My friend

🧠“Insonlar miyasining 10% ishlatadi” shu rostmi?

🤔Bugun mana shu keng tarqalgan mif haqida gaplashamiz. Ha, bu mif - ya’ni ibtidoiy tasavvur mahsuloti. Keling nega bunday ekanligini gaplashamiz. Bu tushuncha miya haqidagi tadqiqotlar endi boshlangan vaqtda yuzaga kelgan. Tadqiqotchilarning biri kitobida “Insonlar aqliy va jismoniy resurslarining kam qismidan foydalanishadi xolos” degan fikri noto’g’ri talqin qilinib, faqat 10% miyamiz ishlarkan degan fikrga aylanib ketadi. Bu fikr keyinchalik kinofilmlar, motivator notiqlarning ishonarli so’zlari bilan yanada keng tarqalib ketgan.

☝️Avvalo, agar miyamizning faqat 10% ishlaganida miyadagi jarohat va travmalar bizga katta ta’sir qilmasdi. Axir 90% miya baribir ishlamay, bekor turadiku. Ammo amaliyot shuni ko’rsatadiki miyadagi o’ta kichik jarohat ham og’ir asoratlarga olib keladi.

🔋Ikkinchidan, miya tanamizdagi eng ko’p energiya sarflaydigan organ. Kunlik energiyamizning 20% miyaning o’ziga ishlatiladi. U hattoki to’xtamay uruvchi yurakdan ham ko’p energiya sarflaydi. 90% qismi ishlamaydigan organ buncha ko’p energiya ishlatmasiligi kerak.

🧐Inson tanasi juda effektiv mexanizm. U odatda keraksiz narsalardan juda tez voz kechadi. Agar u miyaning 90% ishlamay, shu holiga eng ko’p energiya talab qilishini anglasa, keraksiz 90% ni darrov tanadan soqit qilardi.

🧑‍⚕️Va eng asosiy ilmiy tekshirishlarga keladigan bo’lsak, miya faolligini real vaqtda suratlar shaklida ko’rsatib beruvchi funksional magnitli rezonans tomografiya (fMRT) tadqiqotlari insonlarning miyasi hattoki hech narsa qilmay, faol bo’lmagan vaqtda ham ishlashini ko’rsatib bergan [Manba]. Hatto qattiq uyqu vaqtida ham sizning miyangiz o’chib dam olmaydi.

Mening jaydaricha falsafamdir shu: Hargiz iltimosga kuning qolmasin.

- Abdulla Oripov.

Talim qimmat? Ilmsizlik qanchaga tushishini bilasizmi?

#VanGog
#meteorology

Kimsan sen, nimasan san ?

Soʻnggi vaqtlarda yoshlar orasida Van Gogparastlar koʻpaydi. Bu bejiz emas, menimcha. Van Gogning ''Yulduzli tun'' kartinasi uning asarlari orasida eng mashhuri va jumboqlisi bo'lsa kerak. Aynan, ushbu kartinada siz bir qarashda kuzatuvchi sifatida sarg'ish oy va yulduzlar bilan o'ralgan rang-barang osmonni ko'rasiz. Ko'pchilik uni travmalar, ruhiy depressiya va kasalxonadagi kecha sabab ulug'laydi. Ammo fan kishisi uchun qiziqroq jihat bor. Van Gog shu qadar daho ekanki, hattoki meteorolog (keling mayli atmosfera fizikasini o'rganuvchi deylik) olimlarni ham hayratga soldi.

Tadqiqot kartinadagi 14 ta girdob shakllarining fazoviy masshtablarini koʻrib chiqqan va ular atmosferadagi turbulent oqimlarda kinetik energiyaning katta hajmdan kichik shkalaga oʻtkazilishini tavsiflaydigan nazariyaga mos keladimi, yoʻqmi shu masalani koʻrib chiqishgan (katta narsa kutishipti).

Tadqiqotchilarning aniqlashicha, kartina Kolmogorov qonunini qisman tavsiflaydi. Bu inersial energiya boʻyicha atmosferaning harakati va masshtabini bashorat qiladi. Mikroskopik tahlillar esa, kartinani Jorj Batchelorning qonuniga mos kelishini koʻrsatgan. Ammo bu atmosfera jarayonlarini bir xil atmosfera tizimida topish kamdan-kam holatlarda uchraydi.

Xullas, brat vunderkin😎

14:34

My friend,

Boylikning 4 turi mavjud:

- Moliyaviy boylik - pul.
- ijtimoiy boylik - maqom.
- Vaqt boyligi - erkinlik.
- Jismoniy boylik - salomatlik.

Senga 1 va 2 ni taklif qiladigan, ammo 3 va 4 ni o'g'irlaydigan ishlardan ehtiyot bo'l.

#thoughts

Ba'zan, erkak kishi yuragini buzadigan, ammo umrining oxirigacha tinchlik beradigan qaror qabul qilishi kerak.

