Neomind

​​Бу оддий масхарабоз эмас. Қизил либосдаги, курсида ўтирган Станчик – Полша тарихидаги энг машҳур сарой масхарабозларидан бири – чуқур ўйга толган, ҳаловатсиз ҳолатда тасвирланган. Орқа фонда эса қироллик зиёфати давом этмоқда. Контраст жуда кучли: бошқалар кулиб, байрам қилаётган бир пайтда, Станчикни бошқа, анча жиддий ташвишлар ўйлантирмоқда

Унинг ён томонидаги столда мактуб ётибди, муҳри очилган. Бу оддий хат эмас – унда ёмон хабар бор. 1514-йил, Полша Смоленскда катта мағлубиятга учраган. Бироқ сарой аҳли бу воқеадан бехабар, фақат угина бунинг нечоғлик муҳимлигини англаган. Унинг юзидаги ифода ҳаммасига гувоҳ – у воқеаларнинг асл аҳамиятини ҳис қилган ягона одам

Матейко, тарихий рассомчилик устаси сифатида, нур ва соя ёрдамида Станчикнинг ёлғизлигини урғулаган. Тўқ яшил пардалар, хира ёритилган хона, ғижимланган мактуб – буларнинг барчаси вазиятнинг оғирлигини ҳис эттиради. Масхарабоз асло ахмоқ эмас. Ҳокимиятли одамлар билан тўлган хонада, фақат унинг ўзи Полша хавф остида эканини тушуниб турибди

"Станчик" – Ян Матейко (1862)

​​Фейнманнинг илм-фан гўзаллиги ҳақидаги монологи

Бир шоир шундай деган эди: "Бутун коинот бир қадаҳ вино ичида." У буни қандай маънода айтганини, эҳтимол, ҳеч қачон билмасмиз, чунки шоирлар тушунилиши учун эмас, балки ҳис қилиниши учун ёзадилар. Лекин бу гапда ҳақиқат бор: агар қадаҳдаги винога етарлича диққат билан назар солсак, у ерда бутун коинотни кўриш мумкин

Физиканинг барча қонунлари шу ерда мужассам: айланиб турган суюқлик, шамол ва ҳарорат таъсирида буғланаётган томчилар, қадаҳдаги нур акслари – биз тасаввуримизда буларга яна атомларни ҳам қўшамиз. Шиша - ердаги жинсларни дистиллаш натижасиидир ва унинг таркибида биз коинот асрининг сирларини, юлдузлар эволюциясини кўрамиз

Вино қандай ғалати кимёвий моддаларни ўз ичига олади? Улар қандай пайдо бўлган? Унда ферментлар, энзимлар, субстратлар ва реакция маҳсулотлари мавжуд. Вино ўз таркиби билан улкан ҳақиқатни англатади: бутун ҳаёт – ферментациядир. Ҳеч ким вино кимёсини ўрганиб, Луи Пастер каби кўплаб касалликларнинг сабабини аниқламасдан қолмайди

Қандай ёрқин, қандай жонли бу қизил вино, унинг мавжудлиги уни кузатаётган онгга қанчалик аниқ таъсуротлар беради. Агар биз, инсонлар, қулайлик учун бу қадаҳдаги винодек коинотни қисмларга – физика, биология, геология, астрономия, психология ва бошқаларга бўлсак, табиат бундай бўлинишни билмайди.

Шундай экан, келинг, барчасини яна бирлаштирайлик ва унинг асл моҳиятини унутмайлик. У бизга сўнгги завқни ҳадя этсин: винодан бир қултум ичамиз ва ҳаммасини унутамиз

— "The Feynman Lectures on Physics" китобидан, "Физиканинг бошқа фанлар билан муносабати" мавзусидаги нутқи