Eron-Turkiya: tahlil va xabarlar


Гео и язык канала: Узбекистан, Узбекский
Категория: Политика


Eron, Turkiya va ular atrofidagi yangiliklarni bizda kuzating.
Aloqa uchun: @sfca_admin

Связанные каналы  |  Похожие каналы

Гео и язык канала
Узбекистан, Узбекский
Категория
Политика
Статистика
Фильтр публикаций


8-Mart – Bahor va go‘zallik bayrami muborak bo‘lsin!

Aziz va mo‘’tabar ayollar!

Sizni 8-mart – Xalqaro xotin-qizlar kuni bilan samimiy muborakbod etamiz! Siz – bu dunyoning go‘zalligi, mehr-muhabbat va ilhom manbaisiz. Sizning mehribon qalbingiz, fidoyiligingiz va donoligingiz hayotimizni yanada mazmunli qiladi.

Bahor kabi go‘zal, quyosh kabi nurli, baxt va muhabbatga to‘la kunlar tilaymiz! Yuzingizdan tabassum, qalbingizdan esa quvonch arimasin! Bayramingiz muborak bo‘lsin! 🌷🎉

@erontahlili


Donald Trampning The Truth Social ijtimoiy tarmog‘ida HAMAS va G‘azo aholisi uchun murojaati:

▪️ “Shalom HAMAS” – bu “Salom va xayr” degani. Siz tanlashingiz mumkin. Barcha garovdagilarni hoziroq ozod qiling va o‘ldirgan odamlarga tegishli jasadlarni zudlik bilan qaytaring, aks holda tamom bo’lasiz. Faqat kasal va buzuq odamlar jasadlarni saqlaydi, va siz aynan shunday odamsiz!

▪️ Ishni oxiriga yetkazish uchun men Isroilga zarur bo‘lgan barcha narsalarni yuboraman. Agar siz mening so‘zlarimga quloq solmasangiz, HAMASning hech bir a’zosi xavfsiz bo‘lmaydi. Men hozirgina siz asirga olgan odamlar bilan uchrashdim, ularning hayotini barbod qildingiz. Bu sizga oxirgi ogohlantirish!

▪️ Rahbarlarga murojaatim: hozir G‘azodan chiqib ketish uchun eng oxirgi imkoniyat. G‘azo aholisi! Sizni ajoyib kelajak kutmoqda, lekin faqat garovga olinganlarni ozod qilsangiz. Aks holda, siz yo‘q qilinasiz! Aql bilan qaror qabul qiling. GAROVDAGILARNI HOZIR OZOD QILING, AKS HOLDA BUNING OG‘IR JAZOSINI O‘ZINGIZ TORTASIZ!

DONALD J. TRAMP, AMERIKA QO‘SHMA SHTATLARI PREZIDENTI

@erontahlili


📢 Rossiya: urush, muvaffaqiyatsizlik va ichki bo‘linish 📢

🔴 Rossiya Ukrainaga bostirib kirganiga 3 yil bo‘ldi. Biroq, Kreml strategik botqoqdan chiqish yo‘lini hali ham topa olmayapti. Urush boshlanganda butun Ukrainani egallash rejasi bor edi, bugun esa Rossiya faqat 20% hududni nazorat qiladi va og‘ir yo‘qotishlarga duch kelmoqda.

Ichki bo‘linishlar chuqurlashmoqda:
“Vagner” isyoni, harbiy qo‘mondonlik tanqidlari va armiyadagi noroziliklar Kremlning nazoratni boy berayotganini ko‘rsatmoqda.
Elitalar sabrsizlanmoqda – oligarxlar urush davom etsa, o‘z kapitalini yo‘qotishidan xavotirda.
Putin bosim ostida – u na urushni yutishi, na orqaga chekinishi mumkin.

💥 Rossiya uchun eng katta xavf – ichkaridan kelishi mumkin.
Putin urushni qanday yakunlashga harakat qiladi? Elita uning rejalarini qo‘llab-quvvatlaydimi?

Bu haqda batafsil 👉 G‘arbiy Alyans


Anqaraning Suriyadagi kurd anklaviga nisbatan strategiyasi
 
A.Qodirov, siyosiy ekspert
 
Suriya harbiy-siyosiy dinamikasi yana Anqaraning kurd anklaviga nisbatan uzoq muddatli strategiyasi masalasini kun tartibiga olib chiqmoqda. Turklar uchun bu masala nafaqat milliy xavfsizlik muammosi, balki kengroq geosiyosiy o‘yinning qismidir: kurd omili Turkiyaning mintaqaviy ambitsiyalari va iqtisodiy manfaatlari bilan chambarchas bog‘langan.
 
Xavfsizlik: KIPni zaiflashtirish – asosiy maqsad
 
Anqara uchun Suriya kurd anklavi jiddiy tahdid hisoblanadi, chunki u Turkiyada va qator boshqa mamlakatlarda terrorchi tashkilot deb e’tirof etilgan Kurdiston Ishchilar Partiyasi (KIP) bilan yaqin aloqada. Suriya kurdlarining harbiy kuchi — Suriya Demokratik Kuchlari (SDK) va Xalq Mudofaa Kuchlari (XMK) — taxminan 100 ming jangchidan iborat bo‘lib, Suriya hududining 30% gacha qismini, jumladan, neftga boy hududlarni nazorat qiladi. Anqaraning asosiy maqsadi ularning harbiy-siyosiy qudratini yo‘q qilishdir.
 
