoriga ko‘tarilib, quymuch atrofida yiringlashga o‘xshash hissiyot qoldirdi. Yaksartning tiniq, shilliq massasi Doniyorning ichaklari orasidan o‘ralib, ichki a'zolarini siqib, qorin sohasi tomon o‘z yo‘lini davom ettirdi. Yuzi oqarib, ko‘zlari dahshat ichida katta ochildi. U qattiq qichqirgancha yerga yiqildi, lekin og‘riq borgan sari oshib borardi. Har bir nafas olishi uni yangi azobga sudrab borayotganday edi, go‘yo ichida biror narsa chayqalib, ichaklarini orasida spiralga oʻxshash aylana hosil qilayotgan edi. Bechora yigit qo‘lidagi qurolini qayta ko‘tarishga ojiz edi. Askarlar yugurib kelganlarida, Doniyorning tanasidagi shilliq allaqachon uning qorniga joylashib olgan edi.
Barcha kutgan on keldi. Quyosh to‘liq nurlarini zamin uzra yoritdi, ulkan kuch bilan harakatlangan Yaksart chorasiz, yigitlardan birining tanasi ichida quyosh nuridan yashrinib turardi.
Palkovnik ehtiyotkorlik bilan Doniyorning oldiga kelib qornini ushladi.
- Sen, haromi, shu yerga yashirindingmi? - dedi palkovnik, ovozida gʻazab va anduh hukmron edi.
Doniyor o‘zini tutib, nafas olishda qiynalardi. Lablari titrab pichirlagancha tilga kirdi:
- U menga nimdir qilyapti, yordam beringlar - Doniyorning ovozi oʻzgarib borardi.
- Uni olishimiz kerak, kimda qanday fikr bor, - palkovnik qoʻl ostidagi ofitserlariga yuzlandi.
- Ilojsiz Oybek Odilovich, - Daler Davletov ham Doniyorning qornini ushladi, - Agar uni olmoqchi boʻlsak, urinib koʻrgan odamga oʻtish ehtimoli yuqori. Odam tanasining teri qatlami yupqa.
- Odam bolasi meni oʻldirmoqchi boʻlsang, qavmingdan boʻlgan bu yigit ham oʻladi, - Bu gaplar Doniyorning ogʻzidan chiqdi, ammo gapirgan u emasdi.
- Tushunmadim nahotki sen? Yaksart! - palkovnik va uning atrofidagi ofitserlar hayratdan koʻzlari qinidan chiqib ketay dedi.
- Yaksart? Meni har xil nom bilan chaqirishgan, qanday atashni esa faqatgina xojam hal qiladi, - uning soʻzlarida dagʻallik va chet elcha aksent bor edi.
- Xojam? - palkovnik savlatli yelkasini qoqdi, - Sen kimgadir xizmat qilasanmi?
- Palkovnik, oʻzimni tuta olmayapman, uni boshqara olmayapman, mabodo qaltis harakat qilsam, meni oʻldiring, - endigi ovoz va gaplar Doniyorga tegishli boʻlib, ichidagi Yaksartga qarshi kurashayotgan edi.
Yaksart ham oʻlar chog‘i bor kuchini to‘plab qarshilik ko‘rsatayotgandi:
- Mening bu olamdagi vazifam odamlarni yeb, ularni qurbon qilib, oʻz xojamni bu dunyoga chaqirish. Shuncha taomlarni yeb endigina gapira boshladim. Agar toʻliq kuchimni qaytarsam, yer yuzi biz kabilarga toʻladi va oxirida zulmat hukmron boʻladi.
- Dahshat, - palkovnikning eti junjikib bir qadam orqaga tisarildi. Soʻng nima qilamiz qabilida ofitserlarga qaradi.

Bu paytda polkovnikning buyruqlarini eshitishga urinayotgan askarlar o‘zlarini bechora va ojiz his qilishardi. Tashqaridan qaralganda ularning qo‘l-oyoqlariga, hatto yuzlariga yopishgan shaffof narsa yengil ko‘rinishi mumkin edi, lekin har bir askar o‘sha yengillikning qanday dahshatli kuchga ega ekanligini his etardi.
Palkovnik nima qilishni qanday buyruq berishni bilmasdi. Oʻzi ham bu toʻs-toʻpolon ichida shokka tushib qoldi. Yuragi siqib oyoqlari qaltiray boshladi. Qoʻli bilan bosib to‘xtatishga urinsada oyoqlari titrashdan to‘xtamadi. Koʻziga tushgan yorug‘likni koʻrib tushindiki, bu sharmandali holat qoʻrquvdan emas. Kimdir katta tezlik bilan KamAZ-6350da bu yerga kelyapti. Shu onda ratsiyadan ovoz keldi:
- Oʻrtoq palkovnik, operatsiya yoki rejani amalga oshirishda asosiy imkoniyatlar muvaffaqiyatsizlikka uchrasa, foydalanish uchun avvaldan tayyorlab qo‘yilgan zaxira variant yoki vositalar - rezerv kerak boʻladi.
Baxtingizga mendek mayoringiz borligidan faxrlaning, - ortda Daler Davletov xandon otib kuldi.
- Hamma men tarafga yugursin. Najot farishtangiz shu yerda.
Omon qolganlar KamAZ-6350 tarafga yugurdilar, ellik metrdan yaqin masofa qolganda harbiy yuk mashinasi qaltis burilib yon tomonini sarosimadagi ofitser va askarlar tomon qaratdi. Pardalar koʻtarildi, sahnaga Ulkan Hajmdagi Ultrabinafsha Lampali Qurol chiqib keldi. Uning nur tarqatish maydoni yuz kvadrat metrga teng boʻlib, Yaksartning boʻlaklarini bir zumda eritib tashladi. Ular kichikligidan nur qarshisida ojiz edi.
Shunday boʻlishiga qaramasdan oʻnqir-choʻnqir yerlar tufayli paydo boʻlgan kichik soyalar orqali qaytadan yigʻilishga harakat qildi. Axiyri oʻzining bor boʻlaklarini toʻplab yerdagi yoriqlar boʻylab yoyildi. Yoriqlarning eni ikki santimerdan ikki millimetrgacha kelardi. Ular bir-biriga qoʻshilgan boʻlib uzunligini aniq aytish mushkul. Biroq Yaksart choʻzilgan uzunlik toʻgʻrisida biron narsa deya olamiz. Qariyib toʻrt yuz metr. Shunday qilib u jon talvasasida yoriqlar orqali qochib ketish payiga tushdi. Quyosh soat beshda chiqadi, bunga esa yarim soat vaqt qoldi. Agar Yaksartga qoʻyib berilsa, qochishni uddalay oladi.
- Kimdir Yaksartni koʻryaptimi? - yana bir bor ratsiyadan mayor Davletovning ovozi yangradi.
Koʻpchilik uning yo‘qolganini tasdiqlayotgan bir paytda ratsiya odamning gʻashini keltiradigan darajada chiyyillab bo‘gʻiq bir ovoz chiqardi:
- Uni yoriqlar ichiga kirib ketayotganini koʻrdim, - serjantlardan biri hadiksirab gapirdi.
- Haromi! Uni qochishiga yoʻl qoʻyib bersak, kelgusida bunday imkonimiz boʻlmasligi aniq, - palkovnik mikrafonni yirtadigan darajada oʻkirdi.
