LEGAL MIND

​​Qasd muhim, o‘rtoqlar

Gaz zapravkalardagi muammo haqida gapirib chiqqan fuqaro G’ayrat Do‘stov 15 sutkaga qamalibdi. Ko‘pchilik adolatsizlik bo‘lgani haqida haqli e’tiroz bildiryapti. Keling, biz vaziyatga yuridik nigoh bilan qarab ko‘ramiz.

Dinimizda “amallar niyatga bog’liq”, degan qoida bor. Huquqda ham “qasd” tushunchasi shunga yaqin.

Qasd deganda birovdan o‘ch olish tushunilmaydi. Qasdni, oddiy qilib aytganda, istak (niyat) desak bo‘ladi. Ya’ni jinoyat/huquqbuzarlik sodir etishda nimaga zarar yetkazish istalgan? – shuni qasd tushunchasi ochib beradi.

Masalan, qasddan odam o‘ldirish (JK 97-moddasi) jinoyatida qilmish odamning hayotiga, yashashiga tajovuz qilish niyatida sodir qilinadi.

Endi qarang. Qasddan badanga og‘ir shikast yetkazish natijasida odam o‘lsa 97-modda bilan ayblov qo‘yilmaydi. Bunday qilmish JK 104-moddasi 3-qism “d” bandi, ya’ni qasddan badanga og‘ir shikast moddasi bilan kvalifikatsiyalanadi.

Nega shunday? Chunki “104” bo‘yicha odamni o‘ldirish niyat qilinmaydi. Sog’ligiga shikast yetkazish qasd qilinadi.

Ko‘ryapsizmi, niyatlar farq qilgani uchun qilmish turli xil malakalanyapti. Shuning uchun bularning jazosi ham bir-biridan farq qiladi, albatta.

Masalaning mohiyatini tushunish uchun uzoqdan olib keldim. Endi Do‘stovga qo‘yilgan mayda bezorilik moddasiga yuzlanamiz (MJtK 183-modda).

Modda dizpozitsiyasidan kelib chiqsak, bu huquqbuzarlik jamiyatda yurish-turish qoidalarini qasddan mensimaslikdan kelib chiqadi. Boshqacha aytganda, huquqbuzar ko‘cha-kuyda “delovoyligini” hammaga ko‘rsatib qo‘yish uchun to‘polon qiladi, so‘kinadi.

Do‘stov ham jamoat tartibini atayin buzishni xohlaganligi o‘z tasdig‘ini topgan bo‘lishi kerak edi. Shundagina huquqbuzarlik kelib chiqishi mumkin bo‘lardi. Qasd bunga qaratilgan bo‘lmasa, mayda bezorlik yuz bermagan deb hisoblanishi kerak.

Advokat Qosimov ta’kidlaganidek, G’ayrat Do’stovning videodagi gaplaridan shu narsani tushunish mumkinki, u shunchaki o‘zining asosli e’tirozini bildirgan.

Rostan ham Do‘stovning atayin jamoat tartibini buzganligi ko’rinmaydi. Harqalay, yurish-turish qoidalari mensilmaganlik faktini sud qarorida biz ko‘rmadik.

Hayronman.

Akani mushkuli oson bo‘lsin. Sud qarori ustidan shikoyat berilishi lozim.

@LEGISTUZ