 
KIPning qamoqdagi yetakchisi Abdulla O‘jalonning qurolli kurashni to‘xtatish haqidagi bayonoti Turkiya uchun diplomatik yutuq bo‘ldi. Uning ozod qilinishi evaziga hattoki KIPni harbiylashtirishni to‘xtatish bo‘yicha maxfiy kelishuvlarga erishildi. Bu esa 2028-yilgi saylovlar oldidan Prezident Erdog‘an uchun muhim siyosiy karta bo‘lishi aniq. Agar KIP chindan ham murosaga boradigan bo‘lsa, bu avtomatik ravishda Suriya kurdlarining pozitsiyalarini zaiflashtiradi, biroq to‘liq qurolsizlanish ehtimoli past.
 
Geosiyosiy hisob-kitob: proksi kuchlar orqali nazorat
 
Anqara Suriyadagi sunniy guruhlarga, jumladan, unga sodiq muxolif kuchlarga tayanmoqda. Uning siyosati nafaqat kurdlarga, balki Eron ta’siridagi shia tuzilmalarga, shuningdek, alohida mavqega ega alaviy va nasroniy jamoalariga ham qarshi yo‘naltirilgan. Bu borada Anqara Damashqning yangi hukumati bilan hamfikr – ular ham kurdlar ta’sirini kamaytirishga qiziqish bildirmoqda.
 
Turkiya strategiyasining muhim elementi Suriyada yashayotgan 3 mlnga yaqin qochoqni kurd anklaviga qaytarish rejasidir. Bu esa mintaqadagi demografik muvozanatni o‘zgartirishi mumkin.
 
Iqtisodiy omil: savdo va resurslarni qo‘lga kiritish
 
Turkiya kurd harbiy tuzilmalariga qarshi harbiy operatsiyalarni olib borish bilan birga Damashq bilan iqtisodiy aloqalarni ham qayta tiklamoqda. 2024-yilda ikki davlat o‘rtasidagi savdo hajmi 30% ga oshib, $2,5 mlrdga yetdi. Anqara Suriya energetikasi, transport va qurilish sohalarini tiklashga qiziqmoqda, biroq ushbu sektorlarga kirish kurdlarning muhim neft-gaz konlarini nazorat qilishi bilan cheklanmoqda.
 
Bu vaziyatda Turkiya va AQSh manfaatlari keskin to‘qnashadi. Vashington o‘z kurd ittifoqchilarini qo‘llab-quvvatlashda davom etmoqda, bu esa Anqaraning ularning resurslarni boshqarishdagi rolini yo‘q qilish strategiyasini qiyinlashtirmoqda. Shunga qaramay, Turkiya kelajakda Suriya davlat tuzilishi o‘zgarishi bilan kurdlarning nazorat hududi qisqarishiga umid qilmoqda.
 
Xulosa qilib aytganda, Turkiya murakkab ko‘p darajali o‘yinni olib bormoqda, bunda kurd anklavi kengroq strategik rejalarining faqat bir qismidir. Anqara quyidagilarga erishishni ko‘zlamoqda: 1) KIP va unga aloqador qurolli guruhlarni zaiflashtirish; 2) Suriya hududini sunniy proksi kuchlar orqali nazoratga olish; 3) strategik resurslarga kirish imkoniyatini kengaytirish; 4) qochoqlar omilidan foydalanib, mintaqadagi demografik muvozanatni o‘zgartirish.
 
Biroq, ushbu strategiyaning muvaffaqiyati ko‘p jihatdan AQSh, Suriya hukumati va kurd administratsiyasining pozitsiyalariga bog‘liq bo‘ladi. Mintaqadagi kuchlar muvozanati hanuz beqaror bo‘lib qolmoqda va Turkiya o‘z maqsadlariga erishish uchun hali yana bir qancha muhim harakatlarni amalga oshirishi kerak.

@erontahlili


Репост из: Strategic Focus: Central Asia
Turkiya va Eron: Yangi diplomatik keskinlik to‘lqini

Kenes Ametov, mustaqil ekspert

Turkiya va Eron o‘rtasidagi munosabatlar Suriya va kurd masalasidagi qarama-qarshiliklar fonida yana keskinlashdi. Mojaroning asosiy sababi – Turkiya tashqi ishlar vaziri Hakan Fidaning Al-Jazeera Arabic telekanaliga bergan intervyusida Eronga oid tanqidiy bayonoti bo‘ldi. U Tehronning mintaqadagi proksi guruhlar orqali ta’sir o‘tkazish siyosatini qoraladi. Bu bayonot Eronda norozilik uyg‘otib, Tehron Turkiya elchisini izoh berish uchun chaqirtirdi, Anqara esa bunga javoban Eronning vakilini chaqirtirdi.

Suriyaning tugunlari: strategik ziddiyatlar

Anqara va Tehron o‘rtasidagi ziddiyatlar ayniqsa Asad rejimining qulashidan keyin kuchaydi. Turkiya tarixan qurolli muxolifatni qo‘llab-quvvatlagan, Eron esa 2011-yildan beri Damashq tomonida turib, Suriyani Hizbulloh kabi proksi kuchlarni qurol-aslaha bilan ta’minlash uchun logistik koridor sifatida ishlatib kelgan. Eron rasmiylari o‘z harbiylarini Suriyadan chiqarganini e’lon qilgan bo‘lsa-da, Turkiya Tehronning ushbu mintaqadagi ta’sirini saqlab qolish uchun yashirin harakatlar olib borayotganidan xavotirda.

Keskinlikni oshirayotgan yana bir muhim omil – Eronning kurd harakatlari bilan mumkin bo‘lgan hamkorligi, ayniqsa Suriya Demokratik Kuchlari (SDF) bilan aloqalaridir. Anqara SDFni Kurdiston Ishchilar Partiyasi (KIP) bilan bog‘liq deb hisoblaydi. 1984-yildan buyon KIP bilan kurashib kelayotgan Turkiya, agar Eron SDFga yordam bersa, bu Anqaraning kurd masalasini hal etish bo‘yicha davom etayotgan tinchlik muzokaralariga putur yetkazishidan xavotirda. O‘tgan hafta KIP rahbari Abdulla O‘jalan o‘z tarafdorlariga qurolli harakatlarni to‘xtatish haqida buyruq bergan edi, natijada KIP bir tomonlama sulh e’lon qildi.

Diplomatik muvozanat va geosiyosiy realliklar

Turkiya va Eronning o‘zaro ayblovlari ikki mintaqaviy kuch o‘rtasidagi kuchayib borayotgan raqobatni ko‘rsatadi. Har ikki tomon Suriyadagi o‘z manfaatlarini himoya qilishga intilayotgan bo‘lsa-da, ular mintaqaviy barqarorlik uchun minimal hamkorlik zarurligini tushunishadi. Tehron o‘zining an’anaviy proksi strategiyasini davom ettirishni xohlaydi, ammo G‘arb bilan keskinlashayotgan munosabatlar va iqtisodiy muammolar uni ehtiyotkorlik bilan harakat qilishga majbur qilmoqda. Turkiya esa AQSh bilan o‘z munosabatlarini muvozanatlashtirishga harakat qilib, o‘zining mintaqaviy strategiyasini qayta ko‘rib chiqmoqda.

Kelgusi oylarda Anqara va Tehron o‘rtasidagi diplomatik tortishuvlar va o‘zaro bayonotlar davom etishi kutilmoqda. Biroq, ushbu qarama-qarshiliklarning tub ildizlari hal etilmay qolmoqda.

Strategic Focus: Central Asia


🥳🥳🥳

@erontahlili


Репост из: Strategic Focus: Central Asia
Ukrainaga qarshi xiyonat: Markaziy Osiyo uchun saboqlar

Karina Akopyan, siyosiy ekspert

Donald Trampning Ukrainani “qarzni qaytarish” yoki AQSh va Buyuk Britaniya bilan nodir metallar bo‘yicha kelishuv imzolashga majburlash talablari noqonuniy bo‘lib, Vashington va London tomonidan 1994-yilda imzolangan Budapesht memorandumi majburiyatlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri zid keladi. Ushbu hujjat Ukraina xavfsizligiga kafolat berish evaziga uning dunyodagi uchinchi yirik yadroviy arsenalidan voz kechishini belgilagan edi. Memorandumga binoan, AQSh, Buyuk Britaniya va Rossiya Ukrainaga qarshi kuch ishlatmaslik, uni iqtisodiy bosim bilan o‘z manfaatlariga bo‘ysundirmaslik va uning chegaralarini himoya qilish majburiyatini oldi.

Ukrainaga harbiy va moliyaviy yordam qarz yoki savdolashish obyekti emas. Bu yordam Ukraina hududiy yaxlitligini ta’minlash va Yevropa hamda butun erkin dunyo barqarorligini saqlab qolish yo‘lidagi majburiyatlarning bajarilishidir. Ushbu yordamni siyosiy kelishuvlar yoki iqtisodiy manfaatlar bilan bog‘lash xalqaro huquq tamoyillarini buzish bilan bir qatorda, global xavfsizlik tizimini ham izdan chiqaradi.

Tarix shuni ko‘rsatadiki, Ukraina yadroviy quroldan voz kechgan holda xalqaro kafolatlarga ishondi, ammo bu kafolatlar buzildi. Agar bugun G‘arb davlatlari o‘z majburiyatlarini bajarishdan bosh tortsa, bu nafaqat Ukrainaga xiyonat, balki butun dunyoga xalqaro shartnomalarning kuchsizligini ko‘rsatadigan signal bo‘ladi. Ukrainaga yordam berish — bu tijoriy bitim emas, balki 30 yil oldin berilgan va’dalarning bajarilishidir.

Markaziy Osiyo va O‘zbekiston uchun bu qanday saboq bo‘lishi mumkin?

Markaziy Osiyo davlatlari, xususan O‘zbekiston uchun ham bu tajriba nihoyatda muhim. Suverenitet va xalqaro xavfsizlik kafolatlari mintaqaning barqaror taraqqiyoti uchun asosiy omil sanaladi, ayniqsa, yirik geosiyosiy o‘yinchilarning manfaatlari kesishgan hududda. Agar xalqaro majburiyatlar hozirgidek siyosiy vaziyatga qarab o‘zgarib ketsa, unda kelajakda shunga o‘xshash shartnomalarga qay darajada ishonish mumkin?

Markaziy Osiyo boy tabiiy resurslari va strategik joylashuvi bilan xalqaro o‘yinchilarning e’tibor markazida turadi. Shu bois, mintaqa davlatlari suverenitet va milliy manfaatlarni faqat diplomatik yo‘l bilan emas, balki mustahkam ichki siyosiy, iqtisodiy va harbiy tayyorgarlik orqali ham himoya qilishga tayyor bo‘lishi lozim. Ukraina misoli ko‘rsatib turibdiki, xalqaro kelishuvlar faqat qog‘ozdagi yozuv emas, balki ularning bajarilishini ta’minlash uchun mustahkam milliy va mintaqaviy strategiya zarur.

Strategic Focus: Central Asia


Isroilning Suriyaga zarbalari: yangi kuch muvozanatimi yoki keskinlik tomon yo‘lmi?

M.Imomov, siyosiy ekspert

Isroil Asad rejimi ag‘darilgandan keyin Suriyadagi keskin o‘zgarishlar fonida harbiy harakatlarini davom ettirmoqda. Dushanba kuni Isroil armiyasi qo‘shni davlatdagi vaziyatni nazorat qilish strategiyasining bir qismi sifatida yana shimoli-g‘arbiy Suriyadagi harbiy obyektlarga zarba berdi.

Isroil Yangi Suriyaga qarshimi?

“Hay’at Tahrir ash-Shom” (HTSh) boshchiligidagi isyonchilar 2024-yil dekabrida Asadni hokimiyatdan ag‘darilishidan so’ng Isroil o‘z harbiy kampaniyasini yanada kuchaytirdi. Damashq qulashi ortidan Isroil armiyasi Suriya bo‘ylab 480 dan ortiq zarba bergan bo‘lib, hujumlar asosan qurol omborlari va strategik obyektlarga qaratilgan edi.

So‘nggi aviazarbalar Asadning tug‘ilgan shahri bo‘lmish Al-Qardahaga, ya’ni Latakiya viloyatidagi Alaviylar tayanch hududiga yo‘naltirildi. Bu esa shuni ko‘rsatadiki, Isroil nafaqat Janubiy Suriya bilan cheklanmoqda, balki sobiq rejimning ramziy markazlariga ham hujum uyushtirmoqda.

Vaziyatni kim nazorat qilmoqda?

Hozirda Suriyada muvaqqat hukumati o‘rnatilgan bo‘lib, unga ilgari isyonchilardan biri bo‘lgan Ahmad ash-Shar’a rahbarlik qilmoqda. Biroq yangi hukumatning mamlakat bo‘ylab nazorati barqaror emas, iqtisodiy inqiroz va ichki beqarorlik uni zaiflashtirmoqda.

Isroil yetakchilari HTSh boshchiligidagi hukumatga ochiq qarshilik bildirmoqda. Bosh vazir Netanyahu Janubiy Suriya “demilitarizatsiya qilinishi kerak”, deb ta’kidlab, bu hududning “ikkinchi Janubiy Livanga aylanishi mumkin emasligini” aytdi. Isroil tashqi ishlar vaziri Gideon Saar esa Suriyaning o‘tish hukumatini “jihodchi terror guruhi” deb atadi. Bu esa Tel-Avivning Suriyadagi harbiy bosimni davom ettirish niyatini ko‘rsatmoqda.

Druzlar omili: Isroilning yangi aralashuviga sabab

Yana bir masala – Suriyadagi druz jamoasining taqdiri. Isroil allaqachon Suriyaning janubiy viloyatlarida yashovchi druzlarga tahdid solinishiga yo‘l qo‘ymasligini bildirgan. Damashq janubidagi Jaramana shahrida druz jangarilari va o‘tish hukumati kuchlari o‘rtasida to‘qnashuvlar yuz berganidan so‘ng Netanyahu armiyaga “druz aholisini himoya qilishga tayyorgarlik ko‘rishni” buyurdi. Bu esa Isroilning Suriyaga yanada faol aralashishi ehtimolini oshiradi.

Endi nima bo’ladi?

Isroil o‘z zarbalarini xavfsizlik nuqtayi nazaridan oqlayotgan bo‘lsa-da, aslida u Suriyada yangi kuch muvozanatini shakllantirishga urinmoqda. Biroq xalqaro hamjamiyatning aniq pozitsiyasi yo‘qligi, yangi hukumatning zaifligi va tashqi o‘yinchilarning geosiyosiy manfaatlari tufayli mintaqada yangi harbiy eskalatsiya xavfi ortib bormoqda.

Hozircha esa Suriya yangi mojaro yoqasida turibdi, Isroil esa oddiy kuzatuvchi emas, balki Yaqin Sharq xavfsizlik muvozanatini qayta shakllantiruvchi faol o‘yinchi bo‘lib bormoqda.

@erontahlili


Репост из: Strategic Focus: Central Asia
Arab dunyosi Trampning G‘azo bo’yicha rejasiga qarshi

Anvar Qodirov, siyosiy tahlilchi

G‘azo atrofidagi beqarorlik kuchayayotgan bir paytda arab davlatlari yetakchilari AQSh prezidenti Tramp taklif qilgan rejaga muqobil yechim ishlab chiqish uchun bugun Qohirada yig‘iladilar. Trampning taklifi G‘azo ustidan nazoratni qo‘lga olish va uning aholisini boshqa hududlarga ko‘chirishni nazarda tutadi. Isroil bosh vaziri Netanyaxu ushbu tashabbusni qo‘llab-quvvatlagan bo‘lsa-da, falastinliklar va arab davlatlari uni keskin rad etmoqda.

