Iqtibos

Asrimiz vabosi — qisqa videolar: shorts, reels va shunga o‘xshash qisqa videolar

Ularning ko‘rinmas oqibatlari va ularning sabablari bo‘yicha tadqiqotlar va foydali manbalar:

1. Zaiflik
• Miyaga doimiy “tezkor zavq” berilishi uzoq muddatli diqqat va mehnat qobiliyatini zaiflashtiradi.
• Manba: How Instant Gratification Harms Productivity
2. Qo‘rqoqlik
• O‘zini boshqalar bilan solishtirish va ijtimoiy tarmoqdagi “ideal hayotlar” yoshlarning o‘ziga ishonchini pasaytiradi.
• Manba: Social Comparison Theory
3. Xotiraning zaiflashishi
• Katta hajmdagi tezkor va qisqa ma’lumotlar miyani chuqur fikrlash va eslab qolish qobiliyatidan mahrum qiladi.
• Manba: The Impact of Digital Media on Memory
4. Stressga moyillik
• Doimiy dopamin oqimi miyani charchatadi va oddiy hayotdan zavqlanishni qiyinlashtiradi.
• Manba: How Dopamine Affects Stress and Behavior
5. O‘ziga ishonchsizlik
• Ideal tasvirlar va yutuqlarni ko‘rib, inson o‘zini ortda qolayotgandek his qiladi.
• Manba: Social Media and Self-Esteem
6. Qat’iyatsizlik
• Miyani tez o‘zgaruvchi axborotga o‘rgatish natijasida uzoq muddatli e’tiborni jamlash qobiliyati yo‘qoladi.
• Manba: Attention Span in the Digital Age
7. Shaxvoniy ehtirosning ortishi
• Platformalarda noto‘g‘ri tarkibning mavjudligi yoshlarning xulq-atvoriga salbiy ta’sir qiladi.
• Manba: Effects of Exposure to Inappropriate Content
8. Sabrsizlik
• Tezkor natijalarga o‘rganish uzoq muddatli mehnat va sabrni qiyinlashtiradi.
• Manba: Instant Gratification vs Delayed Gratification
9. Ijodkorlikning pasayishi
• Miyani tayyor ma’lumot bilan “to‘ldirish” o‘z fikrlash va ijod qilish qobiliyatini pasaytiradi.
• Manba: How Digital Media Stifles Creativity
10. Vaqtni samarasiz sarflash
• Platformalar foydalanuvchini uzoq ushlab turish uchun maxsus algoritmlar ishlab chiqadi.
• Manba: The Attention Economy Explained
11. Uyqu buzilishi
• Telefon ekrani chiqaradigan ko‘k nurlar melatonin ishlab chiqarishni kamaytirib, uyqu sifatini buzadi.
• Manba: Blue Light and Sleep Disruption
12. Muloqot qobiliyatining yo‘qolishi
• Ekran bilan ko‘p vaqt o‘tkazish jonli muloqot ko‘nikmalarini yo‘qotadi.
• Manba: How Screens Harm Social Skills
13. Ruhiy tushkunlik (depressiya)
• Ijtimoiy tarmoqlardagi ideal tasvirlar va hayotlar depressiyani kuchaytirishi mumkin.
• Manba: Social Media Use and Depression
14. Axloqiy qadriyatlarning yemirilishi
• Noto‘g‘ri axloqiy xulq-atvorni targ‘ib qiluvchi kontent yoshlar ongiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
• Manba: Media Influence on Youth Behavior
15. Moliyaviy isrofgarchilik
• Reklamalarga qaramlik yoshlarni keraksiz xaridlarga moyil qiladi.
• Manba: The Psychology Behind Impulse Buying

Xulosa:
Qisqa videolar nafaqat yoshlarning diqqatini, balki ruhiy, aqliy va ijtimoiy salomatligini ham yemiradi. Ushbu balodan avval o‘zingizni, keyin esa farzandlaringizni asrang.

Qo‘shimcha foydali resurslar:
• How Social Media Affects Brain Development