NAVOIYSHUNOSLIK

#Ğazal_tahlili_dars

4. Soching kufrida o‘lsam qabrim uzra qo‘yma xirqamni,
Chekib har torini bir barhaman beliga zunnor et.

Lug‘at:
Xirqa – 1. Shayx, murid va darveshlar kiyadigan yamoq, parcha yoki quroqdan tikilgan maxsus kiyim. 2. Tas. Shayx bilan murid orasida aloqa o‘rnatilishi, “muridning nafs bilan o‘zi orasida shayxning hukmronligini qabul aylashi”dir.
Kufr – 1. Yashirin saqlamoq; yagona Xudoni tan olmaslik, Haq yo‘ldan yuz burish. 2. tas. Solikning fanoga erishmog‘i. Aqldan, haqiqiy ma’shuqqa xizmat va itoat etmoqdan kinoya;
Barhaman – braxman, hindlarning ruhoniysi;
Zunnor – 1. G‘ayridinlar belbog‘i; 2. tas. Haqiqiy mahbub xizmatiga kamar bog‘lash va butkul unga itoat etishni anglatadi.
Tor – ip.

Nasriy bayon:
Soching kufrida halok bo‘lsam, xirqamni qabrim ustiga qo‘yma, balki uning har bir tola ipini qo‘porib, barahmanlarning beliga zunnor qil!

Bayt sharhi:
Ey piri komil, senga xizmat va itoat qilib, fano bo‘lsam, nafsimga hokimliging ramzi bo‘lmish xirqamni qabrim ustiga qo‘yma. Uning har bir tola ipini kofirlarning ruhoniysi beliga bog‘la. Shunda hatto ular ham senga xizmat kamarini bog‘laydilar, itoat qiladilar.

Badiiy san’atlar:
Istiora – soch, kufr, zunnor, xirqa;
Alliteratsiya – “b” tovushi takrori;
Tanosub – barhaman, zunnor, kufr, xirq;
Kalomi jome’ – nasihat.

Odiljon Rahmatulloh

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy

#Ğazal_tahlili_dars

3. Desang, ko‘nglum qushi aylab havo, chekkay navoyi ishq,
Xadangingning parin aylab qanot, paykonni minqor et.

Lug‘at:
Xadang – 1. O‘q. 2. Maj. Kiprik;
Nazar – tas. Shayxlar va eranlarning suluk ahliga boqishi. Bu boqish soliklar ruhiga ta’sir etib, yangi bir shakl berur, ko‘ngillarini fayzga to‘ldirur, ruhlarini kamolga yetkazur. Bu nazarning ta’limiy o‘ziga xosligi mavjudligi uchun “Valiylar muridlarini nazar bilan yetishtirurlar”, deydilar;
Minqor – tumshuq.

Nasriy bayon:
Ko‘nglim qushi parvoz aylab, ishqni kuylashini istasang, unga kipriging o‘qi paridan qanot, temir uchidan tumshuq yasab ber.

Bayt sharhi:
Ey piri komil, mening ko‘nglim ishq maqomiga yuksalmog‘i, muhabbat osmonida parvoz qilmog‘i uchun bir nazar qil!

Badiiy san’atlar:
Istiora – xadang so‘zi kiprik ma’nosida, u esa nazar ma’nosida qo‘llangan; ko‘nglum qushi;
Tanosub – xadang, paykon;
Izdivoj – havo, navo;
Kalomi jome’ – yorga nasihat.

Odiljon Rahmatulloh

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy

#Ğazal_tahlili_dars

2. Chu majnun qilding emdi, ey mug‘anniy, go‘shatobingni,
Ko‘ngul savdosi taskini uchun bo‘ynumg‘a tumor et.

Lug‘at:
Mug‘anniy – sozanda;
Savdo – kuchli ehtiros, telbalik;
Go‘shatob – cholg‘u qulog‘i.

Nasriy bayon:
Ey sozanda, [ajoyib kuy chalib] meni devona qilding, endi ko‘nglimdagi ehtirosning taskin topishi uchun cholg‘uying qulog‘ini bo‘ynimga tumor et!

Badiiy san’atlar:
Nido – ey mug‘anniy;
Tanosub – mug‘anniy, go‘shatob;
Tashbeh – go‘shatob tumorga o‘xshatilmoqda;
Tazod – majnun qilmoq, taskin bermoq.

Odiljon Rahmatulloh

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy

#Ğazal_tahlili_dars

Tahlil:
1. Junun toshi urub har yon yangi dog‘imni afgor et,
Ichimdin loladek, ishq ichra toshimni namudor et.

Lug‘at:
Junun – telbalik;
Dog‘ – yara, jarohat;
Afgor – majruh, qontalash;
Namudor – namoyon.

Nasriy bayon:
Telbalik toshi bilan har yonimga urib, jarohatlarimni yangila. Ishq dastidan zohirimda ham ichimdagidek lolazor paydo qil!

Badiiy san’atlar:
Istiora – junun toshi;
Tazod – ichim, toshim;
Epifora – et;
Tashbeh – oshiqning qalb jarohatlari lolaga o‘xshatilmoqda;
Takrir – ich;
Tajnis – tosh.

Odiljon Rahmatulloh

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy

#Ğazal_tahlili_dars

“G‘aroyibu-s-sig‘ar”dagi 78-g‘azal
Junun toshi urub har yon yangi dog‘imni afgor et,
Ichimdin loladek, ishq ichra toshimni namudor et.

Chu majnun qilding emdi, ey mug‘anniy, go‘shatobingni,
Ko‘ngul savdosi taskini uchun bo‘ynumg‘a tumor et.