G‘azoni kim qayta tiklaydi?

BMT hisob-kitoblariga ko‘ra, 2023-yil 7-oktabrda boshlangan urush natijasida vayron bo‘lgan G‘azoni tiklash uchun kamida $53 mlrd talab etiladi. Shu bois Qohira sammitining asosiy vazifasi aholining majburan ko‘chirilishini nazarda tutmaydigan tiklash rejasini ishlab chiqish bo‘ladi. Asosiy savol – G‘azoni tiklash uchun mablag‘ni kim ajratadi? G‘arb davlatlari Isroil bilan hamkorlikni afzal ko‘rayotgan bir paytda, arab davlatlari bu yukka tayyor emas.

Blokada va geosiyosiy tuzoq

G‘azo sektori so‘nggi 17 yil davomida Isroilning qattiq blokadasi ostida bo‘lib kelmoqda. Bunday sharoitda uni tiklash bo‘yicha istalgan tashabbus juda murakkab kechishi aniq. Shu bilan birga, mintaqada blokadani yengillashtirishga chaqirayotgan davlatlar soni ortib bormoqda. Ammo Isroil pozitsiyasi o‘zgarmayapti: Netanyaxu G‘azo aholisiga “hududni erkin tark etish” vaqti kelganini aytmoqda. Bunday ritorika uning hukumatining uzoq muddatli strategiyasini tasdiqlaydi: Isroil G‘azoni hozirgi shaklda saqlab qolishga tayyor emas.

O‘t ochishni to‘xtatish yoki katta urush oldidan sukunat?

Isroil va HAMAS o‘rtasidagi o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha kelishuv chigal vaziyatga kelib qoldi. Isroil aprel o‘rtalarigacha sulhni uzaytirish tarafdori, lekin HAMAS harbiy harakatlarning butunlay to‘xtatilishini talab qilmoqda. Netanyaxu esa agar HAMAS Isroil shartlariga ko‘nmasa, “tasavvur qilib bo‘lmaydigan oqibatlar” bo‘lishini aytmoqda.

Bu orada G‘azodagi gumanitar vaziyat yomonlashishda davom etmoqda: Isroil hududga barcha mahsulot va gumanitar yordam yetkazib berishni to‘xtatdi. Bu qaror Misr, Qatar, BMT va hattoki ba’zi g‘arbiy davlatlarning keskin tanqidiga uchradi.

Keyingi qadamlar qanday bo‘ladi?

Qohira sammiti Tramp va Isroil rejalariga qarshi arab davlatlarining umumiy pozitsiyasini shakllantirishda muhim qadam bo‘lishi mumkin. Biroq aniq bajarish mexanizmlariga ega bo‘lmagan holda, bu yig‘ilish shunchaki bayonotlar bilan cheklanib qolishi ham ehtimoldan holi emas. G‘azoning kelajagi faqat arab dunyosiga emas, balki xalqaro o‘yinchilarning Falastin, Isroil va o‘z geosiyosiy manfaatlari o‘rtasida qanday muvozanat topishiga ham bog‘liq bo‘ladi.

Strategic Focus: Central Asia


🇬🇧🇫🇷🇩🇪Yangi Yevropa mudofaa ittifoqi: haqiqatmi yoki illyuziya?

Donald Trampning AQShga qaytishi Yevropani mustaqil xavfsizlik siyosatini shakllantirishga majbur qilmoqda. Buyuk Britaniya, Fransiya va Germaniya yangi mudofaa alyansi yaratishga tayyormi? AQSh “soyaboni”siz Yevropa Rossiya tahdidiga qarshi tura oladimi?

🔹 Fransiyaning kengaytirilgan yadroviy soyaboni
🔹 Germaniyaning mudofaa strategiyasidagi burilish
🔹 Buyuk Britaniyaning NATOdan tashqari harbiy rolini kuchaytirish harakatlari

Bu ittifoq NATO o‘rnini bosa oladimi yoki bu faqat vaqtincha harakat?

📌 Batafsil tahlil – postda! ⬇️


🎭 Global geosiyosiy o‘yin: Ukraina kimlar uchun strategik maydon?

Ukraina urushi geosiyosiy shaxmat doskasida qanday rol o‘ynaydi? Kreml urushni davom ettirishga nega manfaatdor? Xitoy va AQShning pozitsiyalari qanday o‘zgarishi mumkin? Yevropa haqiqatdan ham Ukrainani qo‘llab-quvvatlayaptimi yoki strategik o‘yin olib boryaptimi?

🔍 Tahliliy maqolamizda asosiy o‘yinchilarning manfaatlari va mojaroni tugatish ehtimollari haqida batafsil o‘qishingiz mumkin.

📌 To‘liq tahlil – postda!


Turkiya deyarli 10 yillik harbiy intervensiyadan so‘ng Suriyaning Idlib va Halab hududlaridan o‘z qo‘shinlarini chiqarishni boshladi.

@erontahlili


⚡️Kurdiston Ishchilar Partiyasi qurolli kurashni to‘xtatishini e’lon qildi.

@erontahlili


⚡️ Zelenskiy diplomatik tashabbusni qo‘lga oldi!

Trampning dastlabki rejalari Putinga yon bosish bo‘lsa-da, bugun Kiyev Vashingtondagi muzokaralar markazida turibdi. Yangi minerallar bitimi, Yevropa qo‘shinlarining Ukrainaga kiritilishi va Kremlning qattiq qarshiligi – bularning barchasi Ukraina urushi geosiyosatini o‘zgartirishi mumkin.