Keraksiz maslahat bermang.

Maslahat berishning o‘ziyoq sizni maslahat olayotgan odamdan ustunroq maqomda ko‘rsatadi. Agar odamlar o‘zlari sizdan maslahat so‘ramagan bo‘lsa, ularga maslahat berish ular bilan munosabatlarning sovuqlashishiga olib keladi.

Odamlar, aslida, ularga nima qilish kerakligini aytilishini yoqtirishmaydi. Ayniqsa, ular o‘zlarini teng yoki o'zlaridan past darajada deb hisoblaydigan odamlar tomonidan bunday ko‘rsatmalar berilsa, bu ularga yoqmaydi.

Professor olim pro max, psixologiya bo‘yicha fanlar arbobi Biloldan shaxsiy rivojlanish bo‘yicha tavsiyalar:

Sen hech qanaqa 1000 yilda bir tug'iladigan inson emassan. Oddiy insonsan. 3-dunyo davlatida tug'ilgan bo‘lsang judayam oddiysan.

Hamma narsa senga bog'liq emas. Chiranma hamma narsa menga bog'liq deb.

Moddiy, sotsial va madaniy sarmoya holati yaxshi oilada tug'ilmagan bo‘lsang hayotni -5 lardan boshlabsan.
Moddiy sarmoya senga imkoniyat, Sotsial sarmoya(tanish bilish) senga yo'l yo‘riq
Madaniy sarmoya(ziyolilik darajasi) senga tayyor bilim, oson o‘rganish taqdim qiladi.

Senda bular bo‘lmasa, boshqalar 5 qadamda erishadigan maqsadga sen 35 qadam bosishinga to‘g'ri keladi.
Senda qolganlar bilan bir xil bo‘lgan vaqt sarmoyasi bor chunki. Tepadagi 3 sarmoya sening vaqtingni tejashni ta'minlaydi. Ular senda bo‘lmasa, biroz ko‘proq vaqt sarflaysan.

Shuncha harakat qilsam ham, nimaga tez maqsadimga erishmayapman. Nimaga qiynalayapman, deb siqilma. Qolganlar sendan ko‘p harakat qilayotgan yo‘q. Sen ularga nisbatan omadsizroq bo‘lib tug'ilib qolgansan.

Lekin bu maqsadinga erisholmaysan, hammasi tamom degani emas.

Yana aytaman. Senda vaqt sarmoyasi bor. Qolganlar bilan deyarli teng. Bu eng muhim sarmoya. Vaqt sarmoyangni majbursan bir qismini qorin to‘ydirishga sarflaysan. Lekin qolgan qismini be'mani ishlar qilib o‘tkazmasang maqsadinga erishasan. Ko‘p narsa qilolasan.

Ha, qiynalasan. Och qolgan kunlaring bo‘ladi. Depressiyaga tushasan. Lanat bo‘lsin bu tug'ilgan hayotimga devorasan.

Lekin qiyinchilik bilan erishilgan ishni kayfi boshqacha bo‘ladi. Muhimi axmoqqa o‘xshab vaqtni be'mani sarflama.

Motivatorlarga ishonma. Ular bilan hayotingni taqqoslama. Aldayapti ular seni.

Ha, hayot qiyin. Lekin sotib olmadik muhimi. Bizga berildi. Lutf qilindi. Berilmasligi ham mumkin edi. Qancha yashasang va qanday yashasang cho‘mtakka kordir. Zarar emas.
Ma'noliroq yashayman desang o‘qi o‘rgan. Ma'nosiga bormay hayvondan farqsiz yashayman desang o‘qima. Yuraver.

Muhimi harakatdan, o‘qishdan, o‘rganishdan to‘xtama. Orzularinga erishsang erishasan. Erishmasang ham hech nima yo‘qotmaysan. Qaytaraman. Chunki hayotni sotib olmading. Umr senga berilgan sovg'a.

Bu sovg'ani qanday yashash, bazi paytlar senga bazi paytlar boshqa narsalarga bog'liq. Sen senga bog'liq tarafini yaxshilashga harakat qilaver.

Sen o’qib berasan deb olib qo’ygan kitoblarim bor, degan gaplarni o’qiganimda aytgim keladi.

Birodar oz-oz bo’lsa ham o’qib tur, o’qib berganida hech bo’lmasa tushinishga aqling yetsin ))

Critical thinking.

Bu birovlarni kiyimi, yurish turishi uchun shaxslarni “tanqid” qilish emas. Fikrlarni tanqidiy shaklda o’rganish desa bo’ladi.

Sizga aytilgan biron idealogiyani, fikrni “faloncha aytayotgan bo’lsa to’g’ri” deb darrov yutmaslik haqida.

Kim nima desa darrov yutishga tayyormiz. Qarshi taraf nima deyapti demaymiz.

Masalan, ba’zi do’stlarim Turkiyada o’qish bo’lmaydi, diplomi o’tmaydi yoki hayot uchun xavfli deyishadi. Baraka topgur bu gapni qayerdan olgansan desa “faloncha aytgan”dan nariga o’tishmaydi.

Yoki bugun bizga IELTS deb o’rgatilayotgan, bazi mashxur metodikalar-u, xar hil tiplar kimning gaplari? Nega u buni aynan sizga aytayapti? Bilim olayapsizmi? Yoki keyingi kurs qurbonimisiz?

Balki IELTS 7 olish uchun umuman bu narsalar kerakmasdir?

Xatto CIE (Cambridge lnternational Examination) tadqiqotida 85% o'qituvchilar universitidagi studentlarda tanqidiy fikrlash yetishmasligini aytishgan.

Umuman har qanday idealogiyani, har qanday fikrni darrov yutmasdan tanqidiy fikrlash orqali qarshi argumentlarni ham ko'rib, tahlil qilib, keyin qaysi mantiqliroq ekanligini o’rganish kerak deb o’ylayman.

Hayotga 1:0 bilan boshlash uchun yo boy, “boy" (aristokrat) oilada tug'ilishing kerak, yo ham moddiy tomondan yaxshi ham ziyoli oilada, yo yo'l körsatadigan mentoring bo'lishi kerak.

Bo'lmasa yo'lingni topolmay yuraverasan. Boshing hayotning sovuq devorlariga urilaverib yorilmagan joyi qolmaydi. O'zing uchun to'g'ri yo'lni topganingda esa 30 ga yaqinlashib qolgan bo'lasan.

Tarixdagi iz qoldirgan istagan shaxsingizga qarang hammasi deyarli hayotni 1:0 bilan boshlagan bolalar bölgan.

Siz ishonmang hozir chiqib olib gap sotib “Men shunday bo'lganman men yoshligimdan bunday bo'lganman. Hozir millionerman” deganlarga.

Kamida bitta to'g'ri yo'l k'rsatgan odami, tanishi qarindoshi, do'sti bo'ladi.

Faqat ertaklarda u cho'pon yigitning malikaga uylanishi haqidagi gaplar.

Hayotni -1 dan boshlaganlarga esa qiyin. Albatta bunday odamlar ham tarixda iz qoldirishi mumkin. Lekin bunday odamlar ko'p devorga urgan bo'ladi boshini. Ko'p narsaga kechikkan. Yoshligini to'g'ri yashay olmagan. Vaqtdan to'g'i foydalanishni kech anglagan bo'ladi.

Ha lekin muhimi hayotni qanday hisob bilan boshlash emas, qanday hisob bilan tugatish muhimroq.

1:0 ni 1:2 ga aylantirish kerak. Lekin bu u daraja oson emas. Hech bo'lmaganda biz o'qib katta bo'lgan ertak-hikoyalardagidek.

Hamma kashanda.

Sigaret chekayotgan odamni ko’rsak, unga nisbatan achinish xissi uyg’onadi. Ammo bilmaymizki hamma kashanda.

Nega? Birinchidan bu illatga odatlangan inson arzon dofamin uchun dastlab qizziqanidan, so’ngra majburiligidan chekadi.
Aslida ko’zimizni kattaroq ochsak hamma kashanda.

Har kuni yangliklar tomosha qilish, o’z ustimizda ishlash o’rniga “yarim soatga” shorts/reels ko’rish. Telegramda bekorchi (lekin qiziqarli) kanallar, instagramdagi stories, tik-tok, YouTube dagi befoyda faktlar, turli xil turk seriallari.

Bular hammasi dofamin qo’zg’atuvchi nikotinlar. Hammani nikotini har xil. Ularni ko'rish davomida sen ham oz-oz arzon dofamin olasan. Boshida qiziqib bir kirib ko'radi, keyin esa chiqib keta olmaydi.

Ularga non va sirkni(o'yin kulgu) ber va ular hech qachon bosh ko’tarishmaydi (Juvenal).

Hozir esa bizda comfort yetarli va xar doim qo'limizda telefon. Rivojlanmaslik uchun eng zo'r retsept.

Ikki ne’mat borki, ko‘pchilik aldanib ularni yo‘qotadi: salomatlik va bo‘sh vaqt (Ibn Abbosdan).

Rostdan ham shunday emasmi? Bu ikkisini arzon dofaminga almashyapmizmi?

Qishloqda tinch va yolg‘iz hayot, yaxshilik qilish oson bo‘lgan va unga odatlanmagan odamlarga foydali bo‘lish imkoniyati; keyin esa, kimdirga foydali bo'ladigan kasb; dam olish, tabiat, kitoblar, musiqa, yaqinlarga bo‘lgan mehr – bu mening baxt haqidagi tasavvurim

- Tolstoy

Keyingi post vaqt haqida bo'lsa nima deysiz.

❤️‍🔥-yess
👍-no