Desang, ko‘nglum qushi aylab havo, chekkay navoyi ishq,
Xadangingning parin aylab qanot, paykonni minqor et.

Soching kufrida o‘lsam qabrim uzra qo‘yma xirqamni,
Chekib har torini bir barhaman beliga zunnor et.

Ko‘ngul ayvonida ohim yelidin pardayi ishqing
Desangkim, uchmasun, mujgondin atrofig‘a mismor et.

Desang og‘zin ko‘ray, ey aql, markaz nuqtasin ista,
Vale shart ushbukim, avval quyosh davrini pargor et.

Imorat tarhidur na’l-u alifdin har taraf ko‘ksum,
Vafo qasrin qo‘parsang, bu binolar uzra devor et.

Erur maqsad yiroq, vodiy uzun, tun tiyra, yo‘l burtoq,
Bu yo‘lda salb etib o‘zluk yukin, o‘zni sabukbor et.

Navoiy o‘lsa tirguzgil, yuziga yuz qo‘yub, ya’ni
Yuziga su urib ul uyqusidin ani bedor et.

Vazn:
V – – – /  V – – – /  V – – – /  V – – – /
Mafoiylun / mafoiylun / mafoiylun / mafoiylun /
Hazaji musammani solim

O‘qilishi:
Ju-nun-to-shi: / u-rub-har-yon / ya-ngi:-do-g‘im / ni-af-go-r et, /
I-chim-din-lo / la-dek,-ish-q ich / ra-to-shim-ni: / na-mu:-do-r et. /

Qofiya: afgor, namudor, tumor, minqor, zunnor, mismor, pargor, devor, sabukbor, bedor.
Raviy: “r” tovushi.
Qofiya turi: muqayyad qofiya.
Ridf: “o” tovushi;
Radif: et.
Radif turi: yig‘iq.

Odiljon Rahmatulloh

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy

#Tadqiqot

Маънавий лоқайдлик ёхуд Алишер Навоий асарлари нега хатолар билан нашр этилган?

"Ҳуррият" газетасининг 2022 йил 11 январь №1 сонида адабиётшунос Ваҳоб Раҳмоновнинг юқорида келтирилган номдаги мақоласи чиқди.

Адабиётшунос мақоласида 1987-2003 йилларда “Фан” нашриётида чоп қилинган Навоий куллиётининг 20 жилдлик “Мукаммал асарлар тўплами” ва 2011 йилда Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи томонидан 10 жилдлик “Тўла асарлар тўплами” "пала-партиш", "саводсизларча" нашр этилганини таъкидлаб, матн таҳлили билан бир қанча изоҳлар келтиради.
_____________________________
https://telegra.ph/Manavij-lo%D2%9Bajdlik-yohud-Alisher-Navoij-asarlari-nega-hatolar-bilan-nashr-ehtilgan-01-11

#Risolayi_tir_andoxtan_asaridan

Andoq rivoyat qilurkim, Pang‘ambar (a. s.) sahobalar birla bir kun borur erdilar. Sa’di Vaqqos farzandlarig‘a o‘q otmoq o‘grotur erdi. Hazrati Payg‘ambar (a. s.) zamone nishonagohga boqib turdilar. Bayakbor bir yigit paydo bo‘ldi, ilgida o‘q va yoy. Bu yigit kelib bir o‘q otti, ersa Payg‘ambar (a. s.) base shodmon bo‘ldi. Andin so‘ng sahobalar (r. a. a.) so‘rdilarkim: – Yo Payg‘ambari Xudo, ne sababqa shodmon bo‘ldingiz? Payg‘ambar (a. s.) aydilarkim: – Ul sababdin shodmon bo‘ldum: ul yigit kelur erdi – g‘arqi gunoh erdi. Chun o‘q otti, ersa barcha gunohlaridan pok bo‘ldi va gunohlari to‘kuldi. Xabarda andoqdururkim, Payg‘ambar (a. s.) buyurdi, har yernikim, masjid qilur bo‘lsalar qirq yil burun faxr qilur ermishkim, meni masjid qiladurlar. Va har yerdakim, o‘q otar bo‘lsalar sakson yil burun faxr va mubohot qilur ermishkim, meni nishonagoh qilib, bir kun o‘q otganlar. Amir ul-mo‘minin Ali (karamallohu vajhuhi) goho o‘q keltirur erdi, bosh va oyog‘larni yolang qilib, durud aytur erdi. Bir kun Sa’di Vaqqos o‘q otar erdikim, Jabroil (a. s.) keldi va Hazrati Payg‘ambar a. s.) Sa’di Vaqqos birla turub erdilar, Payg‘ambar (a. s.) aydilar: – Ey Sa’di Vaqqos, mening uchun bir o‘q otqil. Va Jabroil (a. s.) aydi: – Yo Rasululloh, Sa’di Vaqqosg‘a aytg‘il mening uchun ham bir o‘q otsun. Chun Vaqqos bu ikki o‘qni otmoqdin so‘ng Payg‘ambar (a. s.) aydi: Bir o‘q Xudoyi taoloning nomi uchun otqil. Sa’di Vaqqos yana bir o‘q otti. Andin so‘ng sahobalar (r. a. a.) borib, nishonagohdin o‘qlarni kelturdilar. Ammo ul o‘qkim, Xudoyi subhonahu taolo oti uchun otib erdilar, topmadilar. Jabroil (a. s.) kelib aydi: – yo Muhammad, Xudoyi taolo aydikim, ul o‘qni topmasunlar, aning uchunkim, ul behishtda Sa’di Vaqqosqa yer olib anda turdi.

KANALGA ULANISH:
👇👇👇
https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy