Turk Davlatlari Tashkilotida (TDT) ikki masala — Kipr muammosi va Yevropa Ittifoqi (YI) bilan munosabatlar bo‘yicha jiddiy bo‘linish yuzaga kelmoqda.
Markaziy Osiyo davlatlari Kiprning hududiy yaxlitligini qo‘llab-quvvatlab, bu orqali Turkiya va Kipr turklarining manfaatlarini e’tibordan chetda qoldirishdi. Boshqa tomondan, Ozarbayjon hozirda amalda Turkiya pozitsiyasini qo‘llab-quvvatlamoqda va Shimoliy Kipr Turk Respublikasi (ShKTR) bilan aloqalarni kuchaytirmoqda. Hatto bu tuzilmani rasman tan olish ehtimoli ham mavjud. Ozarbayjon Prezidenti Antaliya diplomatik forumida ShKTR Prezidenti bilan uchrashgani bunga misoldir.
YI bilan aloqalar borasida esa, Ozarbayjon bu tashkilot bilan munosabatlarda inqirozni boshdan kechirayotgan bir vaqtda, Markaziy Osiyo davlatlari aksincha, Yevropa bilan hamkorlikni faollashtirmoqda. Turkiya esa YI bilan aloqalarda hali-hanuz ko‘plab muammolarga duch kelmoqda.
Shu tarzda, TDT asta-sekin Arab Davlatlari Ligasi (ADL) yo‘lidan bormoqda — bu tashkilotda har bir davlatning o‘z manfaatlari bor va ular bir-biri bilan mos kelmaydi. ADL allaqachon siyosiy tomoshaga aylangan, TDT esa xuddi shu yo‘ldan ketmoqda.
Buning sababi shundaki, bu davlatlar hali ham o’zining mustaqil moliyaviy institutlariga, rivojlangan iqtisodiyot va bank sektoriga ega emas, zamonaviy texnologiyalarga kira olmaydi, sanoatda raqobatbardosh emas, xomashyo eksportiga qaram va rivojlangan davlatlarning xomashyo bazasiga aylangan.
Natijada, har bir davlat o‘z manfaatini boshqalarnikidan ustun qo‘yib, mustaqil yo‘ldan ketishga majbur bo‘lmoqda. Bu esa yagona siyosiy platformaning shakllanishiga to‘sqinlik qilmoqda.
Aydin Alizoda, tarixchi (Ozarbayjon)
@erontahlili
Markaziy Osiyo davlatlari Kiprning hududiy yaxlitligini qo‘llab-quvvatlab, bu orqali Turkiya va Kipr turklarining manfaatlarini e’tibordan chetda qoldirishdi. Boshqa tomondan, Ozarbayjon hozirda amalda Turkiya pozitsiyasini qo‘llab-quvvatlamoqda va Shimoliy Kipr Turk Respublikasi (ShKTR) bilan aloqalarni kuchaytirmoqda. Hatto bu tuzilmani rasman tan olish ehtimoli ham mavjud. Ozarbayjon Prezidenti Antaliya diplomatik forumida ShKTR Prezidenti bilan uchrashgani bunga misoldir.
YI bilan aloqalar borasida esa, Ozarbayjon bu tashkilot bilan munosabatlarda inqirozni boshdan kechirayotgan bir vaqtda, Markaziy Osiyo davlatlari aksincha, Yevropa bilan hamkorlikni faollashtirmoqda. Turkiya esa YI bilan aloqalarda hali-hanuz ko‘plab muammolarga duch kelmoqda.
Shu tarzda, TDT asta-sekin Arab Davlatlari Ligasi (ADL) yo‘lidan bormoqda — bu tashkilotda har bir davlatning o‘z manfaatlari bor va ular bir-biri bilan mos kelmaydi. ADL allaqachon siyosiy tomoshaga aylangan, TDT esa xuddi shu yo‘ldan ketmoqda.
Buning sababi shundaki, bu davlatlar hali ham o’zining mustaqil moliyaviy institutlariga, rivojlangan iqtisodiyot va bank sektoriga ega emas, zamonaviy texnologiyalarga kira olmaydi, sanoatda raqobatbardosh emas, xomashyo eksportiga qaram va rivojlangan davlatlarning xomashyo bazasiga aylangan.
Natijada, har bir davlat o‘z manfaatini boshqalarnikidan ustun qo‘yib, mustaqil yo‘ldan ketishga majbur bo‘lmoqda. Bu esa yagona siyosiy platformaning shakllanishiga to‘sqinlik qilmoqda.
Aydin Alizoda, tarixchi (Ozarbayjon)
@erontahlili