🔎 Batafsil: https://t.me/StratFocusCA/2321


🇬🇧Britaniya Qirollik floti inqiroz yoqasida!

Bir paytlar dunyoga hukmronlik qilgan flot bugun bor-yo‘g‘i 62 ta kema va 32 000 harbiy xizmatchi bilan qolmoqda. Folklend urushidan keyingi qisqarishlar, moliyaviy muammolar va yetarli eskort kemalarining yo‘qligi Buyuk Britaniyaning dengizdagi qudratini xavf ostiga qo‘ymoqda. Britaniya yana dengiz ustidan hukmronlik qila oladimi?

🔗 Batafsil: https://t.me/westalliance/719


Muborak Ramazon oyi xonadoningizga tinchlik va fayz olib kelsin! Alloh duolarimizni ijobat qilsin, yuragimiz ezgulik bilan to‘lsin!

@erontahlili


Репост из: Strategic Focus: Central Asia
Afghanistan report.pdf
1.2Мб
Afg‘oniston xavfsizligi bo‘yicha muhim tahlil!

Hurmatli kuzatuvchilar, Islomxon Gafarovning (JIDU, IXTI) Afg‘oniston xavfsizligi masalalariga bag‘ishlangan tahliliy hisoboti Germaniyaning Fridrix Nauman jamg‘armasi tomonidan chop etildi.

Ushbu hujjat besh asosiy bo‘limdan iborat bo‘lib, unda Afg‘onistonda yuz bergan voqealar rivoji (AQSh qo‘shinlari kirishidan to bugungi kungacha) batafsil tahlil qilingan.

Hujjatning afzalliklari:
✅ Afg‘oniston bo‘yicha tezkor va tizimli ma’lumot
✅ Mintaqadagi xavfsizlik dinamikasi bo‘yicha tahliliy yondashuv
✅ So‘nggi yillardagi voqealar rivojini tushunish uchun mukammal qo‘llanma

Mavzuga qiziqqanlar uchun ajoyib manba! Afg‘onistonning xavfsizlik landshafti bo‘yicha aniq va faktlarga asoslangan tahlilni o’qishga taklif qilamiz!

Grand Strategiya - xalqaro munosabatlar, geosiyosat va tahlil


Havo razvedkasi: MIT rahbari Ibrahim Kalinning marshrutlari
 
Turkiya Milliy razvedka tashkiloti (MIT) rahbari Ibrahim Kalinning harakatlari nafaqat davlat siri, balki geosiyosiy ahamiyatga ham ega. Biroq, qat'iy maxfiylik choralariga qaramay, uning Bombardier Challenger samolyoti marshrutlari hali ham tahlil qilish uchun ochiq qolmoqda.
 
Razvedka xatolari: MIT nishonda
 
Turk razvedkasi o‘z rahbarining harakatlarini yashirishga harakat qildi, lekin qilingan xatolar ma'lumotlarning tarqalishiga olib keldi. Manbalar aytishicha, MIT bir xil Mavi Başkent İnşaat Turizm Ticaret ve Sanayi A.Ş. nomli soxta kompaniyani ishlatishda davom etdi, samolyotning TC-KLE raqamini TC-BRYga almashtirdi va kuzatuv saytlarida parvoz ma'lumotlarini bloklashga urindi.
Biroq, ADS-B avtomatik kuzatuv texnologiyalari va aviatsiya kuzatuvchilarining faoliyati tufayli Ibrahim Kalinning marshrutlari hanuzgacha ochiq qolmoqda.
 
Damashq, Doha, Boku: MITning ustuvor yo‘nalishlari
 
2023-yil iyun oyida lavozimga tayinlanganidan beri, Kalinning eng ko‘p tashrif buyurgan joylaridan biri Doha bo‘lib, u Anqaraning asosiy moliyaviy va siyosiy hamkorlaridan biri hisoblanadi. Qatar Turkiyani mintaqada qo‘llab-quvvatlab, turli harbiy va razvedka operatsiyalarini moliyalashtiradi.
 
2025-yil  16-yanvar kuni MIT samolyoti Damashqqa qo‘ngan. Bu Turkiya va Suriya o‘rtasidagi muzokaralarda yangi bosqich boshlanganini yoki Damashqning arab davlatlari bilan yaqinlashuvi fonida MIT o‘z pozitsiyalarini mustahkamlashga harakat qilayotganini anglatishi mumkin.
 
MIT Kavkazda Boku bilan faol hamkorlik qilmoqda va Armaniston bilan davom etayotgan ziddiyatli munosabatlar fonida Ozarbayjonga muhim razvedka ma'lumotlarini yetkazib bermoqda.
 
Yevropa, AQSh va Liviya: yashirin diplomatiya
 
MIT faqat Yaqin Sharq va Kavkaz bilan cheklanib qolmay, balki boshqa hududlarda ham faoliyat yuritmoqda:
 
Vashington (mart, 2024)AQSh razvedkasi bilan aloqa, ehtimol, Suriyadagi kurd masalasi va "Musulmon birodarlar" guruhiga oid muzokaralar olib borilgan.
 