- Qayerda, qayerda koʻrding, - suhbatga Doniyor qoʻshildi, - Lutfulla eshityapsanmi, Protativ Ultrabinafsha Qurolingni yoriqlarga tutib uni yo‘q qilamiz.
- Sharqdagi baland koʻtarilib turgan kesakning yonida, - javob berdi serjant.
- Yaxshi, mana yoʻnalishi maʼlum, Lutfulla, Lutfulla javob bersang-chi, bilaman, BTRdan chiqqaningni koʻrmadim. Bu degani senga hech narsa qilmagan, - Doniyor qattiq gapirayotgan boʻlsa-da, ovozida horgʻinlik paydo boʻldi, - Kimdir, kimdir unga ratsiyani bersin!
- Kechir, Bekturdiyev, afsuski, Horunov hattoki BTRgacha yetib kela olmadi, - palkovnik boshliq sifatida oʻzi aytishga qaror qildi.
Voqealarning rivoji Doniyorning ongini chulg‘ab oldi. Yaksartning qochishi va Lutfullaning boshiga tushgan qismat uni tinch qo‘ymadi. Shubha va qo‘rquv unining boʻynidan mahkam bo‘gʻib olgandi, lekin u vaqt o‘tayotganini, Yaksartning halokatli kuchlari ortib borayotganini bilardi.
Ratsiyadan polkovnikning ovozi yangradi:
– Sharq tomonini kuzatinglar! U arzimas yoriqdan qochib ketmasligi kerak! Barcha ultrabinafsha qurollar tayyor bo‘lsin!
- Albatta, hozir mishigʻimizni oqizib oʻtiradigan payt emas, - Davletov KamAZ-6350ni aytilgan joyga qarab haydadi.

Palkovnik buni eng yaxshi qaror deb bildi. Sababi Yaksart oʻtgan tunda yana odamlarni yeb boʻyini ikki metrdan oshirgan, quvvat va qudrati yanada oshgan edi. Regeneratsiya esa tabiiy ravishda uni kuchsizlantiradi va daqiqalar yutib beradi. Ultrabinafsha qurollarni ish berishi hali nomaʼlum boʻlib turgan paytda uni qoʻllash xato boʻlishi mumkin. Kerak boʻlsa ertalabgacha Yaksartni oʻqlar orqali ushlab tursa, quyoshning oʻzi hammasini hal qiladi.
Tez orada otishmaga Doniyor oʻtirgan BTR-82A kelib qoʻshildi. Hech kim unga boʻlib oʻtgan voqea toʻgʻrisida xabar bermadi. Oʻzi ham Lutfullani BTRlarning birida deb taxmin qildi. Otishma shu yaxlit tonggi soat uchgacha davom etdi.
Oʻq otilishi siyraklasha boshlagach Yaksartning tiklanish jarayoni tezlasha bordi. Bu paytgacha otryad aʼzolari BTR qurollarini oʻqlab, shilliqni nishonga olib, boshqarishgunicha oʻlgudek charchagan edi.
Birin-ketin oʻqlar tugay boshladi. Faqatgina kechikib kelgan BTR-82Adagina maʼlum miqdorda oʻq-dori qolgandi. Qurollar ham qizib, baʼzilari yorilib yaroqsiz holatga kelganda palkovnik buyrugʻiga binoan askarlar BTRlardan chiqib, Yaksartni qurshab olishdi. Avvaliga toʻpponchadan odatdagi o‘qlar uzildi va Yaksartning tanasi yana maydalanib, to‘kilgan bo‘laklari bir necha soniya ichida qaytadan yig‘ila boshladi. Boshqa askarlarning ko‘zlari vahimada kengaygan edi. Bu jonzot oddiy o‘qlardan deyarli zararlanmagandek tuyulardi. Boshqa nima qilishsin, axir faqatgina shu yoʻl orqali vaqt yutishayotgandi. Toʻpponcha oʻqlari ham tugay boshlagach palkovnik o‘zining navbatdagi buyruqlarini berdi: "Ultrabinafsha qurollarini tayyorlang! Yaqinroq boringlar, otishni boshlang!" Uning ovozida hayajon va qat'iyat bor edi, ammo ich-ichida u ham bu jangning qanday tugashidan xavotirda edi.
Ofitserlar o‘zlariga va palkovnik qarorlariga ishonishlariga qaramay, bir-birlaridan qo‘rqishar, ularning har biri ich-ichidan o‘zlarini qanday qiyin vaziyatga qo‘yishganlarini bilishardi. Har biriga hayotning noaniq tomoni va Yaksartga qarshi kurashishdan olingan yangi his-tuyg‘ular o‘rganilayotgandi.
Har bir ofitser o‘zining Protativ Ultrabinafsha Qurollarini tayyorlay boshladi. Polkovnik oldinda turgan shilliqning harakatini ko‘rib, buyruq berdi: “Ultrabinafsha nurini yoqing!” Ushbu buyruq, bir-biridan ajralmas tarzda qattiq hayajon bilan kutib olindi. Nurlar Yaksartning shilliqlari ustiga tushib, yaltirab, uning qiyofasini o‘zgartirdi. Shilliqlari qattiq, koʻkimtir-sarg‘ish rangda ko‘rinish hosil qilib, tanasiga tegib turgan nurlar tufayli bir muddat terisi kuyib eriy boshladi. Uning harakatlari borgan sari kuchsizlanar, gavdasi juda sekinlik bilan yonayotgan qogʻoz kabi yo‘q boʻlib, xavfli bir o‘ljaga aylanishi kutilardi.
Yaksart ming yilliklardan beri ozodlikka chiqqan bir paytda osonlikcha odamzod qopqoniga tushish niyati yo‘q edi. U ataylabdan tanasini yuzlab boʻlaklarga ajratdi. Protativ Ultrabinafsha Qurollar atigi oʻn ikki dona boʻlib kim qaysi boʻlakka tutishini bilmay qoldi. Nurlardan ayro boʻlaklar oʻzaro yigʻilib ofitser va askarlarga hujum qilishni boshladi. Natijada atrofda vahimali sarosima hukmron bo‘ldi. Yaqinda sodir bo‘lgan qatliomni hali ham ko‘z oldilaridan ketkazolmagan askarlar, qanday kurashishni bilmay, o‘z joylarida qotib qoldilar. Yaksartning bo‘laklari yerda dumalab, tezda oyoqlarga yopishar, shaffof va jilva beruvchi gel kabi massasi askarlarning kiyimlarini yorib, teriga yopishib olardi. Ayrimlari tizzalariga yopishgan bo‘laklarni qo‘llari bilan yulib tashlashga urinar, biroq ular shunchalar kuchli edi-ki, barmoqlar orasidan silkinib chiqib, bo‘g‘inlarga o‘rmalashardi. Kuch bilan yopishib olgan bo‘laklar odamlarni yerga yiqitar, ularga qarshi kurashishni imkonsiz qilardi. Ba'zi askarlar o‘zlarining qurollarini tashlab, to‘p-to‘p bo‘lib qolgan Yaksartning parchalaridan qochishga urinishar, biroq ko‘chib yuruvchi bo‘laklar ularning harakatini kuzatib, tezlik bilan ushlab yiqitardi. Mushtdan katta bo‘lmagan bo‘laklarning ba’zilari qurollarga yopishib olib, mexanizmlarni bloklab qo‘ydi.

Lutfullaning ochiq qolgan ichaklari, qovurg‘alari va terisi bir-biridan ajralib, shilliqning suyuq massasiga aralashib ketardi. Yaksart bu bo‘laklarni yamlamay chaynab, o‘z ichiga singdirardi. Lutfulla hanuz tirik edi, uning ko‘zlari qonga botgan, tanasining yarmidan ortig‘i allaqachon yutib yuborilgan bo‘lsa-da, oxirgi lahzalarini his qilardi. Har bir tirnoqning o‘tkir tig‘day og‘rig‘i uning miyasida chaqnab ketar, ammo eng dahshatlisi, u bu jarayonni anglab, o‘z tanasining parcha-parcha bo‘lib ketayotganini ko‘rardi. Shilliq uchun bu jarayon oddiy bir oziqlanish bo‘lsa, Lutfulla uchun esa eng og‘ir, vahshiyona o‘lim edi.
Tegishli nuqtada pistirmada oʻtirgan otrayad aʼzolari uzoqdan voqeani kuzatib turishardi. Palkovnikning buyrugʻi esa ularni larzaga keltirdi:
- Nega anqayib turibsizlar, hamma Lutfulla tomon yugursin, ultrabinafsha nurli qurolga ega boʻlganlar, mo'ljal masofasiga kirganingizdan otishni boshlang!
Polkovnik va uning askarlari Sigirtepa bo‘ylab harakatlanar ekan, ichlarida turli xil hissiyotlar paydo bo‘lardi. Har biri o‘zining shaxsiy xavotirlari va qiyinchiliklari bilan to‘lib-toshgan edi.
Bir guruh otryad Yaksartga qarab toʻrt dona BTR-90 da yoʻl olishdi. Oradagi masofa besh yuz metr boʻlsa-da, BTRlarning maksimal tezligi yuz kilometr soatligi boiz, Lutfullaning oxirgi boʻlaklari yeyilayotgan paytda yetib borishdi. Bu vaqtda teskari tomondan BTR-82Ada letinantga biriktirilgan Doniyor va bir qancha serjantlar kelayotgandi. Ularga quloq boshidagi datchikni nazorat qilish topshirilgandi. Reja boʻyicha Yaksart koʻrinishi bilan pistirma nuqtasiga kelishlari kerak edi. Oradagi masofa esa besh butun oʻndan olti kilometr boʻlib, ularning Lutfulla bilan boʻlgan voqeani koʻrish imkoni yoq edi.
Doniyor shoshilinch ruhda harakat qilayotgandi, koʻngli juda gʻash xuddiki fojea yuz berishi ayonday. U Lutfullaga Yaksartning yetib olishidan havotirda, bu xavfli o‘yin, o‘g‘rilikdan-da ko‘ra ko‘proq qaltis edi.
- Oʻzi nega Lutfullaga velosiped berdingiz? - Doniyor tashvish bilan yonidagi letinantdan soʻradi.
- Mashina bilan qochish tezroq va xavfsizroq bo‘lishi mumkin. Lekin Yaksart uning ortidan bormaslik ehtimoli bor edi, - letinant durbini orqali Sigirtepaning taqir yaylovlariga qaradi, yerning past-balandliklari sabab garizontgacha hech kim koʻrinmadi, - Velosiped boʻlsa juda qulay vosita. Men reja amalga oshmaydi deb oʻylagandim. Yaksartni arzimagan qon jalb qilishiga ishonmayotgandim ham. Bu tun anchayin begunoh fuqarolar oʻlishiga ishonchim komil edi. Hayriyatki, adashibman.
- Biron narsa koʻrindimi? - qoʻshimcha qildi Doniyor.
- Yo‘q, - yana bir bor letinant durbinni koʻziga tutdi, - Manashu tepalikdan oʻtaylik keyin hammani koʻra olamiz.
Tepalikda toʻrt BTR-90 aylanib Yaksartni qurshab olgan edi. Palkovnikning buyrug‘i yangragach, har bir askar o‘z qurolini mahkam quchoqlagancha oldinga intildi. Ammo bu harakatlarning ortida ularning qalblarida paydo bo‘lgan shubha va qo‘rquv yashirin edi. Har biri boshqalardan ko‘ra battar vahimaga tushayotgandi. Oldinlari oddiy janglarda qatnashgan, lekin Yaksart kabi maxluqqa duch kelish birinchi marta edi.
Ular Yaksartga qarab oddiy (Ultrabinafsha boʻlmagan) oʻq uzishdi. Yaksartga otilgan o‘qlar uning tanasini yuzlab kichik, xira yashil bo‘laklarga ajratib tashladi. Bo‘laklar mayda shisha kabi yerga tarqab ketdi, ammo ularning har biri g‘alati tarzda titrab, o‘ziga xos kuchga ega bo‘lib qoldi. Bu bo‘laklar xuddi magnitlangan zarrachalar kabi bir-biriga tortilib, yerda qoldirilgan izlar orqali yana to‘plana boshladi. Har bir zarra o‘z yo‘lini topib, soat millariga o‘xshab bir-biriga intilardi. Qanchalik mayda bo‘lmasin, har bir bo‘lak go‘yoki tirik edi va ularning harakati asta-sekin yana ulkan bir butun shaklga qaytdi. Har bir zarrasi o‘z yo‘lini topib, bir-biriga yopishib borardi. Bunday kuchli regeneratsiyani ko‘rgan askarlar qotib qoldi, lekin bu sukunat uzoq davom etmadi. Har bir askar o‘zini himoya qilish uchun keyingi o‘qni otishga shaylanayotgandi.

Quyosh botdi. Mana endi rejani boshlasa boʻladi. Maxsus qonli latta suvga botirildi, bir varakayiga datchik toʻlqinlarni qabul qila boshladi. Lutfulla ham ariqning poyonida yonida volsiped bilan birga suvga qonidan tomizib oʻtiribdi.
U o‘zining ichidagi hayajon va xavotirni his etardi. Qon tomchilarining suvga tushib aylana shaklida tarqalayotganidan yuragi tez-tez urib, g‘alati bir tuyg‘u bilan to‘lib toshayotgan edi. Bu uning qiziqarli va xavfli vaziyatga qo‘l urishi, hayotidagi eng katta o‘zgarishlarni keltirib chiqarishi mumkinligini anglatardi. “Nima bo‘ladi?”,- deb o‘yladi u. “Agar Yaksart hujumiga duchor boʻlsam, bu men uchun yakun bo‘lmaydimi?”
Har biri o‘z vazifasini bilar, ammo barchasining yuragida tashvish bor edi. Shu tariqa, chamasi, bir soatlar turishdi, o‘rtada ikki marta qurbaqa datchikni ishlatib yuborganini hisobga olmaganda aytarli hech narsa bo‘lmadi. Hammaning xayoli qochgan bu patda datchik yana bir bor ishga tushdi. Lutfulla velosipedni qo‘lga olib haydashga hozirlik ko‘rdi. U tasdiqlash buyrugʻini kutardi.
- Bu haqiqatan ham Yaksart, - ratsiyadan Doniyorning ovozi eshitildi.
- Hamma tayyomi? Sizlar tomonga boryapman, - Lutfulla velosipedning pidallarni aylantirib, kerakli nuqtaga, bir guruh qurolli shaxslar orasiga haydadi.
Ular bir tarafdan rejaning oʻxshaganiga xursand boʻlishar (axir shilliq boshqa tarfga ketib odamlarni ovlashi mumkin edi-ku), ikkinchi tarafdan uning yaqinlashib kelayotgan tahdididan xavotirda edilar.
Lutfulla velosipedning pidallarini asta-sekin aylantirib, Sigirtepaning past-baland joylari orasida yurarkan, atrofdagi manzara unga g‘ayritabiiy tuyuldi: havoda biroz namlik va chirigan yer hidi ufurardi. Shu payt, Lutfulla turgan nuqtasidan toʻqqiz yuz metrga uzoqlashganda Yaksart uzunligi toʻrt kilometrlik ariqning ichidan otilib chiqdi. U fazoda oldingi paketsimon suyuqlik koʻrinishini odam shakliga oʻzgartirdi, oyoqlari bilan yerga tushib Lutfullaning ortidan yugurdi. Uning avvalgi shaklidagi tezligi velosipednikidan toʻrt yarim marta tez boʻlsa, (aniqrogʻi 4.44 marta) hozirda uniki bilan teng edi. Odam shaklidagi holida yetib ololmasligini tushundi chogʻi qaytadan avvalgi holatiga qaytdi va tezligini ham qaytardi. Hammasi reja boʻyicha borayotgandi. Taassufki, guruh aʼzolariga besh yuz metr qolganda Yaksartning tezligi kutilmaganda ortib, hayajon va qoʻrquvga toʻla Lutfullaga yaqinlashdi. Velosipedni haydayotganida pidallarning g‘ichir-g‘ichir ovozi qulog‘ining tagida aks-sado beradi. Ketidan Yaksatning yoqimsiz sirgʻalish tovushi ham yaqinlashardi. Lutfullaning nafas olishi biroz muddat og‘ir kechdi, yuragi kuchliroq urib velosiped ruli qaltiray ketdi. Har bir pedal aylanishi bilan uning qo‘rquvi kuchayib bordi, shilliq esa orqasidan tobora yaqinlashar, havoda uning ter hidi bilan aralashgan nam Yaksartning sassiq isi tarqalardi. Hattoki maxluq biroz oldiga oʻtib oldi. Shu holatda odam shakliga qaytdi. Lutfullaning velosipeddagi tezligi hisobiga tiklanish jarayonida ular tenglashishdi. Bu Yaksart uchun eng qulay fursat edi, u kuch bilan Lutfullanining tanasiga yopishdi. O‘zining o‘tkir tentakullari yordamida yigitning belidan, yuqoridan pastgacha tanasini o‘tkir tirnoqlari bilan ikkiga bo‘lib tashladi.
Yaksartning tirnoqlari tanasini bo‘lib tashlaganida Lutfulla hali ham tirik edi. Uning ko‘zlari oldida ikki yarimning bir-biridan uzoqlashayotganini, qonining yerga shaldirab to‘kilayotganini ko‘rdi. Har bir o‘zgarishni sezib, shu paytda miyasi o‘tmishdagi bir necha lahzalarni qayta ko‘rdi. Bir necha yil avval akasi va otasi oʻrtasida boʻlgan mudhish voqea Lutfulla sabab boʻlgani, o‘shanda u kuchsizligi uchun masʼulyatdan qochgan edi. Endi esa o‘zining hayotidagi har bir muvaffaqiyatsiz qarorini tan olgan holda o‘lim bilan yuzma-yuz turibdi. Mana uning hayot uchun haqiqiy jangi boshlandi va u bu jangda yutqazdi. Qon jo‘shqin daryo kabi yerga to‘kilarkan, Yaksartning harakati yanada vahshiy tus oldi. U o‘zining tentakullari bilan bo‘laklarga ajralgan Lutfullaning tana qismlarini mahkam ushlab, har bir parchasini yulib olardi.

XI.
Etalabdan ichki ishlar xodimlari oʻtgan tunda yana uch odam gʻoyib boʻlgani haqida xabar topishdi. Bu Oʻzirkzor shaharchasi aholisini yanada tashvishlantirib qoʻydi. Boʻlib oʻtgan voqealardan soʻng fuqarolar orasida vahima kuchaydi, kimdir qotil haqida gapirsa, yana boshqasi odamfurushlar, organ sotuvchilari toʻgʻrisida mish-mish chiqazardi. Ota-onalar tunda bolalariga aytayotgan maxluq haqidagi qo‘rqinchli hikoyani o‘ylab topdik deb bilishar, ular aslida yetti uxlab tushlariga kirmaydigan haqiqat oldida turganlarini hali tushunishmasdi.
Yigitlar, polkovnik va uning ofitserlari tushlik mahali Portativ Ultrabinafsha Nurli Qurollardan oʻn ikki donasini qabul qilishdi. Endi polkovnik o‘ylagan rejasini amalga oshirishga tayyor.
Sirdaryo viloyatining katta qismi Mirzachoʻl iqtisodiy geografik tumaniga tegishli. Agar viloyatda suv tarmogʻi uzulsa, butun boshli choʻlga aylanishi tabiiy. Oʻrikzor shaharchasi Mirzacho‘lning sug‘oriladigan joylaridan biri. Palkovnik buyrugʻiga binoan rejani amalga oshirish uchun "Sigirtepa" tanlanadi.
Sigirtepa Oʻrikzor shahri chetidagi quruq va yaroqsiz holatga kelgan maydon. Yillar davomida sug‘orilmagan yerning yuzi chuqur yoriqlar bilan qoplangan, ba'zi joylari esa shunchalik qattiqki, oyoqni bosgan zahotiyoq qarsillab tovush chiqaradi. Atrofda tuproqning sarg‘ish qumga aylanib ketganini ko‘rish mumkin, shamol esa mayin changlarni havoga ko‘tarib, quruq yerlar ustida atrofni bulut singari o‘rab turadi. Sigirtepa bir zamonlar cho‘ponlarning mollari uchun qo‘riqlik maydon bo‘lgan, biroq hozir unda na mol, na odam bor. Bu yerda sigirlarning yurgani, hayotning davom etgani haqida faqat eski izlar va quruq o‘t-o‘lanlar bilan qoplangan o‘nlab yil oldingi xotiralar qolgan. Ana shu joyda polkovnik Yaksartga qarshi tuzoq tayyorlashga qaror qildi, bu joy qanchalik odamlar tomonidan unutilgan bo‘lsa, Yaksartni tutish uchun shunchalik qulaylik tugʻdiradi.
Hududda ikkita "Claas Arion 630" traktorlari yordamida ariq olinib, boshqa Sirdaryo tarmogʻiga ulangan ariqqa tutashtirildi. Aynan shu yerda akademik Ibrohim Ibodullayevichning "Odam qoni Yaksartni oʻziga tortadi" degan gapini inobotga olishib, quloq boshiga qonga botirilgan maxsus lattani suvga tashlashdi. Lattadagi qon Lutfullaga tegishli boʻlib, palkovnikning rejasi asosida, Yaksartni tuzoqqa tushirish uchun xoʻrak kerak edi.
Jamoa orasida oʻz xohishiga koʻra Lutfulla xoʻrak vazifasini oʻtaydigan boʻldi. Palkovnik uning qarorini yoqlamasa-da, rozi boʻlishga majbur boʻldi. Chunki u avval ham Yaksartga duch kelgan, boshqalarga qaraganda Lutfulla rejani amalga oshirishda yanada ishonchli ko‘rindi, qolaversa undan boshqa hech kim koʻngilli boʻlishni istamadi.
Mantiqan lattadagi qon Yaksartni quloq boshigacha chaqiradi. Yangi olingan ariqning tugagan yerida esa Lutfulla oʻz qonidan tomchilatib suvga oqizib turadi. Yaksart qon hidiga ilashib Lutfulla tomon harakatlansa, quloq boshidagi datchiklar ishlab, suv yopiladi. Bu vaqtda Lutfullaga ham Yaksartning quloqdan oʻtganligi haqida xabar borib, tezda choʻl oʻrtasi tomon yuguradi. Atrofda esa Portativ Ultrabinafsha Nurli Qurollarga ega odamlar Yaksartga nur toʻlqinlarini yoʻnaltirishadi. Bu vaqt davomida suv asta-sekin Sigirtepaning ulugʻvor tuproqlariga singib ketadi. Natijada Yaksartning qochishga boʻlgan imkoniyati kamayadi.
Shom vaqti keldi. Quyosh ufqdan qizarib botar, uning oxirgi nurlari quruq yerlarni tilka-pora qilib turgan yoriqlarga tushib, ularga dahshatli ko‘rinish bag‘ishlardi. Tun kirib Sigirtepaga to‘liq sukunat cho‘kdi, faqat uzoqlarda bo‘ron shamoli yer yuzini o‘ynab yurgani, ariqdan kelayotgan suvning arang eshitilayotgan ovozi quloqqa chalinyapti.
Polkovnik o‘z rejasini amalga oshirishga tayyorlanar ekan, uning ichida turli xil hissiyotlar to‘plangan. U yillar davomida jinoyatga qarshi kurashda ko‘plab qiyinchiliklarga duch kelgan, lekin Yaksartga qarshi kurashishni umuman boshqacha his qildi. Har qanday qiyinchilikni yengib o‘tganda, u o‘zining kuchiga, tajribasiga suyanardi. Lekin bu safar u o‘z odamlari hayotini xavf ostiga qo‘yganini bilib, qattiq tashvishlandi.

halokatga yuz tutamiz!
- Qanday maslahat berasiz, Ibrohim Ibodullayevich? - Palkovnik hali hamon eshitgan gaplarini hazm qilolmas edi.
- Hmmm, fizik emasman-u, ammo yechim borday koʻrinadi, - akademik gʻururga toʻlib soʻz qotdi, - Agar shilliqni quyosh nuri orqali quritish mumkin deb faraz qilsak, fizikada boshqa turdagi nurlar ham bu maqsadda foydalanish uchun nazariy jihatdan yaroqli bo‘lishi mumkin. Eng qulayi Ultrabinafsha nurlar - bu quyosh nurlarining tarkibiy qismi bo‘lib, ular biologik moddalarga kuchli ta'sir ko‘rsatadi. Ultrabinafsha nurlar mikroorganizmlarni o‘ldiruvchi xususiyatlarga ega va ular insonlar uchun kamroq darajada xavf tug‘diradi. Ultrabinafsha nurlarining qulayligi shundaki, ularni boshqarish va texnologik qurilmalarga joylashtirish oson. Ayniqsa, Yaksart kabi biologik jismning tuzilmasiga zarar yetkazishi mumkin, shuning uchun bu nurlarni qurol sifatida ishlatish mumkin.
- Ultrabinafsha nurlarini qurol sifatida ishlatish? - Palkovnik oʻyga choʻmdi, - Uni dezinfeksiya va sterilizatsiya tizimlarida, kriminalistik va tekshiruv ishlarida yana kosmetik va dermatologik ishlarda foydalanishlarini bilaman. Lekin quroldan foydalanish kamiga uni yasash koʻp vaqt talab qiladi. Bizda vaqt yo‘q!
- Toʻgʻri palkovnik Oybek Odilovich, - akademikning yuzlarida quvonch koʻrindi, - Sizga shuni mamnuniyat bilan ma'lum qilamanki, bunday qurol tayyor holda mavjud. MMFI „Milliy tadqiqot yadro universiteti“ federal davlat avtonom OTMning Toshkent filialida undan foydalanishganlarini oʻz koʻzim bilan koʻrganman.
- Rostdanmi? - yana hamma birvarakayiga soʻrashdi.
- Rost, ularning ikki turi mavjud, bininchisi Portativ Ultrabinafsha Nurli Qurol. U kichik hajmda, oson olib yurish mumkin, oʻzidan kuchli ultrabinafsha nurlarini chiqaradigan lazer qurilma. Uni Yaksartga qarshi ishlatib, harakatlanishini to‘xtatatishda va qutiga joylashtirishda ishlatishingiz mumkin.
Ikkinchichisi Katta Hajmdagi Ultrabinafsha Lampalari. Bugungi kunda katta hajmdagi ultrabinafsha lampalar laboratoriya va sanoat sharoitlarida keng qo‘llaniladi. Masalan, tibbiyotda va oziq-ovqat sanoatida dezinfeksiya uchun ishlatiladi. Bu lampalar qudratli bo‘lib, biologik moddalarga kuchli ta'sir o‘tkazadi.
Universitet rektori bilan yaqindan tanishman, uning menda jon qarzi bor. Shunday ekan bir qoʻngʻiroq bilan qurilmalarni bu yerga keltira olaman. Faqat Katta Hajmdagi Ultrabinafsha Lampalar oʻz nomi bilan ancha katta va og‘ir bo‘lib, yuqori kuchli nurlanishni ta’minlaydi. Ularni olib kelishga bir kun vaqt ketishi mumkin.
- Juda soz, - ofitser va yigitlar qichqirdi.
- Toshkent shahar Mirzo Ulugʻbek tumani bilan Oʻrikzor shaharchamizdagi oraliq vaqt ikki soat, bu degani ertalab Portativ Ultrabinafsha Nurli Qurollarni qabul qilishimiz mumkin, - Doniyor hisob-kitobga kirishdi. U uchun bunday qurol juda qiziq boʻlib Yaksartni yo‘q qilishdan ham uni ishlatish zavqlidek tuyuldi.
- Yaxshi, - palkovnik oʻrnidan turdi, - Ibrahim Ibodullayevich hoziroq „Milliy tadqiqot yadro universiteti“ rektori bilan gaplashing, keyin bemalol dam olishiz mumkin. Ichki ishlar sizdek insonning yordamini qadrlaydi va tashakkur bildiradi.
Ofitserlar bugun kelayotgan tun biz uchun ogʻir va mashaqqatli kechadi. Hamma tayyorligini koʻrsin. Batafsil buyruqlarni qurollarni qabul qilganimizdan soʻng beraman.
Fuqaro, Horunov Lutfulla va Bekturdiyev Doniyor, sizlar ketishingiz mumkin.
- Nega ekan? - Lutfulla eʼtirozini keskin ifodaladi, - Bu xonadagi hamma aql bovar qilmaydigan sirdan voqif. Shu sababli barchamiz oxirigacha Yaksartga qarshi kurashamiz. Uning yovuz rejasini chippakka chiqaramiz.
- Xuddi kinolardagidekmi? - qoʻshimcha qildi Doniyor.