Xelsinki (noyabr 2023), London (iyul, 2024), Myunxen (fevral, 2024), Budё (iyul, 2024) – MITning Yevropadagi uchrashuvlari NATO va boshqa maxfiy muzokaralar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
 
Liviya (avgust, 2023)Anqara o‘ziga sodiq harbiy guruhlarni qo‘llab-quvvatlashda davom etmoqda, Turkiya ta’sirini Shimoliy Afrikada kengaytirishga harakat qilmoqda.
 
Moskva (sentabr, dekabr, 2023; oktabr, 2024) – MIT rahbarining Rossiyaga bir necha marta safar qilgani Anqara va Moskvaning yashirin kelishuvlariga ishora qilishi mumkin.
 
Moliya ortidagi sirlar: Qatar MIT uchun iqtisodiy platforma sifatida
 
MIT faqat razvedka faoliyatigina emas, balki Erdo‘g‘on va uning atrofidagilarning moliyaviy operatsiyalarini ham nazorat qiladi.
 
Qatar turk kapitali uchun boshpana bo‘lib xizmat qiladi. Yashirin mablag‘lar va investitsiyalar orqali yirik pul oqimlari amalga oshiriladi. MIT va Doha moliyaviy tuzilmalari orqali korruptsion sxemalar yashirilmoqda. Qatar bilan yaqin hamkorlik Turkiyaning mintaqaviy strategiyasining muhim qismlaridan biri bo‘lib qolmoqda.
 
Xulosa: razvedka, siyosat va yashirin manfaatlar
 
MITning marshrutlari – bu shunchaki razvedka rahbarining sayohatlari emas. Ular Turkiya tashqi siyosatining muhim yo‘nalishlarini aks ettiradi. MITning konspiratsiya xatolari – Kalinning reyslarini kuzatish imkonini berdi. Ayni vaqtda Turkiya o‘z maxfiy operatsiyalarini yashirishga harakat qilmoqda, ammo raqamli asrda hatto eng sirli missiyalar ham kuzatuvchilar e'tiboridan chetda qolmaydi. MIT nishonga olingan – va keyingi qadamlar allaqachon tahlil qilinmoqda.
 
@erontahlili


O‘jalon qurolni tashlashga chaqirdi: endi nima bo‘ladi?
 
Kurdiston Ishchilar Partiyasi (KIP) yetakchisi Abdullah O‘jalonning qurolli kurashni to‘xtatish va tashkilotni tarqatib yuborish haqidagi bayonoti Turkiya va Yaqin Sharq siyosatidagi eng shov-shuvli yangiliklardan biriga aylandi. Ammo bu qadam ortida faqat KIP emas, balki butun mintaqadagi kurd siyosatining kelajagini belgilashi mumkin bo‘lgan murakkab savollar yotibdi.
 
Turkiya va kurdlar: tinchlik sari qadammi yoki siyosiy manevr?
 
1999-yildan beri qamoqda saqlanayotgan O‘jalon qurolli kurash ma’nosiz bo‘lib qolganini va demokratik yechim – yagona mumkin bo‘lgan yo‘l ekanini ta’kidladi. Biroq, Anqara KIPning tarqatilishi evaziga qanday real imtiyozlar taklif qilishga tayyorligi hali ham noma’lum. Hukmron Adolat va taraqqiyot partiyasi (AK PARTİ) vakillari hozircha faqatgina jangarilar qurolni tashlashi kerakligini qayd etib, aniq siyosiy kafolatlar borasida hech qanday ishora bermadi.
 
Suriyadagi kurd siyosatining kelajagi

Muhimi shundaki, O‘jalonning chaqirig‘i faqat KIPga tegishli, Suriyadagi kurd harakatlari, jumladan, Suriya Demokratik Kuchlari (SDK) bundan ozod. SDK yetakchisi Mazlum Kobane uning kuchlari bu bayonotga aloqador emasligini aniq bildirdi. Bu esa qarama-qarshi vaziyatni yuzaga keltiradi: Anqara KIP bilan tinchlikka erishishi mumkin, lekin suriyalik kurdlarga bosimni davom ettirishi ehtimoli yuqori. Turkiya hukumati allaqachon qariyb o‘n yildan beri shimoliy Suriyadagi o‘zini o‘zi e’lon qilgan muxtoriyatga qarshi harbiy harakat olib bormoqda, O‘jalon esa ularning kelajagi haqida aniq fikr bildirmadi.
 
Reaksiya: g‘alaba yoki tushkunlik?
 
E’lon kurdlar orasida turlicha his-tuyg‘ularni keltirib chiqardi: Diyorbakir ko‘chalarida ham quvonchli, ham qayg‘uli onlar kuzatildi. Ko‘plar O‘jalon hech qanday real kafolatlar olmasdan juda katta yon berish qilganidan xavotirda. Turkiyaning millatchi muxolif partiyalari allaqachon har qanday murosaga erishish harakatlariga qarshilik ko‘rsatishga va’da berishgan, hukmron partiya esa bu bayonotdan 2028-yilgi saylovlar oldidan o‘z pozitsiyalarini mustahkamlash uchun foydalanishi mumkin.
 
Asosiy muammolar: tashkilot haqiqattan ham tarqatiladimi yoki bu navbatdagi tanaffusmi?
 
Qurolni tashlash haqidagi chaqiriqlar jiddiy ko‘rinadi, lekin ularni amalga oshirish hali ham noaniq. Manbalarga ko‘ra, Turkiya zo‘ravonlikka aloqador bo‘lmagan jangarilar uchun amnistiya taklif qilishi mumkin, Iroqdagi Kurdiston mintaqaviy hukumati esa KIPning yuqori lavozimli kadrlariga boshpana berishga tayyor. Ammo bunday qarorlar aniq kelishuvlar va xavfsizlik kafolatlarini talab qiladi, hozircha esa bunday kafolatlar mavjud emas.
 
Umuman olganda, O‘jalonning bayonoti – kurd muammosining yakuni emas, balki murakkab siyosiy o‘yinning yangi bo‘limi. Anqara KIPni zaiflashtirish va shu bilan birga kurd harakatlarini bo‘lib tashlash imkoniyatiga ega bo‘lmoqda. Kurdlar esa oldinda muhim tanlov oldida turibdi: murosaga borish yoki kurashni davom ettirish. Eng asosiy savol – Turkiya hukumati haqiqatan ham yechim izlayaptimi yoki bu shunchaki navbatdagi saylov oldi o‘yinimi?

@erontahlili


Репост из: Strategic Focus: Central Asia
@erontahlili tomonidan @stratfocusca uchun maxsus
 
Yaqin Sharq – 2025

Yaqin Sharqda kuchlar muvozanati yana o‘zgarmoqda. So‘nggi yigirma yillikda ta’sir uchun kurash Isroil va Eron o‘rtasida kechgan bo‘lsa, 2025-yilda yangi voqelik shakllanmoqda: sahnaga Anqara chiqmoqda. G‘azo urushi, Hizbullohning zaiflashishi va Suriyadagi Asad rejimining qulashi mintaqani qayta shakllantirib, yangi uch tomonlama (Isroil, Turkiya, Eron) raqobatni vujudga keltirdi.
 
Isroil va Turkiya o‘rtasidagi raqobat: to‘qnashuv muqarrar

Eronning zaiflashuvidan foydalangan Turkiya Isroil manfaatlariga zid ravishda Suriyada va Iroqda ta’sir doirasini kengaytirishga urinmoqda. Ammo 2025-yilda to‘g‘ridan-to‘g‘ri to‘qnashuv ehtimoli kam: Isroil shimolda kuchayib borayotgan sunniy tahdidini bartaraf etishga urinadi, Turkiya esa kurd separatizmini bostirish va Eronning Iroq-Suriya chegarasida ta’sirni qayta tiklashiga to‘sqinlik qilish bilan band bo‘ladi.
 
Isroil ichki siyosiy inqiroz ostonasida

G‘azodagi urushning faol bosqichi tugashi Isroil ichkarisida barqarorlik keltirmaydi. Aksincha, Tramp administratsiyasining mojaroni tugatish bo‘yicha bosimi o‘ng kuchlar va ularning raqiblari o‘rtasidagi kurashni keskinlashtiradi. G‘azo kelajagi va G‘arbiy Sohildagi beqarorlik Isroil siyosiy sahnasini yanada bo‘lib tashlaydi.
 
Eron: Tehronda hokimiyat uchun kurash

2025-yilda Eronda ichki siyosiy kurash asosiy jarayon bo‘ladi. Mintaqada ta’sirini yo‘qotgan va AQSh bilan kelishish zaruriyatiga duch kelgan rejim pragmatiklar va radikal mafkurachilar o‘rtasida ajralib ketadi. Natijada, armiya va Islom inqilobi qo‘riqchilari korpusi siyosiy tizimda yanada ko‘proq rol o‘ynay boshlaydi.
 
Arab davlatlari: ikki frontda urush.

Eron tahdidi pasayishi bilan arab davlatlari ikki asosiy masalaga e’tibor qaratadi: Turkiyaning mintaqaviy gegemon bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik va Isroil bilan muvozanatni saqlash. G‘azo tiklanishi va falastinliklar masalasi Misr va Iordaniya uchun hayotiy ahamiyatga ega bo‘ladi, chunki bu davlatlar har qanday mintaqaviy beqarorlikka juda ta’sirchan.
 
Rossiya: revanshga intilish

Asad rejimining qulashidan so‘ng Rossiyaning Suriyadagi ta’siri zaiflashdi, lekin Moskva hali ham o‘z imkoniyatlarini yo‘qotgani yo‘q. Uning Anqara va Tehron bilan aloqalari unga ta’sir doirasini saqlashga yordam beradi. Bundan tashqari, yangi sunniy islomiy elitalar tashqi yordamga muhtoj bo‘lganidan Kreml o‘z harbiy-dengiz bazalarini saqlab qolish uchun ulardan foydalanishga harakat qiladi. Eron bilan hamkorlik esa Boku va Tel-Aviv o‘rtasidagi yaqin munosabatlar fonida Ozarbayjonga bosim o‘tkazish strategiyasida muhim rol o‘ynaydi.
 
Xulosa

2025-yilda Yaqin Sharq ko‘p tomonlama raqobatning yangi bosqichiga kiradi. Isroil va Turkiya manfaatlar to‘qnashuviga tayyorlanmoqda, Eron ichki inqiroz va tashqi kelishuv o‘rtasida muvozanat saqlashga harakat qiladi, arab davlatlari esa ikkita asosiy raqibiga qarshi strategiya ishlab chiqmoqda. Rossiya o‘z ta’sirini saqlab qolishga urinmoqda. Mintaqa yangi ittifoqlar, kutilmagan hamkorliklar va beqarorlik to‘lqinlariga guvoh bo‘ladi.

Показано 20 последних публикаций.