Bu gapdan barchaning yuziga kulgi yugurdi, kayfiyatlari jindek koʻtarilib samimiyat bilan tarqaldilar.

- Oʻsha paytda unga sigʻinuvchilar topilgan ekanda-a? - Lutfulla qiziqsinib amakisiga savol tashladi.
Bundaylar har zamonda topiladi. Aynan shundan soʻng ular maxluq - Yaksart nomiga monand daryoni "Yaxsha Arta", "Yaksart" deb atay boshlashgan. Bu so‘z qadimgi fors va turkiy tillarda ishlatilgan bo‘lib, “katta daryo” yoki "oliy daryo" ma'nolarini anglatgan bo‘lishi mumkin. Bilasizlarmi, yana nima? Bu hammaga qiziq boʻlsa kerak? Yaksart haqidagi hikoya afsonaga aylanib tarixdan tarixga oʻtib kelgan. Maxluq o‘zining tarixi davomida ko‘plab afsonalarda, kitoblardan va qadimgi tosh yozuvlarda iz qoldirgan. U mahalliy xalqlar orasida qo‘rquv va hurmat bilan qabul qilinadi. Odamlar oʻzlarining afsonalarida maxluqning kuchi va qobiliyatlari haqida hikoya qilishadi. O‘rta asrlarda Markaziy Osiyoda turkiy xalqlar yashay boshlagach, daryo nomi afsona ta’sirida o‘zgargan. Ya'ni odamlar Yaksart haqidagi afsonani hikoya qilib: "Bu daryoning siri" - deyishgan. “Sir” yoki “Sar” so‘zlari turkiy tillarda “oqim”, “suv” yoki “daryo” ma’nosida ishlatilgan. Shuning uchun daryo “Sirdaryo” nomi bilan atalgan bo‘lishi mumkin.
Hammada sukut hukmron edi. Polkovnik hijolat chekgan holda havotirini bosolmay so'radi:
- Ular bu maxluqdan qanday qutulishgani yozilganmi?
Akademik boshini qimirlatib tasdiqladi:
- Ha. Forslar quyosh nuridan foydalanishgan. Yaksart, endi uni shunday atashimiz oʻrinli boʻlsa kerak, u quyosh nurida qurib, qovjirab qoladi. To‘g‘ri vaqtida qutiga solinsa boʻlgani, masala hal. Qoʻlimdagi oddiy quti bo‘lmasligi kerak, maxsus tayyorlanganligi koʻrinib turibdi. Ular maxluqni yengish uchun alohida bu qutichani yasashgan va Yaksartni tutib unda mahkam saqlaganlar. Shuncha asrlardan buyon Yaksartni ushlab tura olganligi uning vazifasini aʼlo darajada bajara olishidan dalolat.
- Ya'ni biz ham shunday qilishimiz kerakmi? - Doniyor hayajon bilan gap qotdi.
Akademik chuqur nafas olib qutichani bir oʻgirdida davom etdi:
- Aynan shunday. Yana bir muhim tafsilot bor: ular bu quti ichiga qanday qilib maxluqni solishganini ham batafsil yozib qo‘yishgan. Buni yuqorida aytib oʻtdim, uni quyosh chiqqunga qadar ushlab turib, quyosh nurlari Yaksartga tegib quritgan hamon, tezda qutiga joylashtirish kerak. Aks holda yana tanasiga suv teggudek boʻlsa, qayta jonlanadi. Quti mahkam, uning sirtidan ichkariga suv kirmaydi, bir qoidasiz ochib ham boʻlmaydi.
- Qanday qoida? - atrofdagi hamma joʻr boʻlib soʻradi.
- Inson qoni! Faqatgina odam qonini quti labiga surtib ochish mumkin.
Polkovnik qoshlarini chimirib o‘ylanib qoldi. Bu shilliqning asl kuchi ham tarixiy, ham afsonaviy ekanligi uning fikrlarini chulg‘ab olgan edi. Ular nafaqat bir maxluq bilan kurashmoqdalar, balki asrlar osha yashagan yovuzlikni qaytarishga urinayotgan edilar.
Akademik bir zum to‘xtadi va ovozi pasaygan holda davom etdi:
- Bu oddiy maxluqot emas... Bu mavjudotning ichki maqsadi bor. Shilliq — yuksak ongli bir kuch, o‘z rejasi va vazifasiga ega. Bu yerda yozilganiga ko‘ra, u odamlarni ozuqa uchun emas, balki o‘zining yashirin missiyasini bajarish uchun o‘ldirgan. Har bir qotillik uning asosiy maqsadining bir qismi. U o‘z kuchini qurbonlaridan oladi, lekin bu nafaqat tanani emas, balki nimadir boshqacha narsani talab qiladi. Bu shilliq qandaydir qadimiy, tushunib bo‘lmas yuksak qabih g‘oyaga xizmat qilmoqda.
Polkovnik va boshqalar dahshat bilan qutiga qarar ekan, akademik yana davom etdi:
- U o‘z maqsadiga yaqinlashmoqda va har bir qadam bilan kuchliroq, aqlliroq bo‘lmoqda...
- Demak, u kimnidir o‘ldirishdan ko‘ra kattaroq narsani izlayapti? - Davletov hayrat bilan o‘zini oldinga tashladi.
- Ha, - dedi akademik jiddiy ohangda, - Bejizga tergovchi emassiz, gapimni maqtov sifatida qabul qiling. Bu mavjudot inson aqlidan ustun keladigan rejaga ega. Biz Yaksartni to‘xtatmsak, u bu rejani amalga oshirishi tayin va biz hammamiz

X.
Daler Davletov soatiga qaradi, oʻn besh minut kam bir, palovnik oʻzi buyurgan vaqtidan kechikyapti. Chamasi, qoq yigirma toʻrtda hammani tergov xonasiga yigʻib qoʻygan Davletov xonadagilarga qaradi. Horunov va Bekturdiyev nimalarnidir bir-biriga pichirlamoqda. Akademik Ibrohim Ibodullayevich kelganlaridayoq taqdim etilgan qutini oʻrganib yon daftarchasiga allanimalarni yozmoqda. U bilan birga kelgan kapitan ham polkovnikni kutish bilan band, onda-sonda tergovchiga, ayni vaqtda undan unvoni baland mayor Davletovga uyqusizlikdan qizargan koʻzlari bilan qarab qoʻymoqda.
Eshik ochildi, xonaga vajohat bilan palkovnik Oybek Odilovich, uning orqasidan letinanti kirib keldi. Oʻziga hozirlangan oʻrindiqqa oʻtirib, yaxshilab joylashib olgach Lutfulla va Doniyorni savolga tutdi. Ular bo‘lgan voqeani, ko‘rganlari va taxminlarini oqizmay - tomizmay aytib berishdi. Palkovnik va xonadagi boshqa ofitserlar unga, shilliq haqidagi gaplarga ishonqiramay turdilar. Bu gaplar huddi ertakdek tuyulardi. Endi bor umid tarixchimiz, qadimiy yozuvlar bo'yicha mutaxassis, akademik Ibrohim Ibodullayevichda edi.
Xonadagi barchaning nigohi akademikning har bir harakatiga qaratilgan edi. Kutib turganlaricha, u nihoyat boshini ko‘tardi va jarangdor ovoz bilan gapirdi:
- Quticha chetidagi belgilar taxmin qilganingizdek naqshlar emas, mixxat yozuvlari boʻlib, u miloddan avvalgi 4-ming yillikda paydo bo‘lgan va milodiy 1-asrga qadar ishlatilgan. Yozuv tizimi dastlab Shumerlar tomonidan ixtiro qilingan va keyinchalik turli xalqlar qabul qilib, o‘z tillariga moslashtirishgan. U...
- Keling, mixxat haqida emas, aynan qutida nima yozilganligi haqida aytsangiz, - palkovnik zavq bilan gapiryotgan akademikning gapini boʻldi.
- Jimgina eshitsangiz, aynan shu toʻgʻrisiga gapiryapman, - Ibrohim Ibodullayevich ranjigannamo soʻzlashda davom etdi, - Mixxat yozuvining turlari juda koʻp, ushbu qutidagi yozuvlar fors mixxati boʻlib, Ahamoniylar imperiyasining rasmiy yozuvi hisoblangan, miloddan avvalgi 6-asrdan boshlab asosan hukmdorlar farmonlari va yodgorliklarda qo‘llanilgan. Fors mixxat yozuvi Doro I hukmronligi davrida payda boʻlgan. Bu yozuv tizimi shumer va akkad mixxatlaridan kelib chiqqan bo‘lsa-da, Ahamoniylar uni maxsus fors tiliga moslashtirib, yanada soddalashtirishgan. Yozuv 36 ta belgidan iborat boʻlib, har bir belgi bir tovushni ifodalagan, ya'ni bunda yozuv tizimi fonetik boʻlgan. Unda harf va so‘z belgilari (logogrammalar) aralash ishlatilgan. Masalan, “shoh” so‘zini ifodalash uchun alohida belgilar mavjud bo‘lgan. Asosiysi hozirgi foydalanayotgan lotin yozuvimizdek harflar chapdan o‘ngga qarab yozilgan.
Fors mixxat yozuvini oʻqish oson, kaminaning qoʻlidan keladi. Bu yozuvlarda "Yaksart" deb atalgan maxluq haqida gap ketgan. Fors Ahamoniylar imperiyasi miloddan avvalgi 6-asrdan 4-asrga qadar Sirdaryo hududini ham o‘z ichiga olgan keng yerlarni boshqarganlarida shilliqqa duch kelishgan koʻrinadi. Ularning hikoyasida "Yaksart" hozirgi Sirdaryo ichidan chiqib kelgan. Daryo maxluqning uyi bo‘lib, forslarni qo‘rquvga solgan va ularning hayotini xavf ostiga qo‘ygan.
Kechqurun daryo ustida tuman koʻtarilar, uning cho‘zilib yotgan suvi orasidan qo‘rqinchli ovozlar eshitilar, bundan odmlarning yuraklari larzaga kelardi. Sirli oʻlimlar yanada koʻpayib, qishloq aholisi bundan dahshatga tushib qolishadi. Aholisining qo‘rquvi, ularning o‘zaro bog‘lanishini kuchaytirdi, bu esa daryo maxluqining kuchiga qarshi turish uchun kuchli bir jamoa tuzishlariga olib keldi. Ba'zi insonlar Yaksart maxluqini o‘rganishga, uning sirlarini tushunishga harakat qilishdi. Ular maxluqning kuchidan foydalanish, hatto daryo orqali yordam so‘rab murojaat qilish imkoniyatini izlashdi. Bu bilan Yaksart maxluqi nafaqat dahshat manbayi, balki bir ma'lum kuch va bilim qidiruvining ramzi ham bo‘lib qoldi.

Shu mahalda qizning dahshatli qichqirig‘i deraza ortidagi sokin ko‘chada aks-sado berdi. Bu paytda kutubxona yonidan tasodifan o‘tayotgan bir yo‘lovchi qizning ovozini eshitib, nimadir noto‘g‘ri ekanini sezdi. Shovqinga qaramay, kutubxonaning old eshigi berk ekanini ko‘rib, ichkariga kira olmadi. Ichini bezovta qilgan qo‘rquv va qiziqish uni atrofni ko‘zdan kechirishga undadi.
Yo‘lovchi kutubxonaning atrofini aylanib, ochiq derazani ko‘rdi. Bu narsa uning diqqatini tortdi. Ehtiyotkorlik bilan derazaga yaqinlashib, boshini ichkariga suqdi va titrab ketdi. Kutubxonadagi deraza oldida, yerda jon berib yotgan qizning tanasi jimgina yotar, atrofda hech qanday harakat yo‘q edi. Yo‘lovchi nafasini ichiga yutgancha bir seskanib oldi, ammo o‘zini tezda o‘nglab, derazadan ichkariga oshib tushdi. U qizning jasadi yoniga yaqinlashdi. Vahimali manzarani ko‘rganidan so‘ng, qizning cho‘ntagidan telefonini topdi. Birzum ikkilanib kontaktlar orasidan "Dadam" nomi ostidagi raqamga qo‘ng‘iroq qildi. Qoʻngʻiroq qabul qilindi.
- Qizingiz, - bu soʻzdan soʻng goʻshak qarshisida turgan palkovnikning shashti qaytdi, - Ma'zur tutasiz, bu siz uchun og‘ir bo‘lishi mumkin. Ammo aytishga majburman, hozirgina kutubxonada uning jasadini topdim.
- Nimalar deyapsan? - Polkovnik bir zumda o‘rnidan turib, qattiq titrayotgan qo‘llari bilan telefonini mahkam ushlashga harakat qildi.
- Afsus bandalik...
- Hozir qayerdasizlar? - Palkovnikning nafas olishi qiyinlashdi.
- Shahar milliy kutubxonasi.
Polkovnik goʻyo ruhsiz gavda boʻlib, asta-sekin koʻzlarini koʻtardi. Bu hamma narsani oʻzgartirib yubordi. Shu kungacha yigʻilgan barcha kuch va ishonch oʻz-oʻzidan qulab tushdi. “Qizim... qanday qilib?”
Tergov xonasidagi suhbat endi hech qanday ahamiyatga ega emas edi. U titragan qoʻllari bilan telefonni yoniga tashladi va shoshilgancha chiqishga hozirlandi. Bu orada tergov xonasidagi barchaning nazari palkovnikka qaratilgan edi, lekin hech narsani sezmasdi, u endi faqat bitta narsa haqida oʻylay olardi: qizining o‘limi. Bir muddat chalkash xayollarini bir joyga toʻpladi-da, "Darhol Horunovning amakisini topib kelinglar" - deya hovliqqancha xonani tark etdi.
Polkovnik zudlik bilan qizining murdasi ko‘rsatilgan joyga yetib keldi. U qizining jasadiga qaradi, ota sifatida yuragi birdan to‘xtab qolganday bo‘ldi, axir yagona farzandi boʻlsa, jimgina turar, o‘zini qattiq ushlashga harakat qilardi. Shunchaki muzlatgichda saqlangan go‘sht kabi yotgan qizining tanasida hayotning qiyofasi yo‘q edi. Polkovnik buni ko‘rishni istamagan edi, lekin ko‘zlari bilan koʻrmasa, ishonmasti-da. Bir necha soniya davomida o‘rnida qotib qoldi, hayotini qizisiz tamoman maʼnosiz his qildi.
"Qizim, nega aynan mening qizim bilan bunday boʻladi?" - deb oʻkirdi. Uning ichida gʻam va g‘azab aralashib, dunyodagi har qanday jinoyatchiga nisbatan nafrat hislari kuchaydi. Qizining tanasi va boshqa jasadlar bilan bo‘lgan muomalani har qanday insoniylikdan yiroq bilib, najot sifatida Lutfullani ko‘rdi.
- Horunovning amakisi yetib keldimi? - Palkovnik yonidagi xodimlaridan soʻradi.
- Ha, Oybek Odilovich, yarim tun boʻlganiga qaramasdan jiyaniga yordam berishga rozi boʻldi.
- Horunov bilan Bekturdiyev vaqtincha qamoqda ekan, qizimning oʻlimidan so‘ng, oʻz-oʻzidan ularning jinoyatchi emasligi ayon boʻldi. Qani, ortga shtab-kvartiraga qaytamiz.
- Bilasizmi, palkovnik, bu boʻlib oʻtgan voqealardan so‘ng, dam olsangiz boʻlardi, hech kim sizni ayblamaydi, - hamdardlik bildirgan boʻldi letinant.
- Endi uyqu harom. Jumboqni yechmasak, qotilni topmasak boʻlmaydi, - polkovnikda uygʻongan isyon, oʻzini oʻnglab olishga, ishga yanada chuqurroq kirishishga turtki boʻldi.
Tegishli guruh murdani olib ketdi. Oybek Odilovich bir vaqtning o‘zida ota bo‘lolmasin. Polkovnik sifatida, qanday vaziyatda bo‘lmasin, o‘z xizmat burchini bajarishi shart.

IX.
Orol koʻli yaqinida oʻzani Sirdaryodan boshlanadigan kanal oʻtgan boʻlib, uning tarmoqlari ariqlar orqali shahar va qoʻshni qishloqlarni suv bilan ta'minlaydi. Tabiiy ravishda soat oʻn toʻqqizlarda qosh qorayib, quyosh botgandan soʻng Lutfullani kutib turmaydigan shilliq koʻldan chiqib kanal tomon odimladi. Suvga moslashgan shilliq instinktlari yordamida oqim boʻylab oʻz hirsini qondirishga munosib oʻljani qidirishga kirishdi. Butun shahar boʻylab odamlarning isini oldi. Yoqimli, qaynoq taftli qon egasini izladi.
Shahar kutubxonasida bir qiz ma’yus holda asardan taʼsirlanib sukunat ila kitob mutolaa qilardi. Kutubxona, odatda, soat oʻn sakkizda yopilar, qizning talabi bilan kutubxonachi kalitlarni unga ishonib uyiga ketgan edi. Bu holat tez-tez takrorlanar, sababi qiz doimiy kitobxonlardan boʻlib kutubxonachi unga oʻziga ishonganday ishonardi.
Buni qarangki, shu kun kutubxona bogʻini yashnatib, unga chiroy berib turgan gullarga suv quyilayotgan boʻlib shilliq yoʻnalishini aynan shu yerga qarab burdi. Suvning oxirgi tarmogʻi shilliq bilan birga deraza ostidagi klematis gullarining tagida toʻxtadi. Qizdan kelayotgan ifor uning issiqligi oʻzgacha yoʻsinda edi. Bunga sabab kitobidan olayotgan hissiyot va kechinmalar edi. Shilliq ochiq derazadan sirg‘alib oʻtib kutubxona oʻquv zaliga kirdi. Bu joyda o‘quvchilar tinch sharoitda kitob yoki boshqa materiallarni o‘qishlari, yozishlari va tadqiqotlar olib borishlari mumkin. U boʻlsa bu sukunatga choʻmgan xonani oshxonasiga aylantirish payida. Shilliq linoleum yotqizilgan polda gavdasini tikladi. Xuddi odamdek koʻrinish olib qiz tomon yaqinlashdi. Sirli shovqin qizning diqqatini tortdi. "Kimdir keldimi?" - deya o‘ylab, zoʻriqqan ko‘zlarini eshik tomon qaratdi. To‘satdan eshikni to‘sib turgan siluetni koʻrdi. Qiz qo‘rqib, oʻtirgan joyida orqaga tisarildi, stulda oʻtirganligini unutdi, shekilli, biqini stol qirrasiga urib oldi. Ogʻrib va qoʻrquv birla qiz qattiq qichqirdi. Shilliq pinagini ham buzmay gavdasini tik ushlagan holda vajohat bilan qizga qarab yaqinlashdi. Qiz oʻrnidan turib oʻtirgan stulini shilliqqa qarab otdi. Shilliq uni qoʻli bilan qaytargan holda chetga uloqtirdi. Tobora shilliq ochkoʻzlik bilan qizga yaqinlashar, qiz boʻlsa endi devor oqiga belanib toʻrtburchak xona boʻylab harakatlanardi.
Qiz endi barmoqlari bilan mahkam qisib olgan kitobni otishga urinib ko'rdi, qoʻlini yuqoriga koʻtargandi hamki shilliq bir hatlab qizning oʻng qoʻlini chap qo‘li bilan ushlab to‘xtatdi. Shilliq qancha koʻp ayollarning qonini so‘rgani sari ongi ham osib boradi. Bunday salohiyat va bilimga ega bo‘lgan qiz shilliq uchun ayni muddao edi. U qizni oʻziga tortib, uning tanasini chab qoʻli bilan belidan siqib ushladi. Soʻng qiz tipirchilashga tushdi, shilliqni itargan koʻyi boʻldi, qichqirdi, ovozi butun xonani to‘ldirdi. Qarshiliklarga qarata shilliq tanasidan paypaslagichlar chiqazib tipirchilayotgan qizning qo‘llari va oyoqlarini qattiq oʻradi.
Qizning yuragi tez-tez urar, siquvdan ogʻriq ortgani sari, uning harakatlari ham kuchayardi. Qiz oʻzini tetik saqlash uchun koʻproq nafas olishga harakat qildi, lekin shilliq qornini qattiq siqib olgani bois tanada kislorod aylanishi qiyin kechardi. Shilliq xuddi Nasilchilar* kabi qizga tajovuz qilardi. U oʻljasining lablarini tutishga harakat qildi, qiz qancha boshini uyoq-buyoqqa olib qochmasin o‘zidan baland va kuchli maxluq oldida ojiz edi. Shilliq qizning labidan qattiq bo‘sa oldi. Aynan labdan olingan boʻsa sabab qiz qonining katta qismi soʻrib olindi. Shilliqning jirkanch labi qizning lablarga yopishgan edi. U chivinniki kabi nay chiqargan boʻlib qizning yumshoq lablariga kirgazgandi, nay quvuridan qon maxluqning ichiga kirib borardi. Uning lablari koʻkarib, ishib ketdi. Qiz ichgi jangga kirishdi, lekin har bir urinishida toliqib, kuchi tugadi va tipirchilay-tipirchilay hayotdan ko‘z yumdi. Afsus, uning so‘nggi nafasi shu qadar jirkanch bo‘lib boʻgʻzida qolib ketdi. Shilliq o‘z ishini tugatgandan soʻng kelgan joyi suvga oʻzini tashlab jimjitlik qa'riga singib ketadi. U ertalabgacha yanada yangi taomlardan lazzatlanmoqchi.